Opinion
Raubar l’istòria
Lo dètz e sèt de julhet de 1453, a Castilhon (la batalha), las armadas anglo-gasconas deu Ducat d’Aquitània perdevan cap a França, una guerra començada mei de 100 ans alà.
Los bordalés anavan descubrir la jòia de váser francés en tot pèrder totas las libertats politicas e economicas. Quan arribèren los "conquistadòres", voluren que la lèi sii francesa: totas costumas e totas franquesas deu Ducat esturen abolidas e tot escriut legau estot, d’ara en davant, en lenga francesa. Atau comencèt lo camin de la francisacion linguistica que pas jamèi s’acabèt dinc’adara.
Mes, lo remembris deu temps deu Ducat van durar longtemps encara, de sègle en sègle, revòltas e revolucions vendràn reviscolar una certa volontat de tornar trobar la libertat deus temps passats, dempui la republica bordalèsa de l’Olmada au sègle XVII dinc’au fedelarisme deus Girondins... Com de pertot la revolucion e lo sègle XIX acabaràn lo trabalh: los bordalés desbrombaràn lo passat d’Aquitània.
Es çò purmèir lo silenci entretenut suu passat qu’estot cargat de tirar la memòria. Silenci de l’istòria, silenci de la lenga, horabandida e mespresada. Mes, probable que l’istòria d’Aquitània era tròp rica per sonque estar demesida dens lo silenci, e lo sègle XIX va inventar (aquí tanben) l’istòria farlabicada a la mòda francesa.
E vaquí lo Ducat devenut una conquista inglesa! Praubes Aquitans que pendent 350 ans esturen colonisats per los maishants inglés, los enemics ereditaris!
Una tau contra-vertat non se podèva pas impausar atau, faliva en seguit una tropa de messorgas istoricas, que la purmèira èra de har pensar que la lenga francesa estot de totjorn la de la ciutat. En esfèit, com har créser a la liberacion d’un pòble francés que parlava un’auta lenga que non pas lo francés?
De Michelet a l’istòria de Bordèu de A.M Cocula pareishuda en 2010, i ajut atau una tropa de libes qu’estujèren la quita existéncia deu gascon: ne’n vesuri medish qu’anavan dinc a revirar en "vielh" francés los textes gascons, atau de har pensar qu’èran los originaus.
Mes lo mei aisit per aquò har, damora de préner referéncia sonque deus textes, en francés, deus francés conquistaires!
E tot aquò capitèt de plan: la grana majoritat deus bordalés non sap ren de l’istòria d’Aquitània e los que ne’n saben quauquas brigalhas, se hen los ressons de l’istòria faussa, escampilhada per aqueth nacionalisme francés estrèit.
De còps, egau, quauques istorians com lo Camilha Julian, çò purmèir respectuos de vertat scientifica, an volut restablir la realitat e se son batuts per ic har de las votz isoladas, mes de las votz preciosas. Pr’amor qu’en aquesta debuta de sègle, e dens la beutat tornada de la ciutat, lo silenci se hèi pesuc. De mei en mei son los qu’ensajan de compréner lo passat vertadèir, de mei en mei son los que se volen apitar un doman pròpri e refusan la "lotisacion" d’Aquitània.
L’Occitanisme pòt, e diu endralhar aqueth sentit, mes pr’aquò, fau tornar sa plaça a l’istòria d’Aquitània en tot acceptar una occitanitat atlantica originau e diferenta.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
És general, he fet un llibre que parla de que el "Quixote" va ser escrit en català (occità) : "El Quixote va esborrar el Quixot
L'occitanisme bordalés qu'a de hèr quaucom entà brembar-se de la batalha de Castilhon. Susquetot que quan te'n vas a Castilhon, ne's parla pas guaire d'aquera batalha (que cau anar au sindicat d'iniciativas entà trobar quauques informacions ...). Qu'existísh ua hèsta au mes de julhet tà hèr plaser au torista (e dambe ua faiçon de presentar la batalha de Castilhon com estosse ua partida de rugbi "França-Anglatèrra"). Qu'ei a l'occitanisme bordalés tà hèr quaucom d'ua faiçon pedagogica e tà pertocar lo mond que ne saben pas aquera istòria. Ne cau pas esperar tostemps quaucom de l'occitanisme tolosan, diu vivant !
L'occitan es lo butin de guèrra dels franchimands.
Maldits sian!
Aquò me ramenta qu'un jorn que me passejavi dins Bordèu, legiguèri una placa d'explicas sus lo nom de la carriera dei Tres Conilhs qu'indicava que venia "dau vièlh francés" conil que significava "lapin".
E la carriera cancera qu'explicavan ansinta, de memòri : "cacellarius en latin, cancera, ambé lo temps...".
Evidentament, pas de traças de gascon aqui... Solament de vièlh francés ò tot simplament lo "temps".
N'i'a encara de gents que creson que "Saint-James" es un nom anglés (e lo prononcian a l'anglesa) me diràs e que ven de la "colonizacion" dei britanics.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari