Opinion
De Occitania Civitates
Quauquarren de pron establit dins lei consciéncias militantas occitanistas, es d'inscriure l'aparament de la lenga e de la cultura occitana dins una cèrta ruralitat, oblidant d'un biais quasi sistematic la realitat urbana de nòstre país.
Occitània, se pausa ansinta en contradiccion volontària ambé l'imatge remandat per París, monstruós pofre qu'engolissèt tant de personas vengudas dau campèstre –e d'Occitània en particular- per anar far créisser sa populacion e sei riquessas, tant coma per renfortir la man de fèrri amb la quala teniá sei dichas “províncias”.
Mirau reversat d'aquesta vilassa, Occitània es soventei-fes presentada coma un país de cocanha, autre biais de viure, un autre biais d'enmaginar l'espaci, dins lo respect de sa lenga, de sa cultura, de son patrimòni arquitecturau e paisatgier. Un espaci que lo rendament, lo creis ne'n serián estats fora-bandits per tornar a n'un mena d'ideau romantic de retorn a la tèrra.
Aquel imatge dau caractèr rurau d'Occitània es pas nòu. Ja au sègle XIX, Mistral e lei felibres, lausavan lo “terradou” e li opausián la vila, endrechs de toei lei vicis. Lo refús violent de Victor Gelu de s'inscriure dins aquesta vision romantica e fòra de la societat industriala de son temps marquèt d'alhors una premiera opausicion dins la veision de l'aparament de la cultura nòstra, e mai se Mistral, mai tard, assajèt de far de Marselha la vila-capitala de son “Empèri dau Soleu”.
A la començança dau sègle XX, l'ideologia maurassiana contunhèt de s'endralhar dins aqueu camin, fasent dau campèstre l'èime naturau de la nacion francesa.
Co que nos pòu pertocar encuei, es que maugrat lo fracàs evident dau romantisme mistralenc e dau camin bòrni de Maurràs, aquela ideologia ague poscut s'esperlongar fins encuei per èstre encara largament dominatritz dins lei consciéncias militantas d'Òc oblidant la realitat d'un teissut urban fòrt e ancian en Occitània.
Un retorn dins l'istòria nos mòstra pasmens que despuei la conquista romana, l'espaci que sonam encuei Occitània se caracteriza per l'importància de sei vilas. Marselha, Arles, Ais, Nimes, Narbona son totei de vilas màgers de l'Empèri Roman e Tolosa, Montpelhier, Sant Gèli, Bèucaire seguidas de Bordèu ò Niça (e d'autras!) lei vendràn rejónher puei.
A l'Edat-Mejan Occitània es atraversada de v'un dei malhum lei mai urbanizat d'Euròpa.
De fach, l'urbanitat d'Occitània e la poïssença de sei vilas a n'aqueu temps es una evidéncia e es v'un dei ponchs civilisacionau tant coma culturau, que marca sa diferéncia pregonda ambé lo breç de çò que vendrà França, lei regions de nòrd de Lèire.
Ne'n demorèron de vièlheis institucions comunalas, de còps lei mai vièlhei de França ò d'Euròpa. Ramentarem, a la lèsta, l'Universitat de Medecina de Montpelhier per lei sciéncias, la Cambra de Comèrcis de Marselha per lo negòci ò lo Consistòri dau Gai Saber Tolosan per la cultura...
En de mai, lo poder comunau fortàs dei vilas occitanas, que sei parlaments, municipis, acampadas, foncionavan quasi d'un biais democratic permetiá de servar un còntrapoder devèrs la noblesa, au còntra de çò qu'existissiá en França dau nòrd d'aqueu temps.
La conquista francesa e l'estacament progressiu de gaireben totei lei regions occitanas venguèt estofar nòstrei vilas e arroïnar lo pantalhs d'una nacion occitana. Lei politicas reialas despuei Loís lo XIV mai subretot la Revolucion francesa vendràn lei confirmir dins aqueu mièg-espaci, entre dependéncia e sosmission per lo poder centrau e son unenca vila qu'a lo drech d'existéncia sus lo territòri francés.
Ansinta, au còntre de sei vesins espanhòus, italians ò alamands, França s'organiza desempuei d'aqueu temps a l'entorn d'una soleta vilassa. Leis autrei estent aquí per li porgir de que contunhar son creis.
D'aquela ideologia centralizatritz, n'es demorat dins l'inconscient collectiu –e pas solament occitanista, verai-, l'idèia que la vila èra per natura destructritz, violenta. S'opausar a París, es donc, necessariament, s'opausar a la quita idèia de vila, laissant de caire tròp soventei-fes dins lo militantisme occitan l'importància màger e subretot l'enjuec dei bèus que pòu existir d'aguer dins son territòri de pòles urbans coma Bordèu, Tolosa, Montpelhier, Marselha ò Niça.
Se demandam de còps per quntei rasons lei catalans aguèron capitat l'escomessa de reviscòu de sa lenga, dins un estat que son centralisme èra tant fòrt qu'aqueu dau cosin francés. Una dei rasons es que lei catalans laissèron jamai de caire Barcelona dau procés de reconquista de sa cultura dau temps que leis occitans se concentravan sus de luecs simbolics ben aluenchats dei preocupacions de la massa de sei ciutadans.
Alòr, de que dire encuei? La causidas dei tres promiers passa-carrieras "Anem Òc" èra testimòni d'aquela mena de paur un pauc crentosa dei vilas gròssas.
La fach que la darriera se siegue organizada a Tolosa, una vila que mòstra que l'occitan li a sa plaça, dins tota sa modernitat, nos pòu laissar pensar que la consciénça que nòstra cultura deu tornar prene sa plaça dins sei vilas e pas s'acantonar solament a son campèstre, tant bèu que siegue, es a s'afortir.
Evidentament, aquò vòu pas dire que l'un deu remplaçar l'autre! Torna conquistar un país de l'interior, es bèu promier considerar que sa lenga e sa cultura son legitimas de pertot, deis Aups ai Pirinèus en passant per lo mètro de Tolosa e la Canabièra!
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Aqueste analisi es pro juste. Occitània es una ret de ciutats grandas e mejanas amb un campestre recobert de vilatges. Lo futur de la lenga e cultura occitana se jòga dins aquesta ret de ciutats, e mai que mai dins las grandas metropòlis.
Aquelas ciutats possedisson un saber viure ciutadan pro ancian per assimilar totes los novèls venguts, d'ont que sián. Aquesta assimilacion deu passar per l'assimilacion de l'occitanitat de la ciutat d'accuèlh. Lo cal revendicar publicament.
Hòrt bon article Mèste C.
Nos regaudim d'aver 40 personas a un concèrt de Melhau o una conferéncia sus la toponimia dens la sala polivalenta d'un vilatjòt perdut (30 mails, 20 aficas, e hop, es un succès !) mes quan hasem las causas a l'escala de las metropòlis (Metropolis, com dens Superman, cad occitanista es un Clark Kent acostumat a Smallville, avem besonh de Superman per la vilassa !), èm confrontat au manca de benevòles. De mei, pensi pas que l'occitanisme aja hargat un argumentari per discutir dab la classas "populàrias" de las vilassas. D'alhors, dab las classas "CSP++", sabem pas tanpauc...
La diférencia entre catalans (o basques) e occitans es que lo movement de renaissença era mai que mai urban. Laisseren pas de caire Barcelona (o Bilbo) perque lo movement nacionalista era un oposicion entre centre capitalista, lucha entre borgesias. Sabino Arana era tradicionalista mas los liberaus basques lo junheren leu leu perque vesian lor interès economic. Lo Pais Basque e la Catalonha eran au cor de la revolucion industriala en Espanha a la fin dau segle XIX. Qu'era pas lo cas per lo Pais Valencian e sa situacion sembla mai a la de l'Occitània.
#1 Ahaha ! Es un latin de cuina un pauc farlabicat, evidentament
"De OccitanIS CivitatIBUS" ! ;-)
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari