Opinion
L’adjectiu: abans o après lo nom?
Un fum d’adjectius corrents se pòdon plaçar abans o après lo nom. Aquò es possible en occitan coma dins l’ensems dei lengas romanicas. En lenga nòstra, un novèu telefòn es tan corrècte coma un telefòn novèu. D’aquò, tanben n’avèm d’exemples dins lei toponims: Occitània coneis de luòcs apelats Montclar (mont clar) e d’autres que li dison Clarmont (clar mont). L’exemple pus celèbre, de segur, es la venerabla capitala d’Auvèrnhe: Clarmont-Ferrand.
Se sap que l’occitan accèpta pus sovent que lo francés de construccions ont l’adjectiu es après lo nom. D’efiech, en francés, dison puslèu un nouveau téléphone e mens facilament un téléphone nouveau. Donc es una causa necessària de quichar leis aprenents de l’occitan a saber utilizar lo modèl doble: un telefòn novèu o un novèu telefòn.
Cau pas enebir en occitan totei leis adjectius plaçats abans lo nom, es una error de creire que serián automaticament de francismes. Assagem de cultivar l’occitan coma es: la lenga nòstra a de construccions diversificadas e nuançadas, de còps diferentas dau francés, de còps convergentas amb lo francés.
En mai d’aquò, es de saber que, dins l’usatge tradicionau e autentic de la lenga, certanei menas d’adjectius, qu’an de foncions ben especializadas, s’utilizan quasi sempre abans lo nom.
En particular, leis adjectius demostratius preferisson de se plaçar abans lo nom. Aquela question, aqueste ser representan l’usatge costumier e per defaut. De construccions coma la question aquela o lo ser aqueste son tras que raras e curiosas: crèan un efiech d’estil excepcionau.
Tanben, vejam lei toponims compausats que contenon leis adjectius Bas, Bassa (Baish, Baisha) e Aut, Auta (Naut, Nauta; Haut, Hauta): l’usatge demanda de plaçar Bas o Aut abans lo nom. Ne trobam d’exemples nombrós dins lo diccionari occitan de Mistral. Ansin es melhor de dire: Naut Léger (e non pas Léger Naut*), Bassa Provença (e non pas Provença Bassa*), e parier: Nauts Pirenèus, Auts Aups, Nauta Vinhana, Aups d’Auta Provença, Baish Ador, Bas Verdon... Lei mots que ne derivan seguisson tanben aquel òrdre: naut-pirenenc, naut-pirenenca; bas-provençau, bas-provençala...
Avisem-nos d’aquela tendéncia, tanben, dins d’autrei lengas romanicas: Nauta Cerdanha (en catalan Alta Cerdanya), Bassa Califòrnia (en espanhòu Baja California), Naut Adige (en italian Alto Adige), Bassa Normandia (en francés Basse-Normandie)...
Se sap que l’occitan accèpta pus sovent que lo francés de construccions ont l’adjectiu es après lo nom. D’efiech, en francés, dison puslèu un nouveau téléphone e mens facilament un téléphone nouveau. Donc es una causa necessària de quichar leis aprenents de l’occitan a saber utilizar lo modèl doble: un telefòn novèu o un novèu telefòn.
Cau pas enebir en occitan totei leis adjectius plaçats abans lo nom, es una error de creire que serián automaticament de francismes. Assagem de cultivar l’occitan coma es: la lenga nòstra a de construccions diversificadas e nuançadas, de còps diferentas dau francés, de còps convergentas amb lo francés.
En mai d’aquò, es de saber que, dins l’usatge tradicionau e autentic de la lenga, certanei menas d’adjectius, qu’an de foncions ben especializadas, s’utilizan quasi sempre abans lo nom.
En particular, leis adjectius demostratius preferisson de se plaçar abans lo nom. Aquela question, aqueste ser representan l’usatge costumier e per defaut. De construccions coma la question aquela o lo ser aqueste son tras que raras e curiosas: crèan un efiech d’estil excepcionau.
Tanben, vejam lei toponims compausats que contenon leis adjectius Bas, Bassa (Baish, Baisha) e Aut, Auta (Naut, Nauta; Haut, Hauta): l’usatge demanda de plaçar Bas o Aut abans lo nom. Ne trobam d’exemples nombrós dins lo diccionari occitan de Mistral. Ansin es melhor de dire: Naut Léger (e non pas Léger Naut*), Bassa Provença (e non pas Provença Bassa*), e parier: Nauts Pirenèus, Auts Aups, Nauta Vinhana, Aups d’Auta Provença, Baish Ador, Bas Verdon... Lei mots que ne derivan seguisson tanben aquel òrdre: naut-pirenenc, naut-pirenenca; bas-provençau, bas-provençala...
Avisem-nos d’aquela tendéncia, tanben, dins d’autrei lengas romanicas: Nauta Cerdanha (en catalan Alta Cerdanya), Bassa Califòrnia (en espanhòu Baja California), Naut Adige (en italian Alto Adige), Bassa Normandia (en francés Basse-Normandie)...
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#11
Nani, en gascon lo v intervocalic se prononça [w] majoritàriament : sus tot lo triangle landés, en Vasadés, dens la partida gascona d'Òlt e Garona, en Armanhac, en Vath d'Aran. Benlèu tanben en Bigòrra, Comenges, Coserans ? Donc tot aquò per díser que la grafia "avant" [awan] es absoludament legitima.
#2
Sui tot a fèit d'acòrd, una causa recurrenta en çò de fòrt d'occitanistas 'quò's la creacion de fòrmas sintaxicament estranjas damb l'objectiu evident de se desmarcar deu francés. Mès se duas lengas son en contact, 'quò's normau -me sembla- qu'interagissin atau. Quò's amusant : cresi qu'aqueths occitanistas auràn mens de dificultat en d'utilisar lo francitan que non pas en d'utilisar fòrmas convergentas damb lo francés quòra parlan òc. Qu'en pénsatz ?
#4
Teoricament, la grafia "avans" es mai interdialectala, bòrd que la "v" intervocalica a la mesma prononciacion que la "b" en lengadocian e en gascon. Pensi que s'es pasmens preferida la grafia "abans" en lengadocian, gascon e dins lo provençau de Lafont per doas rasons : 1) la relacion amb lo catalan; 2) "abans" es una forma mai classica, atestada tre l'occitan ancian.
Grandmercé Domergue per las vòstras precisons ! Mercés a vos, entendi mai d'unas causas d'ara enlà !
#8 @ Maurici — Òc, siáu pron d'acòrdi amb çò que disètz.
Parli dins l'article dei toponims tradicionaus ont i a doas construccions concurrentas, totei doas corrèctas: adjectiu-nom ("Clarmont") o nom-adjectiu ("Montclar"), donc leis exemples que donatz ("Fontclara", "Vilafranca", etc.) intran ben dins lei categorias qu'ai descrichas.
Tanben parli dins l'article dei toponims compausats pus recents, pus denotatius, tipics de la geografia fisica o de l'administracion, comprenent l'adjectiu "bas" o "(n)aut" seguit d'un toponim tradicionau, per exemple: "Nauta Garona" ("nauta" seguit dau toponim tradicionau "Garona"), "Bassa Provença" ("bassa" seguit dau toponim tradicionau "Provença").
Aquela tendéncia concernís pas de formas coma "lo País Bas" (amb son derivat: "paísbassòl -òla") perque en aqueu cas, s'agís d'un nom comun ("país") acompanhat d'un adjectiu ("bas") e non pas d'un adjectiu seguit d'un toponim tradicionau.
Síau completament d'acòrdi amb vos per preferir "Roergue" a "Avairon", "Vivarés" a "Ardecha", "Gavaudan" a "Losera", "Peiregòrd" a "Dordonha", etc.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari