Lo Tribunal Constitucional a anullats los articles de la Lei de l’Occitan que declaran la lenga nòstra preferenciala en Aran. Segon lo naut tribunal espanhòl, l’aranés pòt pas èsser lenga d’usatge preferencial per las administracions dins lo país de cap de Garona: “La cooficialitat se deu sometre a un patron d’equilibri o egalitat entre las lengas, de sòrta qu’en cap de cas se deu autrejar prevaléncia o preponderància d’una lenga sus una autra”. Dins aquel sens, lo tribunal considèra que l’“encoratjament e la promocion” de l’occitan “an de limits” e per aquela rason se pòt pas priorizar la lenga.
 
La senténcia, publicada ièr, seguís un apèl que lo faguèt lo govèrn de l’estat espanhòl en 2012.
 
 
Cancelats los articles qu'establisson la prioritat de la lenga
 
Los articles anullats son los qu’establisson que l’occitan es “la lenga d’usatge prioritari dins totas las institucions d’Aran, mai que mai al Conselh General d’Aran, dins l’administracion locala e los organismes que i son restacats, dins los mèdias publics, dins l’ensenhament e dins la toponimia”. Segon aqueles articles, caliá que l’occitan aranés foguèsse la lenga “prioritària” de la Generalitat e de l’administracion de l’estat espanhòl dins la Val, a totes los nivèls.
 
 
La Lei de l'Occitan
 
La Lei de l’Occitan, Aranés en Aran foguèt aprovada mercés als vòts de CiU, PSC, ÈRC e ICV-EUiA; PP e Ciutadans votèron contra perque la jutjavan anticonstitucionala. Après l’aprobacion, lo govèrn de l’estat espanhòl considerèt que: “per çò que tòca las competéncias, e d’acòrdi amb l’article 3.1 de la Constitucion, lo castelhan es la lenga oficiala de l’estat e totes los espanhòls an lo dever de lo conéisser e lo drech de l’emplegar. Quant a las autras lengas d’Espanha, lo paragraf 2 ditz que seràn tanben oficialas dins lors Comunautats Autonòmas respectivas. Pasmens, la nòrma es contrària a la Constitucion pel fach de declarar lo caractèr prioritari de l’occitan aranés”.
 
La lenga occitana es oficiala en Catalonha dempuèi 2006 gràcias a l’aprobacion del darrièr estatut d’autonomia. La Lei de l’Occitan, Aranés en Aran, aprovada al Parlament de Catalonha lo 22 de setembre de 2010, n’aplica l’oficialitat e ne determina lo caractèr prioritari en Aran. Mas aqueste usatge prioritari es ara cancellat pel Tribunal Constitucional espanhòl.


Reaccions






 

Era varietat lingüistica, etnica, familhara, ideologica e religiosa ei era nòsta riquesa. En Catalonha estimam e defensam es realitats nacionaus com er aranés e era Val d'Aran. Aguesta vision ei era que vòlen esbauçar, amassa damb eth país e era lengua #EstimamErAranés  https://t.co/H5hu0OqO6O

— Carles Puigdemont  (@KRLS) 13 de febrer de 2018

 

Ara que eth TC ataque er aranés l'auríetz d'apréner toti entà non deishar-lo morir.

— Mireia Boya Busquet (@yeyaboya) 13 de febrer de 2018

Entà jo er occitan tostemp serà preferent. Qui ei eth TC entà decidir sus era mia lengua mairau? https://t.co/NcFshfBIoN

— Mireia Boya Busquet (@yeyaboya) 12 de febrer de 2018

Comunicat d’Unitat d’Aran respècte dera senténcia deth TC sus er usatge preferent der aranés @Pacoboya@mariaverges78@amrqs@tarrauethttps://t.co/PS4pEuWoDA

— Unitat d'Aran (@unitatdaran) 13 de febrer de 2018

Òla TC.
Jo tostemp parlaré #aranés, mau que vos hèsque. E será era mia lengua preferentíssima. Lo parlaré tamb es amics, tamb es vesins, tamb es familhars e tamb toti aqueri que lo volguen apréner. Pr'amor qu'ua lengua, com era dignitat, jamés la poderatz escapçar.
Adishatz.

— Anna Geli (@geli_anna) 12 de febrer de 2018