Ua causa qui lo professionalisme va benlèu cambiar e qui a transformat despuish bèra pausa lo fotbòl, ei que lo rugbi pòt estar lo rebat d’ua region, d’un parçan o d’ua vila e qu’ei ligat d’un biaish deus estrets a la lor istòria. La pròva mei espectaculosa se tròba solide dens lo “haka” deus maoris neozelandés qui lo monde sancèr coneish, mès tanben se pòt encontrar dens lo particularisme de la representacion irlandesa o l’istòria enqüèra recenta de l’equipa deus Springboks, sauvada in extremis peu Nelson Mandela eth medish, mès i tornaram un aute còp.
 
Vaquí un exemple pauc conegut, mès totun un drin mei despuish que La Despacha deu Mieidia que’u consacrèc un entrefilet dens las soas colomnas d’estiu. Lo celèbre simbèu de l’Estadi Tolosenc, ua “S”  e ua “T” crotzamaligadas, ei present un pauc de pertot dens la vila, destecat sus camisòts, pegasolets, afishas, banèras, sacs d’esquina o quitas cravatas, auré ua origina qui data deu sègle XVIII-au. Disi plan “auré” pr’amor dinc ad adara, pas arren n’estoc provat a despart d’ua similitud extraodinària qui excudís practicament l’azard. Aqueste simbèu, lo medish de la creacion deu club ençà, deu quau lo dessenhaire ei complètament desconeishut (!), ei plan marcat per l’estile “Art Navéth” de la soa epòca, las annadas 1900, e totun… Un drin d’istòria :
 
Sant Tomàs d’Aquin vasoc en 1225 en Itàlia deu sud e’s moriscoc lo 7 de març de 1274 a l’abadia de Fossanova, en camin de cap tau concili de Lion. Aqueste òmi de glèisa de l’òrdre deus Dominicans que deishèc ua òbra teologia e filosofica escolastica de las màgers qui l’a hèit d’estar canonizat en 1323 peu papa Joan XXII. Las soas relíquias que demorèn a l’abadia on moriscoc dinc a quan estón balhadas en 1369 a la glèisa deus Jacobins de Tolosa on un mausolèu especiau estoc bastit entà las recéber. Lo transferiment que’s debanèc dens condicions romanescas, un carrei “atrèit” oficiau estoc organizat en gran pompa mentre dus monges grapautèn sus un aso capvath la montanha dab l’ossalha sus l’esquia. A la Revolucion Francesa, los Dominicans, proprietaris deus lòcs estón caçats e las rèstas deu sant òmi que’s mavèn tà Sant Sernin on demorèren dinc a 1974. Au parat deu sèt-centau aniversari de la mòrt de Sant Tomàs, las soas relíquias estón tornada portar a la glèisa deus Jacobins on son enqüèra vedederas.
 
Sentissi plan lo legedor atèu e nerviós qui’s demanda diable quin rapòrt pòt plan existir entre un canonizat catolic deu sègle quatòrze ed aqueste puta de rubrica consacrada usadament au rugbi. Un drin de paciéncia, qu’i arribam justament. S’anatz tà la basilica Sant Sernin de Tolosa véser la capèra on se trobavan un còp èra las relíquias de Sant Tomàs d’Aquin, un còp pagats los dus euros qui balhan lo dret d’accedir a la cripta, que’vs poderatz clinar e veseratz quasi aus vòstes pès lo dessenh reprodusit ací còsta. Estramosent, non pas?
 
Bon, que vesi dejà creà’s duas escòlas filosoficas : los “coïncidencistas” e los “evidencistas”. Lo dessenhaire, qu’ac èi dejà dit, ne pòt pas testimoniar e n’a pas deishat nat explic. Lavetz vaquí un element qui pòt hèr péner la balança deu costat “evidencista” : mentre la creacion deu club per la fusion de tres aròus precedents (l’Estadi Olimpian deus Estudiants Tolosencs + l’Union Esportiva de l’Escòla Veterinària + l’Espòrt Atletic Tolosenc) las colors causidas ne l’èran pas a l’escadut, mès qu’estón ligadas a l’istòria de la vila, a saber l’arroi e lo néguer, colors deu màntol deus Capitols, simbèu de las libertats comunaus e de la democracia locau, desapitadas mei tard per la Revolucion Francesa, ne perdèm pas un parat d’ac díser un còp de mei. Doncas podèm suputar shens paur de ns’enganar de rèsta que lo logotip qui los gavidaires de l’Estadi Tolosenc succesius an agut lo gost fin de’n cambiar pas mentre un sègle deus bons, estoc causit a causa sabuda, dab ua possibilitat d’error redusida (qui demòra totun). Lo sant òmi ei conegut internacionaument e, a la debuta deu sègle passat, lo hèit que la vila possedisca las soas relíquias èra shens de dobte un element de grandor mei important que non pas uei lo dia, ne desbrombem pas que lo club estoc creat sonque dus ans après la lei de desseparacion de las Glèisas e de l’Estat dens un ambient sociau meilèu borgés que non pas francament d’esquèrra ed anticlericau.
 
Se l’epòca a plan cambiat e s’ua virgula mercantila (mès discreta) vengoc apeçà’s au sant monograma, que podèm totun saludar l’iniciativa de la botica de l’Estadi qui a hicat en venda en 2012 un camisòt en occitan “Sòi tolosenc” (L’accent sus la “o” ei ua enganada, mès balha un aspècte mei occitan peus qui coneishon pas, … e pruserons a uns legedors deu Jornalet) e qui a nomejat lo son marcel per hemnas “la tolosenca” suu siti en linha.
 
Ac sabètz o pas, abans cada finala deu campionat e a l’iniciativa deu grop de hemnas de jogadors, un gavidaire deu club se’n va tà Lorda entà hà’s seguir ua ampola d’aiga senhada qui serà barrejada sus las linhas d’embut de l’Estadi de França. Entad acabar aqueste capítou religiós, ne cau pas desbrombar que l’equipa mondina s’ei nomejada “la Verge Roja” en 1912 au cap d’ua temporada d’invencibilitat.
 
Atau conprenguèm plan pr’amor “lo mei bon club de rugbi deu monde, com se ditz en tota modestia” dab un sant patron atau, n’ei pas jamei luenh deu paradís.