Carcarèrs-Senta Crotz. Dissabte 13 de genièr, a Carcarèrs e Senta Crotz (Marsan) se debanarà un collòqui de la Societat de Borda-Patrimòni de las Lanas. Lo tèma: “las culturas ruraus en perilh”. Au miei d’intervencions  barrejadas qu’arremarcam l’intervencion deu sociològ Pierre Bitoun (Perqué las societats modèrnas e sacrifican los païsans?) La quasi-condemnacion de las caças tradicionaus, la plaça e lo ròtle de la lenga nòsta seràn tanben evocats.

De la question de l’identitat…
 
L’an passat, en heurèr de 2017, au parat de l’amassada generau de la Societat de Borda-Patrimòni de las Lanas a Dacs, es organizat un debat sus “l’identitat landesa”. Un gran moment! Susquetot que los dessenhaires deu jornau Sud-Ouest,  Lasserpe e Marc Large, cadun de carn e d’òs, illustran en dirècte lo debat. Aqueth trufandèrs qu’an, com tostemps, lo gredon escarniu.
 
Los diferents participants exprimeishen, cadun a la soa mòda, çò qui hè l’originalitat “lanusqueta”[1]. Solide, ua bèra partida deu public qu’aimaré préner la paraula. Mes, qu’es briga possible pr’amor deu temps e deu nombre. Qu’arremarcam totun que –sii l’accent o sii las tradicions– dens lo biaish dont los estatjants de las Lanas son percebuts, i a tostemps lo vielh hons culturau enrasigat dens los parçans de Shalòssa o d’Armanhac e capvath los pinhadars de la Gran Lana o de Bòrn. Autament dit la lenga. Mentre que la vergonha de la parlar sii tostemps prèsta a salhir pr’amor qu’assimilan tròp lo parlar gascon aus “païsanàs”... escanats dempuish pausa o suu punt de n’estar viste hèit! “Problèma de vueit culturau a l’origina deu malaisèr identitari landés”, constata ua de las participantas[2]. Mes ua auta personalitat, Philippe Dubourg[3], arregrèta que la question de la ruralitat ne sii pas evocada.
 
 
…a la problematica de la ruralitat en perilh.
 
Cònsol màger deu petit vilatge de Carcarèrs e Senta Crotz[4] dempuish 2001, En Dubourg qu’a vist evolucionar la situacion de las petitas comunas ruraus. Qu’a sentit com un abandon la montada de las estructuras tecnocraticas en las mans de foncionaris, grans (?) elejuts e govèrn qui n’escotan pas (o chic) las demandas locaus.  Per eth, aquò qu’es com la fin anonciada de la democracia... Dempuish 2015-2016 que hè, entre autes subjèctes de colèra, pro de criticas sus la MAP[5] e sus aquera Lei NOTRe[6] qu’a pro cambiat la configuracion deus territòris administratius (montada en puishença de las intercomunalitats).
 
Per perlongar lo debat, Philippe Dubourg qu’a donc prepausat de har un petita jornada d’encontre, batejada “collòqui”, suu tèma de las “culturas ruraus en perilh”. Qu’es en efèit sensible dempuish longtemps a aqueth subjècte qui tòca quasiment tota la planeta. Per l’Exagòn, qu’es hèit dempuish longtemps e que cau aver la volontat de seguir los camins estremats per descobrir las diferéncias e los degalhs hèits per la civilizacion hastiau suus païsatges[7]. L’elejut landés qu’a sortit recentament un libe on mescla consideracions etnograficas, sociologicas e politicas sus l’extincion de las societats païsanas[8]. Aquò que l’a miat a prepausar au sociològ Pierre Bitoun[9] de participar au collòqui qui harà tanben ua plaça a l’evocacion de la question lingüistica (lo gascon, dialècte d’òc: quina plaça dens l’identitat? Quau ròtle jòga e pòt jogar?).  Programa complet.
 
 
 
 
Joan Jacmes Fénié