Actualitats
“Èm occitans e d’aciu non mo’n volem gésser”
Reportatge sus ‘Era Mongetada’, lo reüssit festenal gastronomic e cultural de la Val d’Aran
Aperaquí 5500 personas participèron la darrièra dimenjada d’octòbre a la seisena edicion del festenal gastronomic cultural d’Aran apelat “Era Mongetada”. L’eveniment se debanèt dissabte a Bossòst e dimenge a Garòs amb un programa ric e variat a l’entorn de la varietat locala de mongeta de Bossòst. Ongan incorporava una serada occitana amb los concèrts de Gojates e Lou Seriol e un concèrt dels cosseraneses Bouilleur de sons. De soslinhar, totun, lo Show Cooking ont se poguèt tastar los melhors plats requistes, que lor ingredient basic es la mongeta. Los famoses cosinièrs Eva Hausmann e James Goodyear foguèron a l’onor e acompanhats dels melhors caps de cosina araneses.
La tòca d’Era Mongetada es totjorn de promòure e recuperar la varietat locala de mongeta de Bossòst, dins un eveniment original e fòrça interessant. N’avèm parlat amb lo director de l’eveniment Carlos Sanllehy, e amb dos de sos cosinièrs e collaboradors mai coneguts, Marc Nus e Aitor Olabegoya.
“Èm occitans e d’aciu non mo’n volem gésser”
Sanllehy es lo cap de cosina d’un dels restaurants de mai granda renommada d’Aran, Eth Restilhè, que se tròba a Garòs. Aguèt l’idèa d’organizar aquel festenal gastronomic e cultural per mostrar al Mond çò qu’es vertadièrament la Val d’Aran:
“Qu’ei ua escomessa entath país, entà mostrar ath nòste entorn e as nòsti visitaires çò qu’ei era Val d’Aran. Realaments eth problèma qu’avem ei que s’enten a díder qu’era Val d’Aran ei era nhèu. Mès era Val d’Aran ei tradicion, ei cultura, ei istòria, molta istòria! E ei tanben gastronomia, ua gastronomia de montanha que s’a de mostrar e la sajam de mostrar damb un plat de mongetes damb coja e caulet, qu’ei fin finau es tres productes qu’en aguesta sason avíem damb mès abondància, non? O es que podíem aver durant tot er ivèrn.
E açò ei çò que sajam de mostrar. Era Val d’Aran dehòra deth blanc dera nhèu.”
Mas al delà de la gastronomia, lo festenal prepausa tanben un programa cultural vast que met en valor la cultura occitana e que fa sonar de grops de musica de la Val d’Estura, del País de Fois o de Comenge...
“Tà èster internacionaus mos cau èster ultralocalistes e jo pensi que çò qu’ei important ei de mostrar realaments çò qu’avem nosati, arren mès. Non mos cau mostrar d’autes causes ath delà que çò qu’avem, e çò qu’avem mos ac cau mostrar damb era maximau esplendor: e non ei cap ua auta causa qu’èm occitans, ac avem d’aver clar, èm occitans, e d’aciu non mo’n volem gésser”.
De cosinièrs internacionals
Lo festenal convida cada an un cosinièr catalan qu’aja almens una estela Michelin, e un autre d’internacional. En mai d’aquò, una còla de cosinièrs araneses dels melhors restaurants del país prepausan lors creacions. Aquela sinergia produtz un escambi cultural fòrça ric, e es un dels melhors biaisses de far conéisser la cultura occitana. Atal nos o contava Marc Nus, cap cosinièr del restaurant Era Coquèla de Vielha.
“Que trabalham damb gent de dehòra que vien e coneishen era nòsta cultura...”
Ongan l’eveniment a fach venir Eva Hausmann, estilista gastronomica de Barcelona, e James Goodyear del restaurant Wellbourne de Bristol (Anglatèrra). Los cosinièrs araneses an prepausat una idèa fòrça originala e saborosa: un dessèrt basat sus l’Òlha Aranesa. Carlos Sanllehy o precisa:
“Çò interessant d’aguesta hèsta, tau coma la comencèrem damb dus artistes coma Quim de la Boqueria e Àngel Pasqual, me semble que dus codinèrs de grana renomenada a nivèu mondiau, e açò s’a anat contunhant damb codinèrs asiatics, Max Levy, Daniel Garner, Kin Hong; mès non solet damb açò senon damb pastissèrs dera nautada d’Oriol Balaguer qu’an hèt dera mongeta un plat especiau. Auem sajat de cercar gent des territòris a on se minge molta mongeta, enguan a vengut damb nosati James Goodyear qu’en Anglatèrra, coma podètz compréner, se minge molta mongeta e ei vertat que çò que sajam ena hèsta gastronomica qu’ei aué ei aufrir es plats coma los aufririen eri enes sòns lòcs o enes sòns païsi”.
Una idèa de "lhòcos"
La idèa venguèt de la còla de Eth Restilhè, mas a pas quitat de créisser, coma precisa Marc Nus:
“Açò siguec ua idèa iniciau dera equipa deth Restilhè que li a anat dant forma e damb eth pas des ans damb era collaboracion dera gent deth Grèmi d’Ostalaria d’Aran e s’anat formant aguest eveniment”.
De son costat, lo cap-cosinièr Aitor Olabegoya, nos contèt qu’es gràcias als audacioses per los quals lo mond es tròp petit que comencèt lo projècte.’Era Mongetada’ es per el un projècte de fòls, qu’en Aran dison “hòus”, o puslèu “lhòcos”.
“Qu’èm lhòcos e eth Mond ei massa petit entà nosati. En aqueri viatges que hèm, bèth còp venguèc Carlos Sanllehy. Jo lo convidè a ues jornades en Pequin, en nòste restaurant que se nomente Migas, e que i portèc mongetes de Bossòst, e pensèrem qu’ère ua identitat, ua causa rara e que la calie promòir. E alavetz, eri que tanben son lhòcos e sonque cau donar-les idèes... donques atau neishec’Era Mongetada’, coma un hestenau dera mongeta. En tres ans avem artenhut era inscripcion en registre dera Denominacion d’Origina dera genetica dera mongeta de Bossòst, e aquerò a hèt er eveniment en tota era Val d’Aran pr’amor qu’ei un miracle qu’en aguesta nautor pòsque créisher era mongeta, qu’a un cicle de creishença fòrça cuert”.
Olabegoya es lo cap-cosinièr d’un restaurant en Taiwan, e que n’a d’autres endacòm mai: un a Pequin e dos en Cambòdja. Nasquèt a Barcelona, faguèt sos estudis a l’Ikastola al Bascoat e es fòrtament estacat a la Val d’Aran:
“Quan auia 16 ans eth mèn prumèr emplec siguec damb Emílio e Isabèl, en restaurant Eth Restilhè. Ara, tà jo, era Mongetada ei un eveniment dera familha. Que hèm 20 000 Km, 26 ores de viatge, mès que viem cada an religiosaments pr’amor qu’entà nosati ei un eveniment que non podem cap mancar”.
Articles relacionats
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari