Antonio Gramsci -l’intellectual comunista autor de frasas talament polidas coma propagandisticas de la mena de “las idèas non vivon sens organizacion”- dins la siá òbra Gli intellettuali e l’organizzazione della cultura, Einaudi, Torino 1948, definiguèt un concèpte fòrça interessant, que l’utilizam encara uèi e ne disèm “l’intellectual organic”. De còps cerqui aquestes intellectuals organics en Occitània, e confessi que me sembla  fòrça complicat. Qué se passa? Per qué dins la nacion occitana -òc, anèm, arrestatz de far aquesta cara de fàstic; primièra condicion per devenir un país normal: o voler, o creire e bastir un univers simbolic que convide los autres a o creire tanben encara que non siá una realitat- es tan complicat de trobar d’intellectuals vertadièrament engatjats contra “l’enemic”? Òc, ai dit “enemic”, que vòl dire qu’assumissi que i a un conflicte social e politic, e que i a de gents que son en contra las nòstras volontats nacionalas. Fa qualques annadas en Occitània aviam de referents intellectuals clars e engatjas socialament. I podiam èsser mai o mens d’acòrd, mas èran un referent, un far de lutz. Parli de gents coma Alibèrt -òc, Alibèrt!-, de Robèrt Lafont. Parli de gents que fasián remòure las consciéncias e los pensaments, que tan soventament s’estiman mai de demorar quiets. Parli quitament d’Ives Roqueta, s’o volètz. Benlèu non nos agradava çò que nos disián. Mas s’engatjavan, e nos mostravan un camin. Me desencusaretz mas lo problèma es qu’ara non vesi degun que nos mòstre un camin politic. Vosautres òc?   
 
Justament foguèt tanben en 1948 quand se publiquèt l’òbra de Gramsci Il materialismo storico e la filosofia di Benedetto Croce, Einaudi, Torino 1948. Es dins aquesta òbra que Gramsci disiá aquò: 
 
“(...) tutti gli uomini sono «filosofi», definendo i limiti e i caratteri di questa «filosofia spontanea», propria di «tutto il mondo», e cioè della filosofia che è contenuta: nel linguaggio stesso, che è un insieme di nozioni e di concetti determinati e non già e solo di parole grammaticalmente vuote di contenuto;  nel senso comune e buon senso;  nella religione popolare e anche quindi in tutto il sistema di credenze, superstizioni, opinioni, modi di vedere e di operare che si affacciano in quello che generalmente si chiama «folclore». (...) è preferibile «pensare» senza averne consapevolezza critica, in modo disgregato e occasionale, cioè «partecipare» a una concezione del mondo «imposta» meccanicamente dall’ambiente esterno, e cioè da uno dei tanti gruppi sociali nei quali ognuno è automaticamente coinvolto fin dalla sua entrata nel mondo cosciente (e che può essere il proprio villaggio o la provincia, può avere origine nella parrocchia e nell’«attività intellettuale» del curato o del vecchione patriarcale la cui «saggezza» detta legge, nella donnetta che ha ereditato la sapienza dalle streghe o nel piccolo intellettuale inacidito nella propria stupidaggine e impotenza a operare) o è preferibile elaborare la propria concezione del mondo consapevolmente e criticamente e quindi, in connessione con tale lavorio del proprio cervello, scegliere la propria sfera di attività, partecipare attivamente alla produzione della storia del mondo, essere guida di se stessi e non già accettare passivamente e supinamente dall’esterno l’impronta alla propria personalità?”
 
Uèi en Occitània avèm de bons artistas, de musica -e de la bona!-, de bons festivals, de fèstas, d’eveniments culturals. Avèm quitament qualques escòlas en occitan -publicas e associativas-, avèm d’universitats que fan, mai o mens, d’estudis d’occitan. Avèm de mèdias de comunicacion -coma aqueste que legisses amic lector-, avèm quitament un pauc de cinèma (en) occitan. Non cal dire qu’avèm de politics e d’institucions publicas, malgrat qu’aquestas institucions non ajan tot lo poder que voldriam. Avèm d’entreprenaires. De borgeses. De bons avocats, de jornalistas coma cal. Avèm d’argent. Gausi dire qu’avèm tanben de bona literatura. E, anèm, tanben dirai qu’avèm de cercaires scientifics que fan d’estudis sus la lenga, l’istòria, la cultura e la sociologia d’Occitània. 
 
Mas, aquí, en Occitània, cada persona “susceptibla” d’èsser un intellectual fa lo sieu trabalh e après se’n torna a l’ostal, la jornada es acabada e aquò es tot. Lo politic politiqueja e fa lo tòca-maneta. Lo musicaire jòga de cançons. Lo poèta fa de verses mai o mens interessants. Lo jornalista fa la cronica que deu far -o aprofeita la nòta de premsa que li an enviat, e la publica aital, còp sec. Lo lingüista estúdia lo “que” enonciatiu del parçan de son pepin. Lo realizator de cinèma enregistra son filmet subvencionat amb d’argent public. Lo foncionari de torn gerís los sieus dossièrs. E cadun jòga son ròtle abitual coma s’Occitània foguèsse un país normal o normalizat. Coma s’en sortir a la carrièra poguèssem agir coma de ciutadans occitans de plen dreit. Degun non vei que la situacion actuala siá una situacion de conflicte, de batalha? Òc, solide que tot lo mond o vei. Mas comenci de creire qu’en França la vertat non se pòt dire publicament. Val mai de non balhar jamai publicament un vejaire diferent del majoritari. E los occitans o avèm acceptat completament aquò. Es talament acceptat que se se jamai i a qualque occitan que gausa dire las causas que non se devon dire, se jamai qualque artista occitan decidís de s’engatjar politicament o socialament e non se limita a jogar la borrèia que demanda lo public, alara es acusat de fat e fòl, de radical, pels quites occitans. Ironias de la vida, aquela societat que se voliá “de libertat, de paratge e d’obertura”, de còps deven una societat gaireben dictatoriala, al mai pur estil “La rebellion de la bòria” d’Orwell.     
 
Sovent quand balhi lo mieu vejaire i a de mond que m’acusa d’èsser catalan -coma s’aquò volguèsse dire que soi mens occitan o que non soi capable de m’apercebre rigorosament de la realitat; d’aquò tanben ne parlarem un jorn. E alara me cantan tota aquela cançoneta que “la situacion de Catalonha es plan diferenta de la situacion d’Occitània”. E aquí s’acaba lo debat. Non i a jamai una soleta soscadissa sus la possibilitat qu’un jorn “l’Occitània del nòrd” poguèsse aver tanben una autonomia politica parièra a la catalana. O volèm aquò los occitans? Non i a degun que pense que la situacion actuala es una situacion de dominacion nacionala? Non i a degun que pense qu’existís un conflicte evident, non solament per çò qu’es de la lenga? Ara parli tanben de politica, d’economia, d’autonomia politica, del dreit del pòble occitan de decidir son avenidor! Ara parli de causas tan socialas coma pòt èsser per exemple las competéncias per gerir la crisi economica, los pòrts e aeropòrts d’Occitània, las escòlas e l’educacion publica de las regions occitanas, etc. Ai la sensacion, insistissi, que fa 20 ans tot aquò èra mai clar. E los joves, que deurián èsser los primièrs e los mai reivindicatius, ont son? 
 
En 1906, la situacion de l’Estat Espanhòl, per çò qu’es del centralisme, èra pièger que lo centralisme actual de França. Non existissiá cap mena de poder politic regional -ni la Generalitat ni l’anciana Mancomunitat. Foguèt alavetz que se bastiguèt Solidaritat Catalana, que foguèt lo primièr grand movement politic unitari catalan. Aqueste movement amassèt temporalament divèrses gropes politics catalanistas o regionalistas, qu’avián una sola tòca en comun: la volontat que Catalonha aguèsse mai de poder politic. De dins i aviá de partits de dreita e de partits d’esquèrra. N’i aviá de republicans -a l’epòca Espanha èra, coma ara, una monarquia- e quitament n’i aviá de carlins. Cadun, de son vejaire, collaborèt per combatre l’estat centralista espanhòl. Los obrièrs catalans de l’epòca amassa amb la borgesiá catalana. Lo cap de Solidaritat Catalana foguèt lo catalanista Enric Prat de la Riba, que capitèt d’obténer lo 67% dels vòts e devenguèt President de la Diputacion de Barcelona. Foguèt aquesta Solidaritat Catalana e los resultats electorals de 1907 que permetèron qu’en 1914 se bastiguèsse la Mancomunitat Catalana -lo primièr govèrn autonòm de Catalonha, abans de la Generalitat-. 
 
Conclusion: en catalan disèm que “per véncer, i cal anar”. Mas ieu disi qu’abans de “véncer” cal acceptar e assumir que i a un conflicte, una “guèrra”. E la primièra batalha que cal ganhar es l’autonomiá politica -qu’es çò que nos permetriá, per exemple, d’introdusir l’occitan dins l’educacion obligatòria, pertot. Qual es que i vòl anar? Anèm, pòble occitan, que sèm mai endormits ara qu’a l’epòca de Jaurés! Desvelhem-nos e prengam un pauc de coratge e de vam, que n’aurem besonh!
 
A prepaus, sabètz qual foguèt Enric Prat de la Riba? En mai d’èsser lo fondator de l’Institut d’Estudis Catalans en 1907 e lo creator e President de la Mancomunitat Catalana, foguèt un patriòta occitan, qu’aviá una idèa fòrça clara de l’identitat occitana -e, doncas, catalana. Dijòus venent ne parlarem. Es peremptòri diriái. Mas bon, “soi catalan”...