Un an après qu'esclatèron las protèstas dins la vila de Taghzut (tanben coneguda per son nom arabi Al Hoceima), los mèdias marroquins devon totjorn luchar per poder cobrir las informacions, malgrat l'intimidacion e las menaças legalas de las autoritats de Marròc. Lo movement de protèsta, dins lo Rif, comencèt amb la mòrt del peissonièr Mouchine Fikri lo 29 d’octòbre de 2016. Fekri foguèt esclafat dins un camion de las escobilhas mentre qu'ensajava de recuperar son peis, que li èra estat confiscat per las autoritats localas. Dempuèi alara, la protèsta cresquèt de mai e mai fins a formar un movement, o Hirak, per la demanda d'emplecs e de desvolopament economic, e contra la marginalizacion e la corrupcion. Malgrat las enebicions governamentalas contra las manifestacions, se'n fan totjorn, dont la que se faguèt la darrièra dimenjada d'octòbre per commemorar la mòrt de Fikri.

Del temps que las protèstas contunhan, los jornalistas afrontan una granda quantitat de restriccions, compresas d'enebicions de mèdias, de percaças e de menaças legalas.
 
Lo jornalista independent marroquin Omar Radi, qu'a fach un seguiment de las protèstas, explica a Global Voices que quand se tracta d’informar sul malcontentament social dins la region del Rif, “i a un climat de terror”.
 
“Los que parlan amb los mèdias riscan d'anar en preson”, çò ditz Radi. “Las gents an paur de sortir de l'ostal, e los policièrs son pertot”.
 
A l'ora d'ara, almens sèt emplegats dels mèdias son encarcerats pel fach d’aver raportat las protèstas del Rif.
 
Lo jornalista e comentator Hamid Mahdaoui, que dirigís lo sit web independent Badil.info, foguèt arrestat dins la vila de Taghzut, ont se gandiguèt per testimoniar de las protèstas. Lo 20 de julhet de 2017, las autoritats marroquinas avián enebit una protèsta. Quand qualques passejaires lo reconeguèron, l'apelèron e comencèron de parlar amb el sul Hirak, Mahdaoui critiquèt l'interdiccion. Foguèt acusat e condemnat per “aver incitat” a la protèsta.
 
En setembre passat, pendent que se fasiá l’apelacion de la procedura, un tribunal aumentèt la condemna de Mahdaoui de tres meses a un an, çò que li faguèt entamenar una cauma de la fam de doas setmanas.
 
Badil.info, qu’assabenta a prepaus de tèmas d’actualitat en Marròc dont la politica, los dreches umans e la corrupcion, es un dels sits web independents qu'an pogut raportar las protèstas. Mas lo 22 d’octòbre, sos collaboradors anoncièron qu'aquel sit web informatiu quitariá de se publicar, a causa de çò que qualificavan de restriccions financièras.
 
Mahdaoui es tanben conegut per las fermas criticas que fa sus Internet de las autoritats marroquinas, que veïcula principalament a travèrs de son canal de YouTube, ont tracta la situacion dels dreches umans e politics dins lo país.
 
Dins un autre rapòrt, Mahdaoui es estat tanben acusat d'“aver pas raportat” a las autoritats “un crime que metiá en perilh la seguretat estatala”, après una convèrsa per telefòn (un enregistrament oficial qu'èra estat obtengut en tot aver son telefòn sus escota) dins la quala parlava amb un activista marroquin antimonarquista resident als Païses Basses, que l’activista descriviá un plan per introduire d'armas dins lo país.
 
En mai de Mahdaoui, d’autres sièis ciutadans jornalistas qu’èran estats detenguts a causa de lors rapòrts sus las protèstas del Rif se tròban ara encarcerats. Demest eles i a Mohamed Al Asrihi e Jawad Al Sabiry, de Rif24.com, un mèdia local e ciutadan que prepausava una cobertura larga de las protèstas a Taghzut e dins d'autras vilas.
 
Al Asrihi, editor e director de Rif24.com, es acusat “d’exercir lo jornalisme illegalament” perque a pas cap d'acreditacion de premsa. Lo sit es pas mes a jorn dempuèi lo mes junh passat, mas la pagina Facebok de Rif 24 si que contunha d'ofrir la cobertura mediatica del Hirak e de las protèstas.
 
Malgrat qu'ajan patit de consequéncias mens duras, la repression a pertocat tanben de professionals de mèdias estrangièrs. Lo 27 de setembre, la polícia arrestèt lo jornalista iranobritanic Saeed Kamali Dehghan a Taghzut e l'expulsèt del paísamb lo pretèxt qu'aviá pas cap d'“autorizacion” per informar en Marròc. Dehghan, que trabalha a The Guardian, s’èra gandit dins la region del Rif per cobrir lo movement de protèsta e per i entrevistar d'activistas.
 
Marròc ocupa la 133a plaça dins l'edicion 2017 de l’Indici Mondial de Libertat de Premsa de l’RSF. Aquela associacion, que contraròtla l’estat de la libertat de premsa dins lo Mond, soslinha que dins lo país s'es debanat “una lenta mas constanta davalada de la libertat dels mèdias”, que “las autoritats del reialme se servisson de pressions politicas e economicas per dissuadir los mèdias independents locals de cobrir de tèmas fòrça sensibles”.
 
L'encarceracion de Badil e la repression de mai d’un salariat dels mèdias qu’an jogat un ròtle clau a l’ora de raportar las protèstas dins la region del Rif an daissat los marroquins —e los que vivon fòra del país— encara amb mens de camins per demorar informats sul movement social.
 
 
 
 
Afef Abrougui
 
 

---

Aquesta nòva foguèt originalament publicada en anglés sus Global Voices e puèi en catalan sus Nationalia, amb qui Jornalet ten un acòrdi de cooperacion