Actualitats
L’IEA-AALO avertís que l’occitan en Aran es en perilh de desaparicion
L’institucion aranesa a publicat un comunicat que condemna e planh la decision del Tribunal Constitucional espanhòl a prepaus de l’usatge preferencial de l’aranés
Lo Conselh Permanent de l’Institut d’Estudis Araneses – Academia aranesa de la lenga occitana (IEA-AALO) avertís que “sense un tractament de preferéncia, sense proteccions pariones, que compensen eth desequilibri existent, respècte des autes dues lengües oficiaus, era lengua pròpria d’Aran ei menaçada de rapida desaparicion”. Es çò qu’emana del comunicat de l’institucion aranesa que condemna e planh la decision del Tribunal Constitucional espanhòl qu’aquesta setmana a anullats los articles de la Lei de l’Occitan que declaravan la lenga nòstra preferenciala en Aran.
L’IEA-AALO critica “un incompliment der estat espanhòu respècte des disposicions dera Carta Europèa des Lengües Regionaus e Minoritàries (ratificada per Espanha eth 2 de hereuèr de 2001)’’ e remarca qu’“era lengua occitana ei un patrimòni internacionau qu’er Estat compartís damb tres estats europèus mès e qu’aurie d’èster objècte de major reconeishement e promocion.
Enfin, l’acadèmia aranesa , en avalorar la senténcia del TC que declara inconstitucional lo mot ‘‘prefencial’’ de la Lei 35/2010 de l’occitan, sollicita de las institucions catalanas e aranesas qu’aquela ‘‘anullacion de la preferéncia lingüistica de l’aranés li servisca a el coma motor per aumentar la preséncia de l’aranés e la siá potenciacion e promocion’’ tant en Val d’Aran coma Catalonha. Segon l’Institut, s’es fach aital pendent los darrièrs 40 ans malgrat que la lenga occitana en Aran patisca una situacion ‘‘d’anormalitat lingüistica e de desequilibri’’ a respècte del catalan e de l’espanhòl.
L’IEA-AALO critica “un incompliment der estat espanhòu respècte des disposicions dera Carta Europèa des Lengües Regionaus e Minoritàries (ratificada per Espanha eth 2 de hereuèr de 2001)’’ e remarca qu’“era lengua occitana ei un patrimòni internacionau qu’er Estat compartís damb tres estats europèus mès e qu’aurie d’èster objècte de major reconeishement e promocion.
Enfin, l’acadèmia aranesa , en avalorar la senténcia del TC que declara inconstitucional lo mot ‘‘prefencial’’ de la Lei 35/2010 de l’occitan, sollicita de las institucions catalanas e aranesas qu’aquela ‘‘anullacion de la preferéncia lingüistica de l’aranés li servisca a el coma motor per aumentar la preséncia de l’aranés e la siá potenciacion e promocion’’ tant en Val d’Aran coma Catalonha. Segon l’Institut, s’es fach aital pendent los darrièrs 40 ans malgrat que la lenga occitana en Aran patisca una situacion ‘‘d’anormalitat lingüistica e de desequilibri’’ a respècte del catalan e de l’espanhòl.
Articles relacionats
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#3 Non sò aranés, ei clar, mès as rason e es tons exemples son descoratjants. Manque un sostien fòrt e continu se non er aranés caurà en dessús entre es joveni, com semble que aje passat en d'auti lòcs d'occitània. Ei fòrça trist e era solucion non ei pas simpla.
#2 de qu'en pensan les legeires araneses?
Ont es l'aranés?
http://www.visitvaldaran.com/fr/
"Val d'Aran - L'esséncia dels Pirenèus" Sit de l'Òuffici del Torisme
Lengas: FR ES ER CA
http://www.clubceva.es/
Club d’Esquí Val d’Arán (C.E.V.A.)
Lenga unenca: ES
eca......
D'ont ven que l'aranés sia absent del portal toristic ? que le grand club d'esquí sia en espanhòl ?
L'activitat ivernala aranesa de la màger part dels enfants e dels jovents es l'esquí; es pas possible d'ensenhar e practicar l'esquí en aranés en un club aranés ?
De que fa le Conselh General ? E aquella Academia IEA-AALO ?
Solide qu'una academia s'embarra dins la lenga litterària o l'hermetisme intellectual.
E l'occitanisme aranés respècte al torisme e l'espòrt ? problèma parièr que costat francés...
Se tracta pas de preferéncia aici, s'agís d'abséncia totala.
E i a qualqu'un d'Aran per nos pòrge un explica ?
Se constata un desequilibri demografic en Aran, ont la populacion aranesa de soca es inferiora al 50%.
L'economia reduita del petit territòri montanhòl, òufre de trebalh non-qualificat a una man d'òbra non-aranesa, e la populacion aranesa esmigra per estudiar e trebalhar.
L'usatge de l'aranés, de fait, se limita potencialament a la communicacion entre araneses sul territòri aranés.
La lenga d'usatge òubesís a a lei naturala de la preferéncia per la lenga la plus communa.
L'integracion lingüistica de la populacion non-aranesa se pòt far al travèrs dels enfants e de la joventut, se d'activitats en aranés, extra-scolàrias attractivas, esportivas, les-i son proposaudas.
Cal quitar de far d'occitanisme artificial de botigas culturalas...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari