Actualitats
L'IEA-AALO estúdia la senténcia del Tribunal Constitucional espanhòl contra l'occitan en Aran
Amb lo Collègi dels Avocats de Catalonha, l'acadèmia aranesa a fach una jornada d'estudi e de debat sus aquela senténcia qu'anulla la prioritat de l'aranés
L'Institut d'Estudis Araneses-Acadèmia Aranesa de la Lenga Occitana (IEA-AALO) aculhiguèt ièr una jornada d'estudi e de debat de la senténcia del Tribunal Constitucional espanhòl que suprimís l'occitan coma lenga d’usatge preferencial per las administracions dins lo país de cap de Garona.
L'IEA-AALO a organizat aqueste eveniment amb l'Illustre Collègi dels Avocats de Catalonha, e a assabentat, dins l'especialitat de cada organisme, de la situacion de l'occitan en Catalonha e en Aran, de las leis catalanas sus la lenga occitana e de l'estatut especific d'Aran. Mas la jornada a fach conéisser, mai que mai, la senténcia del Tribunal Constitucional de l'8 de febrièr passat qu'anullèt los articles de la Lei de l’Occitan que declaran la lenga nòstra preferenciala en Aran.
Segon lo naut tribunal espanhòl, l’aranés pòt pas èsser lenga d’usatge preferencial per las administracions dins lo país de cap de Garona: “La cooficialitat se deu sometre a un patron d’equilibri o egalitat entre las lengas, de sòrta qu’en cap de cas se deu autrejar una prevaléncia o una preponderància d’una lenga sus una autra”. Dins aquel sens, lo tribunal considèra que l’“encoratjament e la promocion” de l’occitan “an de limits” e que per tant se pòt pas priorizar la lenga.
La senténcia seguís un apèl que lo faguèt lo govèrn de l’estat espanhòl en 2012.
Cancelats los articles qu'establisson la prioritat de la lenga
Los articles anullats son los qu’establisson que l’occitan es “la lenga d’usatge prioritari dins totas las institucions d’Aran, mai que mai al Conselh General d’Aran, dins l’administracion locala e los organismes que i son restacats, dins los mèdias publics, dins l’ensenhament e dins la toponimia”. Segon aqueles articles, caliá que l’occitan aranés foguèsse la lenga “prioritària” de la Generalitat e de l’administracion de l’estat espanhòl dins la Val, a totes los nivèls.
La Lei de l'Occitan
La Lei de l’Occitan, Aranés en Aran foguèt aprovada mercés als vòts de CiU, PSC, ÈRC e ICV-EUiA; PP e Ciutadans votèron contra perque la jutjavan anticonstitucionala. Après l’aprobacion, lo govèrn de l’estat espanhòl considerèt que: “per çò que tòca las competéncias, e d’acòrdi amb l’article 3.1 de la Constitucion, lo castelhan es la lenga oficiala de l’estat e totes los espanhòls an lo dever de lo conéisser e lo drech de l’emplegar. Quant a las autras lengas d’Espanha, lo paragraf 2 ditz que seràn tanben oficialas dins lors Comunautats Autonòmas respectivas. Pasmens, la nòrma es contrària a la Constitucion pel fach de declarar lo caractèr prioritari de l’occitan aranés”.
La lenga occitana es oficiala en Catalonha dempuèi 2006 gràcias a l’aprobacion del darrièr estatut d’autonomia. La Lei de l’Occitan, Aranés en Aran, aprovada al Parlament de Catalonha lo 22 de setembre de 2010, n’aplica l’oficialitat e ne determina lo caractèr prioritari en Aran. Mas aqueste usatge prioritari es ara cancelat pel Tribunal Constitucional espanhòl.
L'IEA-AALO a organizat aqueste eveniment amb l'Illustre Collègi dels Avocats de Catalonha, e a assabentat, dins l'especialitat de cada organisme, de la situacion de l'occitan en Catalonha e en Aran, de las leis catalanas sus la lenga occitana e de l'estatut especific d'Aran. Mas la jornada a fach conéisser, mai que mai, la senténcia del Tribunal Constitucional de l'8 de febrièr passat qu'anullèt los articles de la Lei de l’Occitan que declaran la lenga nòstra preferenciala en Aran.
Segon lo naut tribunal espanhòl, l’aranés pòt pas èsser lenga d’usatge preferencial per las administracions dins lo país de cap de Garona: “La cooficialitat se deu sometre a un patron d’equilibri o egalitat entre las lengas, de sòrta qu’en cap de cas se deu autrejar una prevaléncia o una preponderància d’una lenga sus una autra”. Dins aquel sens, lo tribunal considèra que l’“encoratjament e la promocion” de l’occitan “an de limits” e que per tant se pòt pas priorizar la lenga.
La senténcia seguís un apèl que lo faguèt lo govèrn de l’estat espanhòl en 2012.
Cancelats los articles qu'establisson la prioritat de la lenga
Los articles anullats son los qu’establisson que l’occitan es “la lenga d’usatge prioritari dins totas las institucions d’Aran, mai que mai al Conselh General d’Aran, dins l’administracion locala e los organismes que i son restacats, dins los mèdias publics, dins l’ensenhament e dins la toponimia”. Segon aqueles articles, caliá que l’occitan aranés foguèsse la lenga “prioritària” de la Generalitat e de l’administracion de l’estat espanhòl dins la Val, a totes los nivèls.
La Lei de l'Occitan
La Lei de l’Occitan, Aranés en Aran foguèt aprovada mercés als vòts de CiU, PSC, ÈRC e ICV-EUiA; PP e Ciutadans votèron contra perque la jutjavan anticonstitucionala. Après l’aprobacion, lo govèrn de l’estat espanhòl considerèt que: “per çò que tòca las competéncias, e d’acòrdi amb l’article 3.1 de la Constitucion, lo castelhan es la lenga oficiala de l’estat e totes los espanhòls an lo dever de lo conéisser e lo drech de l’emplegar. Quant a las autras lengas d’Espanha, lo paragraf 2 ditz que seràn tanben oficialas dins lors Comunautats Autonòmas respectivas. Pasmens, la nòrma es contrària a la Constitucion pel fach de declarar lo caractèr prioritari de l’occitan aranés”.
La lenga occitana es oficiala en Catalonha dempuèi 2006 gràcias a l’aprobacion del darrièr estatut d’autonomia. La Lei de l’Occitan, Aranés en Aran, aprovada al Parlament de Catalonha lo 22 de setembre de 2010, n’aplica l’oficialitat e ne determina lo caractèr prioritari en Aran. Mas aqueste usatge prioritari es ara cancelat pel Tribunal Constitucional espanhòl.
Articles relacionats
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Volen que digan un aparaula en aranès i una en castelhan. Qui los ha elegit al tribuna, per poder manar lo que ha de far lo poble. !
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari