Lei lengas germanicas apareguèron dins lo sud d’Euròpa pendent lo periòde dei Grandeis Invasions (a l’entorn dau sègle V après lo Crist). De pòbles germanics coma lei visigòts, leis ostrogòts, lei francs, lei vandals, etcetèra envaïguèron lei tèrras europèas dau sud per aver mai de territòris e per profechar dei riquesas dei pòbles meridionaus, a la fin de l’Empèri Roman.
Uei, lei lengas germanicas que rèstan son parladas dins lo nòrd e lo centre d’Euròpa. I a l’anglés, l’alemand, lo danés, lo neerlandés, lo suedés, lo norvegian, lo frison, lo bas-alemand, l’islandés, lo feroés e, en Africa dau Sud, l’afrikaans; i a egalament lo yidish que se parla sustot en Euròpa Centrala e a Nòva York. Lei lengas germanicas escandinavas (danés, suedés, norvegian, islandés e feroés) an per racina lo noroèc, qu’èra la lenga anciana dei vikings. L’islandés es la lenga modèrna que se’n sarra mai.
Nòstra lenga occitana foguèt influenciada per quauqueis uns dei pòbles germanics. Leis influéncias germanicas principalas en occitan venon deis ancianei lengas dei conquistaires pendent lei Grandeis Invasions: avèm sustot de mots que venon dau gotic (l’anciana lenga dei visigòts) e dau francic (l’anciana lenga dei francs). Son sovent de mots relatius a l’art militar, son pereu de colors e de prenoms: la guèrra, gardar, tròp, l’èume, blanc, gris, blau, brun, Matilda, Adelaïda, Robèrt, Enric… Pus recentament, l’occitan a recebut tanben de mots anglés coma l’espòrt, lo bistèc, lo rap, l’skateboard…
En quantitat mendre, avèm recebut d’influéncias d’un pòble ben conegut, lei vikings. Aqueu pòble a laissat de traças tanben en occitan. Lei vikings, durant l’Edat Mejana, assajavan de pilhar e envaïr d’autrei territòris per subreviure. Anèron en Anglatèrra especialament, en Escòcia e mai en França. Existisson encara de traças arqueologicas, sustot en Bretanha. Coma o avèm vist, la lenga dei vikings èra lo noroèc e sembla lei lengas actualas que parlan lei pòbles dau nòrd d’Euròpa. Existisson donc tanben de vestigis dau noroèc dins la nòstra lenga.
Quauqueis exemples son lo balastre, garar, la flòta e benlèu nafrar.
Leis escolans d’occitan de primiera,
Licèu Esclangon, Manòsca
Uei, lei lengas germanicas que rèstan son parladas dins lo nòrd e lo centre d’Euròpa. I a l’anglés, l’alemand, lo danés, lo neerlandés, lo suedés, lo norvegian, lo frison, lo bas-alemand, l’islandés, lo feroés e, en Africa dau Sud, l’afrikaans; i a egalament lo yidish que se parla sustot en Euròpa Centrala e a Nòva York. Lei lengas germanicas escandinavas (danés, suedés, norvegian, islandés e feroés) an per racina lo noroèc, qu’èra la lenga anciana dei vikings. L’islandés es la lenga modèrna que se’n sarra mai.
Nòstra lenga occitana foguèt influenciada per quauqueis uns dei pòbles germanics. Leis influéncias germanicas principalas en occitan venon deis ancianei lengas dei conquistaires pendent lei Grandeis Invasions: avèm sustot de mots que venon dau gotic (l’anciana lenga dei visigòts) e dau francic (l’anciana lenga dei francs). Son sovent de mots relatius a l’art militar, son pereu de colors e de prenoms: la guèrra, gardar, tròp, l’èume, blanc, gris, blau, brun, Matilda, Adelaïda, Robèrt, Enric… Pus recentament, l’occitan a recebut tanben de mots anglés coma l’espòrt, lo bistèc, lo rap, l’skateboard…
En quantitat mendre, avèm recebut d’influéncias d’un pòble ben conegut, lei vikings. Aqueu pòble a laissat de traças tanben en occitan. Lei vikings, durant l’Edat Mejana, assajavan de pilhar e envaïr d’autrei territòris per subreviure. Anèron en Anglatèrra especialament, en Escòcia e mai en França. Existisson encara de traças arqueologicas, sustot en Bretanha. Coma o avèm vist, la lenga dei vikings èra lo noroèc e sembla lei lengas actualas que parlan lei pòbles dau nòrd d’Euròpa. Existisson donc tanben de vestigis dau noroèc dins la nòstra lenga.
Quauqueis exemples son lo balastre, garar, la flòta e benlèu nafrar.
Leis escolans d’occitan de primiera,
Licèu Esclangon, Manòsca
fffff | fffff | |
Jornalet a una seccion especifica sus l’escòla occitana. Nos agradariá fòrça que las escòlas, que sián de Calandretas o d’escòlas bilingüas, poguèsson emplenar elas meteissas aquesta seccion amb de nòvas, e que los quites escolans las poguèsson redigir en explicar los faches que fan l’actualitat dins cada escòla: una excursion culturala, la vesita d’una personalitat, una fèsta populara amb los parents, una competicion esportiva, etcetèra. Evidentament, las fotografias, los enregistraments o los imatges de vidèo seràn tras que benvenguts, se n’i a. Se cada escòla nos manda quatre o cinc nòvas per an serem plan contents e satisfaches. Pensam que pòt èsser un bon ponch d’amassada per la comunautat educativa occitana, una iniciativa interessanta pels escolans e un esplech de socializacion lingüistica per las familhas dels escolans. Esperam de poder comptar amb lo vòstre sosten, e esperam que Jornalet serà una aisina utila per las escòlas occitanas. Mandatz-nos las vòstras nòvas a info@jor… | ||
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Noroèc (catanholisme) o Norvegian?
En castilhan Deporte era un mot segurament arcaic mas reutilizat amb lo sens semantic de langlès Sport en una epòca devitament dels anglicismes (football>balompié, basket>baloncesto...).
"Espòrt" ven d' un mot OCCITAN de l'edat mejana DESPORTAR : lo podetz trobar en una cançon d'un anonime, hòrt coneishuda, de la fin deu segle XII : "A l'entrada del temps clar" que atau parla de "la regina si amorosa" (d'unes disen qu'es una cançon per Aliénor) :
"qui donc la vesés dançar, eya,
e son gent còrs desportar, eya,
ben pògra dir de vertat, eya,
qu'el mond non aja sa par
la regina joiosa."
D'origina plan latina aqueth mot DESPÒRTAR passèt de l'occitan de cap a l'anglés, pui au francés au segleXIX , damb tan mots de mèi, quan comencèt l'anglomania . La "S" de deSportar sembla mèi occitan que non pas francés ( lo mot francés es "déporter")
#1 'Espòrt' es ben un mot occitan que nos es vengut de l'anglés 'sport', aquò es un fach incontestable (que lo mot anglés 'sport' venga ultimament d'una anciana forma francesa, es verai, mai aquò es una autra question).
Adixatz , espòrt n'ei pas brica un mot Anglès mès Francès passat en Anglaterra dab eths Nòrmands qu'ei un vielh mot Francès ( se déporter) e tornat ath Francès per eth Anglès (sport) mès qu'ei demorat en Espanhòu hèr espòrt en aquera lenga que's ditz ( deporte) .
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari