Divés 11 d’aost, sus las arribas deu fluvi Ador, an començat las hèstas de Dacs, en Gasconha. O “ D’Acs’ per demorar dens la logica de la toponimia puishque lo nom de vila remonta a l’ antica Civitas Aquensium o Aquae Tarbellicae, puish Aquae Augustae. Sa celebritat e sa prosperitat vienen en efèit  de las soas aigas bien·hasentas que chorran, caudas, deu “Banh Borrent”, au còr de la ciutat dont las murralhas, lhevat un petit tròç, estoren demolidas a la fin deu sègle XIXu …au nom de l’igienisme. La municipalitat actuau de Dacs, organizaira de la “feria” (l’Espanha e sustot los sons taures que possan pro sons còrns dens lo navèth folclòre de mantuns parçans occitans) a d’alhors recuperat ua legenda, la d’un legionari roman dont lo vielh can malaut de raumatismes estót guarit pr’amor de la hanga ligada a la hont de la Nèha. Atau, per l’obertura oficiau de las hèstas (dinc au dimars de l’Assompcion), la consa màger de la municipalitat de Dacs, Dauna Elisabeth Bonjean, de blanc vestida, qu’a hèit la soa apparicion, suus gradèrs de la maison comuna, entornada de legionaris e de matronas romanas dens ua vertadèira mesa en scèna a la mòda d’Hollywood. Lo punt lhevat, qu’a declarat obèrtas las hèstas de Dacs, evocant au passatge lo “folclòre”, “las nòstas tradicions gasconas” o, dens ua formula plan exagonau, “l’espritSud-Ouest”. 
 
E las bravas gents de’s regaudir en cantant “la-la-la-la” sus l’imne deu Vino griego, dont saben l’origina grecoalemanda (!), ja qu’existeish ua version gascona escriuta per lo landés Miquèu Baris qui balha justament, aquera setmana, un cors de gascon a l’Escòla Occitana d’Estiu, a Vilanuèva d’Òlt. Moralitat: qu’i a enquèra un tròç de camin a har e demòran quauquas claus a en·honsar dens las clòscas entà que la lenga nòsta sii mei presenta dens aqueras hèstas de Gasconha.
 
Totun, ua petita evolucion qu’es de senhalar per aquera edicion de las hèstas de Dacs. Lo matin d’aquera permèira jornada, dedicada a las tradicions landesas, dens lo parc Théodore Denis, au pè de las arènas, lo gascon se hadót enténer. Non pas dab l’associacion Cafè Gascon, dirigida adara per Lydie Postis e hòrt activa totun, mes dab lo capitol excepcionau de l’Acadèmia Gascona de Baiona-Ador. Gavidada per lo navèth capdau Guy Mondorge, d’Anglet, a las termièras deu Bascoat, la “vielha dauna” baionesa (qu’estó fondadada en 1926) qu’avè lo son estanquet, qu’organizèt un petit debat au matin dab la preséncia deu Jan Barrère, conse màger d’Escalans e “ganadero” de vacas “landesas”. En debut  de vrèspe, a l’entrada deu jardin public, en plen aire (lo só qu’èra tornat), qu’estó donc lo capitol “descentralizat” de Baiona a la ciutat landesa. Qu’intronizèren quitament un navèth academician, Joan-Luc Lagrave qui, dab lo son hrair, gavida a Capbeton la celèbra marca de quessòts Adishatz.
 
Puish, sus l’empont, montèren los academicians Miquèu Graciet e Pèire Bedat (de Soston), l’amic Miquèu Baris, lo valent Danièl Lafargue (de Peirahorada), Jan Maisonnave, de Hastingas, ancian capdau de l’Acadèmia, e Ivan Barreyre, de Càmer, qui magnificament, evoquèt  Jan deu Sabalòt (Jan-Baptiste Gastellu-Etchegorry,  1896-1981) autor de teatre e contaire bearnés. Las cantas gasconas retroniren a l’entorn e pro d’ahuecats deu gascon, dont Tederic Cahuzac (associacion Gascon Lanas), ne manquèren pas, arron, de participar a la cantèra “oficiau” d’aqueth permèir jorn de las hèstas.
 
 
 
 
Joan-Jacme Fénié