La tresluta que torna començar dens lo caumàs que coneishèm. Mentre les purmèras minutas, los endarrèrs daqués que soan l’ataca e destorban los lors adversaris. Lo Raymond Albaladejo, un còp de mei, que’s hè estancar a cinc mètres de la linha. Los Arrois que superan shens de poder totun concludir. 
 
Puish, insensiblament, chic a chic, drin a drin, dens aqueste dusau mieitemps, l’arròda de l’istòria que va començar de virar. Honhats per ua fòrça qui bastís las victòrias shens que sabèm pr’amor, los Montés que van s’i escàder d’arrapar lo terrible taure per las còrnas entad anar quèrre lo Graal. Que campejan en çò deus Arrois qui ne podon pas brica desenclotà’s de l’estoc qui’s barra irremediablament. Lo famós rotlèu compressor anonciat qu’ei en pana, ne podon pas impausar lo ritme qu’avèvan desirat, cada ensai de’s tirar deu podapè per un tir desesperat que vei la veishiga tornar còp sec dens los braç deu Jaume Gargas l’endarrèr. Los jaune-e-néguer qu’an pausat la lor gròssa patarassa peluda suu balon.
 
La premuda que’s hè mei anar mei pesuga. Sus ua tòca còsta l’embut daqués, aquestes que’s prengon la veishiga mès, butassats peus avants contras descabestrats, que’t cagan ua passa, lo cuer que cad e que passa la linha d’ensai. Un Montés, a l’argüèit, qu’aclepa. Tartalhs de victòria, shorriscladas, braç lhevats: aute incident diplomatic, lo jutge ne grasís pas l’ensai. Dab decisions atau, benlèu que los Daqués poderàn ténguer dinc a la fin. Aquò rai, vaquí qu’arriba l’accion mei beròia de l’encontre.
 
Non pas maucorats e benlèu quitament tot au contra, la cavaleria montesa que desplega ua ataca de las classicas. Qu’entran dens los vint-e-dus mètres. E com repassat mantun còp dens lo pinhadar mentre lo lor temps de mainat dab ua pinha a la man, los dus broish van mistificar a l’encòp los adversaris, los espectators mès tanben lo Roger Codèrc. Un, dus, tres, haut, la veishiga que desapareish!! Ua segonda de las longan quan lo temps ei suspenut. On ei lo balon? Un Boni l’a passat a l’aute dens l’esquia. Ua passa crotzada, ua òbra màger, la perfeccion. Lo signet deus cavalèrs landés. Lo Guy ei bloquejat mès lo Calhau que’t gaha la veishiga e se’n va la plantar darrèr los paus. Tartalhs de victòria, shorriscladas, braç lhevats: un còp de mei, l’ensai n’ei pas autrejat! Quina marrana! Ei atau a còps que’s perdon encontres. Cinquanta ans passats, tots los actors deu drama (sustot montés) ne son segurs: aqueth ensai qu’èra valeder, hilh de puta!
 
Aquò rai. Las Abelhas ne s’estavanisson pas e, dab lo vam deu qui sentís lo vent prèst de virar, s’arronçan de cap aus paus daqués. La premuda qu’ei hòrta e, deus quinze mètres, lo mèste de ceremonia, l’André Boniface, que’vs concretiza lo lor montant suus adversaris au bòrd de la rompedura d’un tombat luminós. Tartalhs de victòria, shorriscladas, braç lhevats: egalitat, demoran un vintenat de minutas. Sembraré que pas arren, lhevat la fin deu monde, ne pòt pas estancar l’istòria en camin. Mès justament, ei la fin deu monde qui va arribar.
 
Un parelh de minutas mei tard, lavetz que lo planchòt muisha un 6 a 6 en balanç, los Dius de l’Olimp que decidiscón de prénguer part a l’eveniment. D’un gèste deu dit, Zeus eth medish que honís suu praube monde deus mortaus tota l’aiga (mesclada dab tarròcs de glaç) deu cèu e de la tèrra. L’univèrs celèste sancèr que cad suu cap deus jogadors, deu jutge, deu quite Rogèr Codèrc, … mès tanben deus espectators, sustot deus praubes marronaires plaçats sus maishantas cadièras entad acabar de’us guastar lo vrèspe. Cadun, après aver devut s’acessar deu sorelh se cau endostar de la ploja. La finala deu sègle que cambia de cara. Acabadas las bèras envoladas de cavaleria, vaquí la luta escuranhosa dens la hanga. Mesclada dens los vint-e-dus mètres daqués un còp de mei. Lavetz que’s debana l’accion qui simboliza l’encontre tot, lo resumit perhèit d’aqueste acarament istoric: lo famós rotlèu compressor daqués anonciat, molut ed esbraçat, que hè arrèrpè un còp de mei, shens de dobte lo còp de tròp e que perd cinc mètres devath la honhada deu molon de bueus montés e la templojada descabestrada! Lo vencedor anteconsacrat qu’ei de jolhs. Lo castig ne triga pas: au bèth miei deu deluvi omeric, lo Pèir Lestage que’t claca un tombat d’antologia. N’ei quitament pas segur que tots los espectators presents, tots encuentas qu’èran de s’assobacar de la ploja, avossen plan comprés çò qui’s debanèc. Peu purmèr còp, l’Estadi Montés que davantejava au planchòt! Los Daqués be son crucificats, n’an pas mei la força d’empachar un còp de mei la victòria de’us abandonar au ras deu reine tan delerat.
 
 
Çò de mei hè part de l’istòria deu pavés de Brennus. Dètz minutas de tension nerviosa per cadun, darrèra ensajada totas vanas de cada costat, un shiulat liberator, lo prat envadit, las lagremas, los cants, las shorriscladas, la remesa de la taula estampada sus l’empont, la recepcion a l’ostau de vila de Bordèu, lo retorn deu bus deus vencedors capvath las Lanas dab ua pausa a cada estanquet dubèrt, la horrèra lo long de la Dosa e deu Midon, l’arribada au Mont de cap a miejanueit, la holia dinc au cap de la nueit … Scènas oniricas en blanc e néguer a mieitat reaus, anonciadissas de contra-sets de las beròias, sovénguers saunejats mei que non pas viscuts.
 
Ei atau que’s hargan las legendas deu rugbi. Un jorn a despart dens l’istòria de las Lanas de Gasconha, escriuta per òmis a despart qui tornèn autanlèu passada la nueit bracòta víver la lor vita normau d’eròis ordinaris. Totun, que’us devèm hèra.


Fin deu nòste huelheton de l’estiu.
 
Entà ne saber mei, que’vs conselhi lo líber de l’Olivier de Baillenx “Finale ‘63 Passe croisée à Rugby-les-Pins” en çò d’Atlantica.