L’8 de julhet que ven, a 19h, la sala d’actes de la comuna de Les (Quate Lòcs) aculhirà lo primièr debat sus l’avenir d’Aran dins l’encastre de la nòva republica, après l’anóncia del referendum sus l’independéncia de Catalonha e Aran, previst pel 1r d’octòbre que ven.
 
L’eveniment començarà amb la presentacion d’una proposicion de constitucion per la nòva republica elaborada per Constituïm, traducha en occitan aranés, en tot soslinhar los aspèctes que pertòcan dirèctament Aran e son autogovèrn. Puèi lo CAÒC expausarà sa proposicion de republica binacionala (occitanocatalana) d’aspècte confederal, que done la possibilitat a Aran d’aver un estat pròpri. Contunharà lo debat amb los autres participants qu’exprimiràn lor vejaire a prepaus del referendum del 1r d’octòbre venent e de l’assemblatge d’aquel país occitan dins l’eventuala nòva republica.
 
L’eveniment es organizat per Constituïm e pel CAÒC e i seràn tanben presents la deputada aranesa del Parlament de Catalonha, Mireia Boya; lo cònsol màger de Les, Emílio Medan, lo cònsol Hug de la Rosa, lo conselhièr aranés de la Generalitat de Catalonha, Àlex Moga, e lo vicesindic d’Aran, Luis Carlos Medina.
 
Precisament la vila de de Les a fach darrièrament l’actualitat après que la comuna aprovèt, a l’unanimitat, de donar sosten al referendum. Es la primièra municipalitat aranesa que o fa.
 
 
Emílio Medan, lo cònsol aranés pel drech de decidir
 
La comuna de Les aprovèt lo 19 de junh passat una mocion de sosten al referendum d’independéncia de Catalonha e Aran del 1r d’octòbre que ven. Lo tèxt lo presentèt Corròp per Aran, e foguèt aprovat gràcias als vòtes de sos dos conselhièrs municipals, del conselhièr del PDECat e dels tres d’Unitat d’Aran, la formacion socialista dirigida per Francés Boya, qu’ara es un nòu membre del conselh directiu del PSÒE. Boya poguèt pas assistir a la sesilha, mas afirma que se i foguèsse anat auriá votat contra.
 
Segon Boya, Medan es “la sola persona que pensa atal dins lo partit”. De fach, e mai s’es un membre istoric d’Unitat d’Aran, Medan a totjorn refusat de venir militant del partit socialista, coma o an fach sos autres collegas.
 
Fa qualques jorns, Medan disiá a l’ACN qu'un cònsol màger es pas brica un jutge, e revendicava lo drech a l’autodeterminacion, çò rapòrta  VilaWeb. Segon Medan, se pòt pas refusar al pòble catalan los meteisses dreches demandats pel pòble aranés, e assolida qu’après lo referendum del 1r d’octòbre ne caldrà far un autre en Aran, per que los araneses pòscan decidir lor avenir.
 
En mai d’aquò, Medan remembra que quand se creèt son partit, nomenat Unitat d’Aran-Partit Nacionalista Aranés, i aviá una tièra d’idèas de la clara vocacion nacionalista que comprenián lo drech d’autodeterminacion dels pòbles. Per ansin planh que sos collègas ajan quitat l’aspècte nacionalista per se centrar unicament sul socialista.