Es un conte a l’encòp fantastic e filosofic amb un personatge central que tanplan pòt quitar aqueste monde gaireben per asard e se retrobar dins de luòcs estratosferiques, çò que, coma diriá l’Autre, li balha l’escasença de “véser l’umanitat de naut”. E aquí podètz creire que Robèrt Lafont se’n balha a plaser per analisar los comportaments umans dins çò qu’an de pus sublime o de pus mesquin. Se chala de sas observacions e no’n regala. Sul aqueste sicut, son escritura es justa. Permet de rendre l’absurditat d’unas situacions qu’aurián pogut passar per banalas, aguèssen pas agut la disgràcia de passar pel sedaç de Robèrt Lafont. Cada còp que l’autor jòga sus la còrda del fantastic, sa literatura ven sublissima. Sa paleta pren de tons rarament egalats dins la literatura universala. Las “exploracions psicanaliticas” lafontianas son a cada còp de capitadas. A pas jamai besonh de forçar lo trach per tocar son monde.

Ne va de la meteissa causa de l’erotisme coma del fantastic ençò de Robèrt Lafont. Embelina literalament son legeire per l’encadenament armoniós de sas frasas, sempre lindas, cristalinas. Dins aqueste domèni tanben, l’autor a sabut nos balhar d’òbras meravelhosas al debanar de sa longa carrièra de literator. Pensi mai particularament al “Decameronet” editat per las edicions Vent Terral en 1983, mas me’n poriá venir maitas se, sulpic, ma memòria me desfautava pas. Dins aqueste “Cèrcadieu” l’autor liga immancablament la cèrca d’esperital amb la sublimacion dels sens.
 
Quin que siá lo genre qu’enreguèsse, Robèrt Lafont capitava son entrepresa. Aguèsse pas escrich en occitan, es probable que seriá estat prepausat pel Prèmi Nobèl de literatura. La causa s’es pas facha per de rasons politicas evidentas. Aquò deuriá far soscar una mica los occitanistas que pensan que la question de la salvagarda de la nacion occitana es una question unicament culturala. Robèrt Lafont aviá el pro de luciditat per saber que la subrevida d’una nacion es pas qu’una question d’autodeterminacion politica. Los valents que van quistar las subvencions per far viure çò que demòra de nòstra cultura ne sabon quicòm.
 
Dins aqueste conte esoterico-iniciatic i a un passatge tras qu’esmovent quand òm imagina qu’es probablament l’ultima òbra literària d’un Robèrt Lafont que se sabiá ja plan aflaquit e plan malaut. A prepaus del jove eròi sul camin de l’aprendissage de la vida e de la coneisséncia escriu: “Remirava grandament leis dos atèus. De son band, sabiá pas se n’èra o pas, se l’educacion crestiana de sa vida d’enfant aviá virat a de bòn”. Aquí-ben una instrospeccion punhanta de l’autor, escricha pas qu’a qualquas encableduras de sa despartida. Fin, que, probable, sentissiá s’acercar ineluctablament. Es un dels nombroses questionaments metafisiques que paisselan aqueste “Cèrcadieu”. Una de sas questions especulativas mai o mens recurentas dins aquesta òbra.
 
Entre l’educacion crestiana protèstanta pauc o pro rebofada de l’autor e son entreveire possible del Bon Dieu dins la beltat de la natura, amb aqueste divertiment, Robèrt Lafont s’interròga e nos interròga. Es de mon sentit que nos trapam aquí amb, dins las mans, un conte en forma d’òda al paganisme. Alavetz, nos trobam un còp de mai davant l’instint indefugible de l’escrivan, quin que siague: Far, a còps de vèrbes e s’aquò’s possible, una incursion de mai dins l’entre-dos-mondes d’una sensualitat trantalhanta. Mas, instar omnium, emai a tres dets de la mòrt, cap de certitud pòt pas venir d’un tal exercici. Paures escrivans! Mas deuriái escriure, paures mortals!
 
A prepaus d’aqueste libre coma de l’òbra tota de Robèrt Lafont vòli far una remarca. Quantes de còps, a prepaus d’un roman de l’autor nimesenc ausiguèri una frasa que podiá pauc o pro semblar a n’aquò: “Fa pas qu’una lafontada de mai!”. Lo tot ditz amb mai o mens de mesprés dins la boca. Coma se, cada còp que se parla de la pròsa literariá de Robèrt Lafont, per balhar a un esnobisme que d’unes degordits se creson obligats de fénher, èran tenguts de se trufar del trabalh romanesc del mai important intellectual occitan del sègle XXen. E aquí que, çò qu’es una literatura de qualitat excepcionala, vendriá per qualques rasonadas enverinadas una pròsa anujosa. Desvoloparai pas mai sul sicut que ne val pas la pena, mas teniái a denonciar aqueles denigraments, urosament ara mens frequents. L’engèni literari de Robèrt Lafont comença a far l’unanimitat dins los mitans literaris e es pas que justícia. Coma se ditz es la posteritat que trencarà. Es probable qu’aquesta doblidarà pas Robèrt Lafont mas risca plan de desbrembar sos detractors.
 
Cada espelida d’un libre de l’autor provençal es un eveniment. Aquesta coma las autras. Seriá damatge de n’aprofiechar pas que se tracha aquí d’una òda a la vida. La vida coma l’aimava lo Paure Lafont, amb de solelh e de mistèris.
 
 
 
 
Sèrgi Viaule
 
 
 
 
 
_____
LAFONT, Robèrt. Lo cèrcadieu. Edicions Reclams. Colleccion “Terra incognita” N° 7, 2007. 130 paginas.