Òc, lo vam a pas d’atge. Una pròva bèla ne foguèt balhada pels artistas que venguèron jogar, cantar dins l’encastre de la quinzenada Fasètz la Lenga en Cabardés.
 
 
Alidé, filha de Pirena
 
Costat joinesa, la manifestacion se dobriguèt amb un recital de la cantaira aranesa Alidé Sans. Aquesta embrueissèt l’auditòri per sa preséncia sus scèna o al mitan del public, un revolum per un repertòri que renovèla de cants tradicionals e que prepausa a l’encòp d'agaches de la joinessa d’ara, sens doblidar una inscripcion dins l’aventura culturala occitana a un moment ont lo destin de l’aranés es mes en causa pel poder central espanhòl. Alidé Sans e son musicaire Paulin Cortial son a preparar un novèl torn de cant. Serà, de segur, de mancar pas.
 
 
Racontes e comptes d’Alranq, lo joglar
 
Costat “istoric”, Claudi Alranq venguèt dire sos Contes de la França d’en bas per reglar sos comptes (e los dels occitans) amb totes los responsables de nòstras malparadas. Mai d’una ora sus un ritme sostengut, quasi sens reprene buf, per ensajar de reviscolar una Mariana (que li remetèt en grand secret lo president Hollande: sus scèna, tot ven possible…) un pauc destrantalhada e bravament desvariada. Los sovenirs de la Crosada o de l’escòla de Ferry an pas capitat de li faire doblidar que nasquèt en Occitània, filha d’un pegòt de Puèglaurenç, e que refusa la desumanizacion de la societat, las manipulacions ideologicas, las messorgas istoricas e la reduccion dels rapòrts a las solas donadas economicas e estatisticas, lo tot amb un Alranq de mai en mai lenga de pelha que pòt reprene una colhonada de Padena, convocar Carnaval o adobar a vista de nas una tirada famosa de Rostand! L’espectacle d’un joglar dels tempses d’ara: lo vam totjorn present del comedian que non pòt que balhar vam al public per contunhar d’agir contra subèrna! E doblidetz pas d’engranar!
 
 
Cocanha mena lo balèti
 
Vam tanben per las tres cantairas-musicairas del trio Cocanha qu’instauran al ritme de las voses, de las mans e dels pès la complicitat amb los dançaires.
 
 
Marcatz-vos cò d’Occi-Tonic!
 
Per trapar de vam e recuperar d'energia e un còrs d’atlèta, òm vei se multiplicar de pertot las salas de fitness. Alara, per dintrar dins la nòrma e se fondre dins la Vida vidanta, perqué se marcar pas a la sala Occi-Tonic? Abans l’espectacle, anóncia es faita d’una situacion extraordinària volguda per l’autor (Joan-Claudi Forèst). La vida se mena naturalament en lenga nòstra, al bèl contrari de la realitat sociolingüistica d’ara: “Las scènas de vida vidanta se vòlon una exploracion del real pel biais paradoxal de l’occitan ont aquela lenga serviriá de revelador quimic al normal, çò qu’Henri Michaux apèla “ lo desconegut, l’insospechable, l’incresible, l’enòrme normal”. La primièra scèna mòstra aquesta incompreneson amb la Francimanda que se vòl marcar al club! Las scènas se van seguir sens pausa, dins una corsa de relèus mestrejada, entrecopadas dels messatges publicitaris suls benfaits de las practicas fisicas. Los quatre Fregòlis (Viviana Alloco, Gaèla Lévêque, Gèli Buonomò, Bruno Cecilhon) ajustan al tèxte pertinent la qualitat de lor interpretacion.
 
Dins un ambient de colors fluo e laucetinas (flashy), presentan un brave escapolon dels animators e membres d’Occi-Tonic: lo barjacaire, lo e la cèrcabregas, los policièrs filosofics (amb una discussion metafisica sus l’identitat, sul se e l’autre), los que se trapan mal dins lors còrses, los campions, los dragaires, los amoroses, l’enfachinada de las chifras, los apollons e los magrinèls… S’endeven al real e al quotidian de virar al surrealista! Lo public finís las (per procuracion) e suls genolhs de tant d’energia exprimida! E lo mal dins las costèlas dels rires sonòrs o retenguts; e de còps, de rires amargants a se reconéisser dins un miralh! Ça que la, coma sèm al país dels trobadors, benlèu l’amor finirà que ganharà…
 
 
Amb Goulamas’K, tirem, tirem totes!
 
Bon, sabi pas se los Goulamas’K s’entraïnan eles tanben en sala de musculacion: çò de segur, es que lor concèrt es a l’encòp una performança artistica e fisica! Cal notar d’en primièr l’abséncia de rompedura entre artistas e public. Dintran pas en venent retirats coma monges dins las lòtjas, mas partejan amb lo monde l’avantespectacle. D’un còp, viran a musicaires, cantaires, pòrtavoses de las lutas d’un còp èra, d’ara e dels espèrs de deman. La memòria es pas doblidada, que siá Montsegur, las Brigadas Internacionalas o los partisans italians. Coma Alranq, l’enveja assumida d’engranar los espleitaires e la societat de l’injustícia e dels mercands d’armas. Un cant fòrt per l’umanitat, per la libertat e, question d’actualitat, per la llibertat de Catalunya: lo grop serà dels concèrts per la liberacion dels presonièrs catalans lo 1r d’abril a Alenyà. Golamas’K canta tot naut nòstres sòmis e nos balha… de vam!
 
 
 
Alan Roch