Actualitats
Cinquanta ans de Mai de 68
Foguèt una situacion revolucionària que secutèt pas solament França mas qu’aguèt una portada mondiala amb d’imatges e d’eslogans de progrès social e cambiament celèbres
Fa cinquanta ans que comencèt a París la revòlta coneguda coma los eveniments de mai-junh 1968, o mai brèvament Mai de 68. Foguèt una situacion revolucionària que secutèt pas solament França mas qu’aguèt una portada mondiala amb d’imatges e d’eslogans de progrès social e cambiament celèbres.
L’espelida arribèt lo 2 de mai amb lo deslotjament dels estudiants de l’Universitat de Nanterre, dins la banlèga de la capitala francesa. Èran embarrats aquí dempuèi dos meses per protestar per la detencion de qualques companhs pendent una manifestacion contra la guèrra de Vietnam. L’endeman, lo 3 de mai, qualques centenats d’estudiants s’embarrèron dins l’Universitat de la Sorbona, al centre de París, en protèsta contra lo deslotjament de Nanterre, e foguèron evacuats per la polícia sul pic. Lo deslotjament acabèt pas lo conflicte mas al contrari lo comencèt: aquela jornada, los afrontaments entre los estudiants e la polícia per carrièras comptèron gaireben 500 personas nafradas: 200 policièrs e 280 estudiants.
Demest aqueles estudiants, Daniel Cohn-Bendit, nascut en Carcin en 1945, venguèt lo mai conegut. Expulsat de l’Universitat de Nanterre, lo farián doctor Honoris Causa d’aquela universitat en decembre de 2014, 46 ans pus tard.
Demest las nombrosas susmautas, los faches del 10 de mai al Quartièr Latin de París marcarián l’espelida definitiva de la revòlta. Aquel jorn, de liceans manifestavan per carrièras dins aquel quartièr en alçant de desenats de barricadas. Pendent la nuèch, mai de 6000 policièrs ataquèron las barricadas fins que recuperèsson la calma per carrièras, amb un bilanç de devastacion e de veituras cremadas. En reaccion, lo 13 de mai, se faguèt una cauma generala que finiguèt amb una manifestacion immensa a París amb de mond sortits de pertot, e mai d’Occitània. La cauma venguèt indefinida e se calcula que lo 22 de mai, almens dètz milions de salariats èran en cauma en fasent arrestar lo 75% de l’economia francesa.
Los joves a París e pertot dins l’estat francés se revoltèron contra l’statu quo amb un desir de libertat qu’o metiá tot en question. Ni los sindicats ni los partits politics d’esquèrra o poguèron contrarotlar. La protèsta aviá pas solament un caire politic mas tanben social e cultural. Luchavan contra l’imperialisme estatsunidenc, lo consumisme, lo capitalisme en metent tanben en question las institucions tradicionalas.
Combatre lo gaullisme
La buta pus dirècta dels revoltats èra lo regim del general Charles de Gaulle, qu’èra president de França dempuèi dètz ans, e lo govèrn de Georges Pompidou, que n’èra lo primièr ministre.
Al començament, de Gaulle donava pas tròp d’importància als faches, e mai se quand tornèt de son viatge en Afganistan, l’11 de mai de 1968, trobèt de susmautas pertot. Lo 24 de mai, lo president prononcièt per la television un discors a la populacion ont prepausava un referendum per reformar l’universitat e las entrepresas e refortir las regions, per tal de far “una mutacion de la societat francesa”. Lo creguèron pas, e la responsa foguèt una autra nuèch de susmautas e barricadas a París.
Pauc a cha pauc, los sindicats recobrèron un ròtle màger, e lo 27 de mai, Pompidou e lo patronat negociavan amb eles de melhoraments de las condicions del trabalh.
Enfin, de Gaulle dissolguèt l’Assemblada francesa e convoquèt d’eleccions anticipadas en junh. A partir d’aquí, de Gaulle acordèt una aumentacion del 35% dels salaris e ganhèt las eleccions legislativas, que se debanèron los 23 e 30 de junh. La revòlta dels estudiants èra amortada.
Ça que la, l’esperit d’aquela revòlta demòra totjorn e los eslogans creats alavetz an inspirat los movements de protèsta de pertot.
L’espelida arribèt lo 2 de mai amb lo deslotjament dels estudiants de l’Universitat de Nanterre, dins la banlèga de la capitala francesa. Èran embarrats aquí dempuèi dos meses per protestar per la detencion de qualques companhs pendent una manifestacion contra la guèrra de Vietnam. L’endeman, lo 3 de mai, qualques centenats d’estudiants s’embarrèron dins l’Universitat de la Sorbona, al centre de París, en protèsta contra lo deslotjament de Nanterre, e foguèron evacuats per la polícia sul pic. Lo deslotjament acabèt pas lo conflicte mas al contrari lo comencèt: aquela jornada, los afrontaments entre los estudiants e la polícia per carrièras comptèron gaireben 500 personas nafradas: 200 policièrs e 280 estudiants.
Demest aqueles estudiants, Daniel Cohn-Bendit, nascut en Carcin en 1945, venguèt lo mai conegut. Expulsat de l’Universitat de Nanterre, lo farián doctor Honoris Causa d’aquela universitat en decembre de 2014, 46 ans pus tard.
Demest las nombrosas susmautas, los faches del 10 de mai al Quartièr Latin de París marcarián l’espelida definitiva de la revòlta. Aquel jorn, de liceans manifestavan per carrièras dins aquel quartièr en alçant de desenats de barricadas. Pendent la nuèch, mai de 6000 policièrs ataquèron las barricadas fins que recuperèsson la calma per carrièras, amb un bilanç de devastacion e de veituras cremadas. En reaccion, lo 13 de mai, se faguèt una cauma generala que finiguèt amb una manifestacion immensa a París amb de mond sortits de pertot, e mai d’Occitània. La cauma venguèt indefinida e se calcula que lo 22 de mai, almens dètz milions de salariats èran en cauma en fasent arrestar lo 75% de l’economia francesa.
Los joves a París e pertot dins l’estat francés se revoltèron contra l’statu quo amb un desir de libertat qu’o metiá tot en question. Ni los sindicats ni los partits politics d’esquèrra o poguèron contrarotlar. La protèsta aviá pas solament un caire politic mas tanben social e cultural. Luchavan contra l’imperialisme estatsunidenc, lo consumisme, lo capitalisme en metent tanben en question las institucions tradicionalas.
Combatre lo gaullisme
La buta pus dirècta dels revoltats èra lo regim del general Charles de Gaulle, qu’èra president de França dempuèi dètz ans, e lo govèrn de Georges Pompidou, que n’èra lo primièr ministre.
Al començament, de Gaulle donava pas tròp d’importància als faches, e mai se quand tornèt de son viatge en Afganistan, l’11 de mai de 1968, trobèt de susmautas pertot. Lo 24 de mai, lo president prononcièt per la television un discors a la populacion ont prepausava un referendum per reformar l’universitat e las entrepresas e refortir las regions, per tal de far “una mutacion de la societat francesa”. Lo creguèron pas, e la responsa foguèt una autra nuèch de susmautas e barricadas a París.
Pauc a cha pauc, los sindicats recobrèron un ròtle màger, e lo 27 de mai, Pompidou e lo patronat negociavan amb eles de melhoraments de las condicions del trabalh.
Enfin, de Gaulle dissolguèt l’Assemblada francesa e convoquèt d’eleccions anticipadas en junh. A partir d’aquí, de Gaulle acordèt una aumentacion del 35% dels salaris e ganhèt las eleccions legislativas, que se debanèron los 23 e 30 de junh. La revòlta dels estudiants èra amortada.
Ça que la, l’esperit d’aquela revòlta demòra totjorn e los eslogans creats alavetz an inspirat los movements de protèsta de pertot.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Llastima que no triomfés, però, be jo no ho vaig viure, però tant de bo el seu llegat perdurés molt, molt de temps, per mi uns herois, per altres...en fi.
A veure si el seu esperit torna, i ens il·lumina tots, ara que ens em carregat el Mon, no se que estem fent.
Creiem en la humanitat, però es que en fot de tant grosses!...ho arreglarem? Posem-no-s'hi.
L'amor ens ha fet grans, estimem-nos la Mare Terra, sinó...
Visca la Terra...Lliure!
L'Ernest, "El Tàrrega".
Ça que la, l’esperit d’aquela revòlta demòra totjorn e los eslogans creats alavetz an inspirat los movements de protèsta de pertot ? Segurament pas al nivèl de la defensa de las lengas de França, qu'aquí, sèm demorats grosso moda a 1539 !
Mai 1968 me trapet au liceu a Brive. I a un licean que disia " veiretz, acabarem tots pantoflards"
Apres las restriccions de la guerra e de l'apres-guerra, tot era permetut. L'òm cresavia que lo progrès tecnologica, anava aportar lo progres sociau e lo bonur; L'aer dau temps era pus decontractada qu'aura. Un professor, quò era a Uzerche, disia : " C... emben una chamisa a flor e una crabata a pes, ente anam?"
L'òm quita las restriccions dins lo domeine vestimentari, L'òm respira mielhs. las drollas, pas totas, fasian de l'auto-stop en mini-jupe... Tot lo monde era pas aitau. Mai 68 es pas solament Cohn Bendit. Era tota una societat que se lachava. I avia de tot e lo contrari de tot.
Era lo passage d'una societat tradicionala a una societat financiera e Pompido, Giscard d'estaing, un autre financier, anavam triomfar de De Gaula, qu'avia una certana idéia de la França. Pas belcòp de monde ne'n fasian cas d'aquò. La transformacion de la societat se preparava dins la nauta sfera d'au temps que lo pòple eran enguera dins la vielha societat.
Quò era l'entrada daus dròll(a)s, filh de paisan e de classas moienas a la fac. Per l'Occitania qu'a balhet belcòp de monde dins l'ensehament.
Tant de transformacions qu'un libre sufiria pas a zo dire!
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari