La Val d’Aran s’alestís per festejar son jorn nacional, dimenge que ven, amb l’alèrta mesa sus la crescuda dels rius a causa de las pluèjas dels darrièrs jorns. Los araneses se remembran plan çò que se passèt lo 18 de junh de 2013, just l’endeman de la fèsta nacionala, quand l’aiga neguèt Aran, Comenge, Bigòrra e Bearn. Ara, dins de condicions semblablas a las d’alavetz, lo govèrn aranés a pres de mesuras del temps que las autoritats catalanas e espanhòlas son tanben en alèrta.
 
 
La Hèsta d’Aran
 
Dimenge, la Val d’Aran celebrarà la dicha Hèsta d’Aran, considerada coma lo jorn nacional d’aquel país occitan en commemorant la restauracion del Conselh General lo 17 de junh de 1991, 151 ans après son abolicion per las autoritats espanhòlas.
 
La celebracion se debanarà a Vielha, coma es abitual, amb lo passacarrièra de totes los pendons portats per de representants de cada terçon —la division istorica d’Aran— dempuèi lo sèti del Govèrn d’Aran fins al Santuari de Mijaran.
 
Après la recepcion del Sindic d’Aran e del passacarrièra, a 11h, dins lo luòc de la messa solemna dins la glèisa del Santuari e, puèi, dins las roïnas de l’ancian santuari, s’alçarà lo drapèl e se sonarà l’imne nacional occitan, qu’es oficialament l’imne de la Val d’Aran (en version aranesa).
 
Los actes s’acabaràn amb los parladisses de las autoritats e après las danças tradicionalas, s’ofrirà de mangilha als assistents.
 
 
Taula per Aran organiza una taulejada
 
Ongan, tanben la societat civila a jonch la celebracion. Lo collectiu Taula per Aran a organizat una taulejada per partejar la fèsta nacionala en tot “minjar, partejar, parlar, escotar, barar, hestejar...”. L’eveniment prepausa un canton infantil, una caissa solidària amb los presonièrs politics catalans e un concèrt amb Alidé Sans e Paulin Cortial. Cadun deu portar quicòm de manjar, per o partejar, del temps que la còla de Taula per Aran prepausaràn de bevendas e de carn “a un prètz solidari”.
 
Taula per Aran es un collectiu de ciutadans araneses que critican l’imatge d’espanholitat del país occitan balhat pels mèdias espanhòls e afirman que Catalonha reconeis solament l’autogovèrn e la singularitat d’Aran. Se tracta d’un collectiu especific d’aquel país occitan, inspirat dels CDR de Catalonha, valent a dire los Comitats de Defensa del Referendum que puèi venguèron de Comitats de Defensa de la Republica. Son aquel mond que capitèron a menar a bon tèrme lo referendum d’independéncia del 1r d’octòbre passat en Aran, qu’ara son venguts un collectiu apelat Taula per Aran.
 
 
Taula per Aran se definís coma “un corròp de ciutadans de  diuèrses idèes politiques, transversau e dubèrt ara participacion des persones que viuen en Aran”, es a dire un “grop transversau d’opinion que vò aufrir es airines entà recuperar e afortir eth debat des aranesi” en çò que tanh a l’avenidor d’Aran. Dins aquel sens, creson qu’“Aran a de besonh qüestionar-se e recéber responsa sus eth futur de Catalonha qu’afècte indefectiblament eth futur d’Aran”.