Desser, per la frièsta de la crampa, guèiti la lusor calorosa, iranja, deu lampadari, de l'aut bòrn de l'alèia de tilhuls. Un bròi cunh, mon virat d'origina! Los vinhaus s'estamplan a ne'n pas fenir, capvath los tucaus e tarrèirs de Benauja, banhats preu sorelh de la fin de primtemps.

 

D'auts còps lo lòc èra gaunit de cerisèirs e de guindolhèirs, a còps majestuós, temonhs deu respèct de l'òme cap a çò que l'environèva. La vinha divèva estar cotivada damb sonh, shens besonh d'abàter los aubres. Egau, urosament, damòran anuit prampó d'aqueths fruitèirs per assolidar que la Benauja es lur país per excelença.

 

Au revèrs d'una baisha, un bòi -o mèi sovent un boscat- de carpes e de casses, cachòta deus caçaires, la caça estent una activitat tradicionala d'a nòste coma un chic pertot! Dens lo bòi, pitèirs ací e aquí permeten au caçaire d'aténder las tridas e los tords.

 

Mès l'activitat principala es avant tot la viticultura. Los trabalhs de la vinha ritman l'annada. En particulièr l'autòne, damb lo bruit costumèir de las maquinas a vrenhar e lo sent de la raspa despausada mèi tard en pilòts sus las cantalèiras. Lo paisatge viticòle es redde especific. Aquestas règas a l'infenit hasent vagas verd-jaune devath lo "bèth cèu" deu Bordalés. Lo dessin deus carrassons de culada. Los maines persamiant la campanha, damb lur chai tipic a la granda pòrta e lur cort. Quauques lòcs en particulièr an un aspèct diferent. Los costaus de Senta Crotz ne'n son, eths que balhan lo vin daurat, doç e saborós.

 

Mèi de cap a Bordèu, las vinhas dishan la plaça aus bòis prihonts dens las valèias aus mila secrets d'èstes magics. La Chaucha-Vielha, Gròs-Òs; las honts miraglosas deu Luc, de l'Aubaric, deu castèth de Benauja; los aubres centenaris...

 

En baish, enfin, vací la valèia de Garona. Ò, bòrns de Garona e vòsta doçor de víver! Los getins complantats d'aubarèdas o mèi de fruitèirs coma pomèirs, perèirs e perseguèirs. Lo colac, peish emblematic, cosinat damb vineta mès adara protejat, lonhten cosin de la lampreda de Dordonha. Lo mascaret que nos arriba cada autòne, causat, ce disen, per la rencontra joiosa, au Bèc, entre dus frairs geants,... a mens que n'èsti per lo clapament deu batedèir de la Vièrja Maria...

 

Los aigats deu primtemps, au moment on los glacèirs honden, caperant d'aiga limonosa la valèia dinc aus remparts de Sent Macari e de Cadilhac. Lo reflús de la fin deu tantòst, quòra l'estrangèir s'estonarà de véser l'aiga montar cap a sa sorça... Las matas... Los petits pòrts e lur peirat d'epòca... Quau país estacant que non pas l'Entre-duas-Mars bordalés!