Lo programa nuclear de la Corèa del Nòrd a fach un contorn inexplicable. Ara, d’un còp, los missils nòrd-coreans s’enauran plan e tomban ont es previst. E tanben d’un còp, l’explosion d’una eventuala bomba d’idrogèn a una capacitat de destruccion almens cinc còps pus granda que çò qu’aviá. La Corèa del Nòrd sèrva son secret coma d’abitud, mas òm se demanda çò qu’a cambiat. Cossí va qu’un programa militar que semblava pauc credible e amb tant d’errors, sobde comence de marchar fòrt plan ara? Totes los govèrns del Mond e los expèrts se son pausats la meteissa question quand an començat d’analisar las fòtos e los vidèos dels lançaments recents, en tot cercar qualque donada que pòsca esclarzir aquel mistèri. Dins aquel sens, VilaWeb rapòrta las conclusions de Michael Elleman, un expèrt de fabricacion de missils de l’Institut Internacional pels Estudis Estrategics de Londres. Sembla qu’Elleman a trobat la clau qu’explica aquel cambiament sobde, e es quicòm de fòrça estonant.

Lo lançament de dos missils intercontinentals qu’a menat a bon tèrme la Corèa del Nòrd aqueste estiu a alucat totas las alarmas. La Corèa del Nòrd fa dètz ans qu’ensaja de crear de missils pro grands e estables que pòscan atacar de païses luenchencs, mai que mai los Estats Units, amb qui se considèran en guèrra. Fins ara avián obtengut qualque petita reüssida, mas totòm cresiá qu’avián pas de possibilitats de fabricar una fusada capabla de reüssir un vòl intercontinental. Los melhoraments tecnics, tanben los fasián d’aise, e los expèrts occidentals consideravan que los nòrd-coreans aurián pas la capacitat d’atacar d’autres païses delà la Corèa del Sud o Japon. Aqueles expèrts son ara estonats de veire lo vòl dels missils lançats aqueste estiu.
 
La Corèa del Nòrd es un país embarrat al Mond e d’obténer d’informacions sus son programa nuclear es plan malaisit. Los expèrts analisan al detalh las fotografias e los vidèos que mòstran lo ritual del president Gim Jeongeun (Kim Jong-un) quand examina los missils, acompanhat dels scientifics que teoricament los an creats. Degun pòt pas assegurar que los imatges mòstren d’armas realas, mas detalh après detalh, las analisis an assemblat las pèças d’un puzzle que nos mena fòrça luenh de Corèa.
 
Quand Elleman analisèt las fotografias, s'estonèt del dessenh nòu dels motors que propulsavan las fusadas. N’aviá vistes abans aqueles motors, e après comparar sa granda basa de fotografias o poguèt confirmar: èran identics a de motors qu'avián propulsat una generacion de missils sovietics. Una generacion de motors capables de mandar dètz tèstas nuclearas a de distàncias intercontinentalas.
 
Mas los expèrts asseguran qu’en Corèa del Nòrd i a pas cap d’usina capabla de crear d’engenhs atals. Per tant, los nòrd-coreans aurián pas obtengut los plans ni los aurián fabricats, mas qualqu’un lor aviá venduts de partidas màgerss del sistèma de missils sovietic. Mas qual?
 
Segon lo format de las fusadas que propulsan los missils, Elleman a restacat la pèça a l’usina, e sembla que serián fabricadas en çò de Yuzhmash a Dnipro (Ucraïna).
L’usina Yuzhmash comencèt de patir en 2014 una crisi fòrça dura, en seguida del refrejament de las relacions d’Ucraïna amb Russia. Abans, lo sit fornissiá de missils e de materials restacats a l’armada russa. Mas quand l’oposicion prenguèt lo poder a Viktor Ianukovych, las comandas cessèron d’arribar a Yuzhmash e l’enòrma usina intrèt en crisi.
 
Semblariá, doncas, que lo govèrn nòrd-corean auriá profechat d’aquela situacion. Mas ara se sap pas cossí an pogut portar aquelas fusadas d’Ucraïna devèrs la Corèa del Nòrd d’un biais inapercebut.
 
Yuzhmash a denegat aquela informacion. Lo govèrn ucraïnés a tanben refusat tota participacion a aquel escambi. Mas los expèrts an pas cap de dobte que las fusadas provenon d’aquí e creson que las autoritats ucraïnesas actualas —d’aliadas dels Estats Units— ne son pas al fil.
 
Ni las sancions de l’ÒNU, ni la susvelhança intensiva de totes los estats occidentals e Russia an pas servir a detectar e empachar aquela crompa de missils al mercat negre.
 
 
 
 

---

De legir sus IISS Voices: The secret to North Korea’s ICBM success