Opinion
La crisi, una ocasion de cambiar las causas
Coma dins una familha ò una equipa, una crisi es una ocasion de pausar los problèmas, de metre lo clar per que càmbie e avance. Notaretz que se parla de crisi economica ambé de repercussions materialas, mas de fach la crisi s’espandisse sus lo terren dals estats, d’Euròpa e arribam a de repercussions imaterialas. Cada còup es l’ocasion de redefinir la siu plaça, que sigue de l’individú dins l’estat ò dins Euròpa. Per exagerar, los mercands de paur ressòrton totas las riscas possiblas e inimaginablas e los mercants de pantais nos fan pantaisar. En d’autres temps, mondialisacion ò morcelament.
Mas dins un sens coma dins l’autre, las nòrmas e las certituds tremòlan. Los òrdres e las ierarquias bolègan per lo costat dals adorators de las règlas imuablas e dals lagrimiaires professionals. Es supausat que los detentors dals polers an paur qu’escapèsson lors prerogativas. La tradicion inventaa pi codificaa deven règla e ren dèu bolegar. Se parla d’un eatge d’aur, de retorn al bòn temps.
Se cal recordar que l’òme es l’evolucion. Anam ren sortir de citacions a la Darwin, mas lo sens de l’òme es la vita, e la vita, es se levar de matin e de cercar que far per se sentir utile fins al cojar (ò lo contrari per los forniers e autres mestiers nuechencs).
Se sente possibla l’ora de las redefinicions per los que vòlon un "progrès". Lo progrès. Aquel afar, cu definisse lo progrès, dins que sens va lo progrès?
Ja vegueriam que las nacions d’Euròpa de l’oest, los ancians estats imperialistas se cresían invincibles. Los estats d’Euròpa de l’est an creishut aüra e se desbrólhon despí lors independenças recentas. Russia es ancara imperialistas, coma França en Guiana, Antilhas, etc.
Los òrdres son sovent establits per los potents e los vinceires, rarament per los pòples e los oprimits.
Las ideas per avançar, los projeits e l’utopia, son necessàrias. E per avançar, cal cambiar las causas. Coma voler cambiar de causas, sensa las tocar? Tot aiçò en viure conectat ambé la realitat dals autres. E pi cal un minimom de règlas per que fonccione la convivença. Per pilhar un exemple automobilistic, se cadun rotla sus que via que sigue, coma far per crosar aquel que va dins l’autre sens?
Se parla de tornar trobar un cement dins la societat actuala. Las eleccions francesas permetèron de far s'exprimir las tendenças politicas de la republica. Mas coma voler far part d’una societat que vos reconoishe ren. Per la màger part d'Occitània qu'es concernia per las leis de la republica francesa, se definisse l’egalitat de totes denant la lei. Per lo moment de totes los territòris occitans, soleta la Val d'Aran gausisse de reconoishença, mas per tot lo resta, ren. Per tornar a las eleccions francesas que la màger part d'Occitània es concernia, de fach es un passatge al motle centralista (parisenc) obligatòri, ambé de concessions que seran esconduas (drech alsacian-moselan, Assemblaa territoriala de Corsega, Territòri de Belfòrt, etc.). S’agisse d’una obligacion de fach d’èstre coma lo modèl central, sempre. En aquò, ren de cambiat demai. I es qu’un endrech sus terra que vos dèu reconóisher, mas lo fa ren. Belèu s’espèra que China, los Estats Units d’America ò lo Viet-Nam, lo Nicaragua reconoishèsson l’occitan?
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Jo, pensi que de crisi n'i pas cap. Lo PIB aumenta generaument, mès lo problèma veng de çò qu'ua partida solament arrecapta tot per se medish. La "crisi" deu deute n'existís pas, n'ei pas sonque ua vista de l'esperit, tribalham pas sonque per enplear las pòchas deus banquèrs, la causa ei adara coneguda.
Dòna Alícia cita : "Lo sens de l’òme es la vita, e la vita, es se levar de matin e de cercar que far per se sentir utile fins al cojar".
Respeito lo vòstre biais de veire. Deu èstre parier, que gaida, fau deguna mencion dal mòt trabalh e i es deguna intencion de far l'apologia de l'opression de las mans d'òbras per lo capital, coma o disetz.
Lo miu prepaus se limita ren unicament a tala ò tala question coma lo trabalh, qu'es de segur un ponch important de nòstra societat. Mas es ancara un encastre limitatiu e rebatut. Es mai larg qu'aiçò lo prepaus. Per anar dins vòstre sens e mai luen alora. Envisajar lo trabalh dins los memes encastres qu'aquelos actuals es una error. Nos a menat a una situacion de crisi. Envisatjar lo trabalh dins una Euròpa fondaa sus lo respeit dals pòples e non la vision dals estats pòst-imperialistas, aquò penso qu'es una ocasion de far bolegar los limites. Reviudar lo trabalh en donar fisança als occitans de produrre ambé lor engèni, lor biais de veire las causas, lor saber-far, lor lenga, lor natura, aquò es una escomessa que n'avem gaire vist la possibilitat fins aüra. Se avem quarqua ren d'ofrir a l'autre, lo porrem conviar a la nòstra cultura per exemple.
Al revenge, sio susprès de veire qu'opausatz utilitat e solidaritat. Utile segur, mas de maniera intelligenta, umana e non mecanica. Lo monde se sente utile per la societat quora fa de benevolença per exemple. Aquò seria ren de solidaritat ?
Après, s'un desvia lo prepaus, cal de solidaritat dins la societat actuala, es clar. La situacion de las darrieras eleicions presidencialas en region Provença-Alps-Còsta d'Azur e dins l'est de Lengadòc-Rosselhon n'es ben la pròva. Lo replec pòst-imperialista per un retro-imperialisme, la paur de l'autre, tot aquò dins de monde que viu en lotiments sensa solidaritat, aquò es preocupant. Son als occitans de far ce que pòlon per donar fisança e apasimar los nafrats de "l'estat-nacion" que son los estatjants de França.
Cal denonciar totas menas d'opression quora n'avem d'exemples, que sigue dal trabalh, dal rapòrt òme-frema, de l'energia, de l'imobiliar, de la lenga occitana e de la nacion que n'en es portaira, e n'en passo.
Es clar, cal que occitanas e occitans sígon d'umans liures !
Sénher Revest nos ditz : "Lo sens de l’òme es la vita, e la vita, es se levar de matin e de cercar que far per se sentir utile fins al cojar". Per ieu, lo sens de la vida es pas de me sentir utila a qué ni quau que siague, e subretot pas utila a un entreprenaire que ganharà moneda sus ma susor en me reversar sonque micas dei beneficis que n'aurà traguts.
Lo sens de la vida es pas lo trabalh. La rason d'èsser d'un èsser uman es d'èsser uman, e non pas d'èsser utile. Bensai es uman d'èsser socialament solidari, e aquí lo trabalh se pòt venir inserir dins un camp semantic pensable plan mai larg. Mas un esclau sonque a per rason d'èsser d'èsser utile. E ieu, vòli demorar femna liura, pecaire !
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari