Mas que manque pas la finesa. La polidesa sempre ajuda, cal pas espantar a la gent.

#2 Sèta deu pas èsser dins lo ròdol de Besièrs-Montpelhièr, que i a fòrça nos italians e aquò es pas de ièr! E los espanhòls? A! Manca de sòrt, mon aujòl es arribat en 1920. E l'istòria de Lengadòc e Provença, a çò que vesi, s'arrèsta en 1914. N'i a per ne plorar!

#3 « enjusqu'au XX sègle, trobarem pas la mendra traça de "refugiats" »
Evidentament, la terminologia càmbia. Abans se parlava pas de refugiats. Mas dempuèi que lo monde es monde, i a de refugiats.
Se nos tenèm al sègle XX, efectivament en 1914 en Occitània, i aviá pas gaire d'endreches ont se trobava de refugiats ; cal ça que la matissar lo prepaus, qu'amb los mejans modèrns de desplaçament, una persona que veniá de 300Km podiá èsser sentida tant estrangièra coma un sirian d'ara (remarcaretz qu'un geronés a Tolosa es classificat « estrangièr » mentre qu'un alsacian non… la geografia es pas una sciença matematica, los Km son elastics!).
Mas torni a nòstre afar de migrants (o refugiats) en 1914 en Occitània. Passarai sul fach que qualques vilas « industrialas » an plan escalprat de noms non-occitans sul monument. Anam pas entrar dins aquesta comptabilitat. Pausam nos la question : perqué en 1914 i a tant pauc de noms estrangièrs dins los vilatges (d'Ate en particulièr) ??? Perqué ? E ben simplament perqué a aquesta epòca èran los occitans los refugiats, los creva-la-fam qu'avián pas mai de que viure al país e que s'exilhavan a París, dins las colonias o a las Americas. Quantes partiguèron ? De milièrs. D'unes tornèron, de París, de las colonias o de las Americas. E faguèron d'enfants (que son donc d'enfants de refugiats economics tornats al país). D'autres faguèron soca endacòm mai.
Bon, aquò dich, l'idèa qu'abans i aviá una Occitània pura, amb solament d'occitans, sabètz çò que ne pensi… anam pas tornar als visigòts, al comte de Tolosa (germanic d'origina), als josius que faguèron quantes de còps l'anar e tornar entre Hispania e Occitània, evocarai pas Bernuy (lo basc-espanhòl milionari de la renaissença tolosana), ni los estivandièrs (sabètz aqueles sasonièrs que nos venián panar las dròllas al temps de las segas). Tot lo monde conéis un toponim, una familha de son canton, que son « plan d'aicí » mas que lo nom o es pas (aicí avèm Lafrançaise !).
Per claure l'afar sus Goulamask, sens conéisser la biografia de cadun, ne sabi que son efectivament descendents de refugiats, çò que los empacha pas, çò sembla, de cantar la lenga nòstra mai que d'unes « d'aicí dempuèi totjorn ».

#3 Sufis d'anar visitar las taulas decennalas de las arquius 1802-1902 (son sus internet) de son airal e d'autres airals per constatar que de noms estrangièrs ne i a brica ! o alavetz quora un, quora l'autre.
De fach la realitat dis lo contrari de çò vendut par l'ideologia.
a un moment la messorga ben veritat.
Mas benleu qu'es nosaus meteis que sem venguts refugiats

"los descendents dels refugiats que sèm" , los Goula-mas'k son enmascats, ,dins lo pais de Besiers, coma en Provença, enjusqu'au XX sègle, trobarem pas la mendra traça de "refugiats",li ,aurà agut de guerras religiosas, de guerras civilas amb de victimas, mai de refugiats, pas brica e encara mens de sei descendents. En auta Provènça pais d'Ate, una genealogista a fach la lista de toti lei patronimes deis abitants fins qu'à la guerrra de 14 e li a ren que de noms occitans ! Consurtatz lo monument dei moarts dins lei vilages a l'entorn de Besièr, ô Goula-Mas'k e desenmasquetz vos, se trobatz de noms d 'aqueles descendents de refugiats que serián morts per la patria, vos pagui de nesplas... (segonda version corregida dau comentari )