Dens ua de las letras causidas de Miquèu de Camelat a l’armanhaqués Andrèu Pic, editadas 50 ans a per l’Escòla Gaston Fèbus (EGF), que legem ua frasa prometedora a perpaus de Bernat Manciet. La letra data de genèr de 1946; lo gojat de Sabres – puish “de Noveme” , se gausam díser – avè lavetz tot juste 22 ans. Qu’èra dens las armadas dab l’intencion de “s’encaminar dens los consolats”, disèva lo fondador de l’EGF. En efèit, chic de temps après, l’autor landés partí dens los servicis d’ocupacion en Alemanha (Sarra, Palatinat). Camelat avè bien sentit qu’aqueth gojat èra prometedor: “Qu’a de qué devath lo kèpi”, c’escrivè...
Efectivament, quan espiam son òbra abondosa e barrejada, arreconeishuda dempuish pausa, l’especièr-escrivan d’Arrens en Lavedan ne s’èra pas enganat. Hidèus au prètzhèit de l’Escòla Gaston Fèbus de promàver tèxtes de qualitat, las edicions Reclams que vienen de tornar editar lo poèma Roncesvals de Manciet. Primitivament, lo tèxte d’aquera version epica gascona e vasca de la Cançon de Rotland èra pareishut en 1997, dab quitament lo tèxte en castelhan. L’edicion qu’èra bèra mes lo format, solide, n’èra pas deus aisits a manipular.
Uei, arriba ua navèra edicion (colleccion Tintas) mercés a Maurici Romieu, capdau de l’EGF, qui a esquipat aquera version d’un aparelh de nòtas. Hòrt utilas que son per compréner las allusions, las metafòras emplegadas per lo mèste de Trensac, gran poèta, d’ua cultura immensa, solide, mes qui n’èra pas totjamèi d’ua rigor istorica exemplara. Que s’acordava licéncias poeticas... Las nòtas menimosas permeten lavetz de ne saber un chic mei sus noms de lòcs escurs o sus personatges bien oblidats au jorn de uei. Per ic har, lo capdau es particularament bien plaçat: n’oblidam pas qu’a redigit un manuau d’iniciacion a l’occitan ancian (coescrivut dab Andriu Bianchi, Premsas universitàrias de Bordèu, 2002). A costat deus dus tèxtes de Manciet (gascon e francés) que tròban – logic equilibri istoric e lingüistic – la version en euskara establida per Lucian Etxezahareta. Totun, pr’amor deu còst, lo tèxte castelhan ne figura pas.
Longa de 909 vèrs “libres”, l’òbra que’s compausa de cinc partidas. Qu’i entenem la votz arrauca de las pèiras deus pòrts de Cize (Garazi en euskara), suus camins arrabents que segueishen uei los pelegrins qui van cap a Sent Jacme de Compostèla: los arròcs deu pic Leizarateka o de l’Astobiskar qui superejan los pòrts de Bentarte o de Lepoeder. Las pèiras, qui an memòria, parlan dab la lua e dialògan dab lo duc o rei de Gasconha, Lop-Sanç, cap d’aqueths montanhòus qui batóren l’arrèrguarda de Carles lo Manhe, rei deus Francs e matèren, entre autes, lo Rotland, comte de las marchas de Bretanha.
Manciet – d’auguns se sovienen de sa votz arrauca e incantatòria au parat deus happenings poetics d’Aisinas o d’Usèste, en Gironda – imagina d’autes respons: entre Carles lo Manhe e la lua, entre lo (futur) emperador “a la barba eslorida” de la legenda represa preu roman nacionau franchiman e Lop-Sanç, lo vertadèir eròi de l’istòria, plan mei que lo comte Rotland. Entre pèiras, lua e aulhèrs de totas las contradas qui demòran dens la montanha basca e gascona, drets, non sometuts. “D’aqueths qui ne beven pas dab las mans a jolhs a las aigas d’orgulh”, ditz Manciet (vèrs 571). Tot un programa!
Joan Jacme Fénié
MANCIET, Bernat. Roncesvals. Edicions Reclams, 2017. 144 paginas, 17 èuros
Efectivament, quan espiam son òbra abondosa e barrejada, arreconeishuda dempuish pausa, l’especièr-escrivan d’Arrens en Lavedan ne s’èra pas enganat. Hidèus au prètzhèit de l’Escòla Gaston Fèbus de promàver tèxtes de qualitat, las edicions Reclams que vienen de tornar editar lo poèma Roncesvals de Manciet. Primitivament, lo tèxte d’aquera version epica gascona e vasca de la Cançon de Rotland èra pareishut en 1997, dab quitament lo tèxte en castelhan. L’edicion qu’èra bèra mes lo format, solide, n’èra pas deus aisits a manipular.
Uei, arriba ua navèra edicion (colleccion Tintas) mercés a Maurici Romieu, capdau de l’EGF, qui a esquipat aquera version d’un aparelh de nòtas. Hòrt utilas que son per compréner las allusions, las metafòras emplegadas per lo mèste de Trensac, gran poèta, d’ua cultura immensa, solide, mes qui n’èra pas totjamèi d’ua rigor istorica exemplara. Que s’acordava licéncias poeticas... Las nòtas menimosas permeten lavetz de ne saber un chic mei sus noms de lòcs escurs o sus personatges bien oblidats au jorn de uei. Per ic har, lo capdau es particularament bien plaçat: n’oblidam pas qu’a redigit un manuau d’iniciacion a l’occitan ancian (coescrivut dab Andriu Bianchi, Premsas universitàrias de Bordèu, 2002). A costat deus dus tèxtes de Manciet (gascon e francés) que tròban – logic equilibri istoric e lingüistic – la version en euskara establida per Lucian Etxezahareta. Totun, pr’amor deu còst, lo tèxte castelhan ne figura pas.
Longa de 909 vèrs “libres”, l’òbra que’s compausa de cinc partidas. Qu’i entenem la votz arrauca de las pèiras deus pòrts de Cize (Garazi en euskara), suus camins arrabents que segueishen uei los pelegrins qui van cap a Sent Jacme de Compostèla: los arròcs deu pic Leizarateka o de l’Astobiskar qui superejan los pòrts de Bentarte o de Lepoeder. Las pèiras, qui an memòria, parlan dab la lua e dialògan dab lo duc o rei de Gasconha, Lop-Sanç, cap d’aqueths montanhòus qui batóren l’arrèrguarda de Carles lo Manhe, rei deus Francs e matèren, entre autes, lo Rotland, comte de las marchas de Bretanha.
Manciet – d’auguns se sovienen de sa votz arrauca e incantatòria au parat deus happenings poetics d’Aisinas o d’Usèste, en Gironda – imagina d’autes respons: entre Carles lo Manhe e la lua, entre lo (futur) emperador “a la barba eslorida” de la legenda represa preu roman nacionau franchiman e Lop-Sanç, lo vertadèir eròi de l’istòria, plan mei que lo comte Rotland. Entre pèiras, lua e aulhèrs de totas las contradas qui demòran dens la montanha basca e gascona, drets, non sometuts. “D’aqueths qui ne beven pas dab las mans a jolhs a las aigas d’orgulh”, ditz Manciet (vèrs 571). Tot un programa!
Joan Jacme Fénié
MANCIET, Bernat. Roncesvals. Edicions Reclams, 2017. 144 paginas, 17 èuros
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
A perpaus de Camelat e Manciet ;
Soslinhi qu'existís dins un collòqui de l'encontrada de 1985 a l'entorn de Miquèu de Camelat, una critica plan plan dura de "Belina", considerat puslèu per el coma un simple "inventari tipicament felibrenc dels apleches del passat" que coma una òbra epica.
Aquò's per l'anecdòta :)
Mercés per aquesta edicion.
N'aprofièchi per pausar qualquas questions :
- Es totjorn prevista l'edicion novèla de "Vita vitanta" de Camelat en grafia classica ?
- Son previstas d'edicions en grafia classica d'òbras de Palay coma aquesta https://ml.revues.org/302 ?
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari