Opinion
Lenga e nacion: la pensada dinamica de Robèrt Lafont (II)
(Seguida e fin)
Una òbra sociolingüistica que cau conéisser melhor
Lo trabalh sociolingüistic de Lafont, au costat de son engatjament politic, es arribat a una sèria de posicions que, sovent, lei militants occitanistas coneisson gaire. Se’n trobarà un resumit parciau dins un article fondamentau de 1984, que rèsta encara pron actuau: “Pour retrousser la diglossie” (“Per revertegar la diglossia”)[1]. Vaicí certaneis idèas essencialas de la lingüistica lafontiana:
1. Es necessari de defendre la lenga occitana amb una analisi fòrta, en combinant de nivèus diferents: recèrca scientifica, creacion culturala e engatjament politic.
2. L’occitan deu reconquerir lei foncions de comunicacion que li mancan e, per tant, cau èsser conscient que l’occitan es en conflicte (en concurréncia violenta) amb lo francés.
3. La lenga d’òc deu parlar de tot, en toteis escasenças. La cau pas limitar a de foncions subaltèrnas o caricaturalas. Per exemple, la creacion occitana —la literatura en particular— se deu liberar dau passadisme e dau ruralisme estrechs.
4. De varietats intermediàrias coma lo francitan —que se situan entre l’occitan e lo francés estandard— se devon utilizar per reconquerir l’usatge de l’occitan.
5. Es legitim d’estudiar lei dialèctes e lei sosdialèctes. Mai podèm pas desvolopar un occitan de larga comunicacion en practicant lo localisme estrech. Es indispensable de desvolopar un occitan estandard, inclusent d’adaptacions regionalas leugieras.
6. Per que l’occitan prenga de foncions novèlas, una nòrma establa es necessària. Lafont defend en particular la codificacion de Loís Alibèrt e dau Conseu de la Lenga Occitana (CLO).
Totei lei defensors de la lenga que vòlon èsser eficaç deurián aplicar aquestei principis.
Çò que lo lafontisme es pas
Ges de grop occitanista, ges d’individú non possedís pas d’exclusivitat sus la pensada de Lafont (ni ieu, ni degun mai). En vesent lei contactes que Lafont entreteniá amb totei lei grops occitanistas, comprenèm que l’òbra lafontiana, grand gaug, pòt inspirar valablament de tendéncias divèrsas.
Pasmens, certaneis actituds rèstan incompatiblas amb lo lafontisme:
Leis aplicacions futuras dau lafontisme
La volontat d’independéncia de Catalonha, que concernís tanben Aran, es ben un movement de societat e d’istòria. Exactament coma Lafont leis aima. La reconfiguracion dei frontieras politicas en Euròpa occidentala es, ben probable, un movement d’istòria imminent. Poiriam veire lèu l’independéncia de Catalonha (amb Aran) e d’Escòcia. E pus tard, saique, d’autrei nacions seguiràn.
Perqué pas Occitània? Dins leis ans 90 e 2000, Lafont explicava dins lei revistas Har/Far[2], Occitània e La Setmana que l’estat francés aviá autrejat tot çò que podiá per l’occitan, es a dire ben pauc, que s’èra rigidificat e que semblava pas prèst per d’avançadas pus importantas dins l’avenir.
Donc ara, regardem la situacion coma es, amb seis espèrs e sei blocatges, e assagem de ne tirar de perspectivas per lo futur.
Son pas lei solei posicions possiblas, car degun a lo monopòli dau lafontisme. Mai son de posicions compatiblas amb la pensada dinamica de Robèrt Lafont.
___
[1] Lafont Robert (1984) “Pour retrousser la diglossie”, Lengas 15 — Reproduch dins: Lafont Robert (1997) Quarante ans de sociolinguistique à la périphérie, coll. Sociolinguistique, París: L’Harmattan, p. 91-122
[2]Que har/far?, correspondéncia entre Robèrt Lafont e Domergue Sumien, suplement fòra sèria de la revista Har/Far, Pau: 1998.
[3] Fishman Joshua (1991) Reversing language shift: theoretical and empirical foundations of assistance to threatened languages, Clevedon: Multilingual Matters
Una òbra sociolingüistica que cau conéisser melhor
Lo trabalh sociolingüistic de Lafont, au costat de son engatjament politic, es arribat a una sèria de posicions que, sovent, lei militants occitanistas coneisson gaire. Se’n trobarà un resumit parciau dins un article fondamentau de 1984, que rèsta encara pron actuau: “Pour retrousser la diglossie” (“Per revertegar la diglossia”)[1]. Vaicí certaneis idèas essencialas de la lingüistica lafontiana:
1. Es necessari de defendre la lenga occitana amb una analisi fòrta, en combinant de nivèus diferents: recèrca scientifica, creacion culturala e engatjament politic.
2. L’occitan deu reconquerir lei foncions de comunicacion que li mancan e, per tant, cau èsser conscient que l’occitan es en conflicte (en concurréncia violenta) amb lo francés.
3. La lenga d’òc deu parlar de tot, en toteis escasenças. La cau pas limitar a de foncions subaltèrnas o caricaturalas. Per exemple, la creacion occitana —la literatura en particular— se deu liberar dau passadisme e dau ruralisme estrechs.
4. De varietats intermediàrias coma lo francitan —que se situan entre l’occitan e lo francés estandard— se devon utilizar per reconquerir l’usatge de l’occitan.
5. Es legitim d’estudiar lei dialèctes e lei sosdialèctes. Mai podèm pas desvolopar un occitan de larga comunicacion en practicant lo localisme estrech. Es indispensable de desvolopar un occitan estandard, inclusent d’adaptacions regionalas leugieras.
6. Per que l’occitan prenga de foncions novèlas, una nòrma establa es necessària. Lafont defend en particular la codificacion de Loís Alibèrt e dau Conseu de la Lenga Occitana (CLO).
Totei lei defensors de la lenga que vòlon èsser eficaç deurián aplicar aquestei principis.
Çò que lo lafontisme es pas
Ges de grop occitanista, ges d’individú non possedís pas d’exclusivitat sus la pensada de Lafont (ni ieu, ni degun mai). En vesent lei contactes que Lafont entreteniá amb totei lei grops occitanistas, comprenèm que l’òbra lafontiana, grand gaug, pòt inspirar valablament de tendéncias divèrsas.
Pasmens, certaneis actituds rèstan incompatiblas amb lo lafontisme:
— La somission de l’occitan au francés.
— Lo culturalisme sectari que refusa tota forma de politizacion.
— L’actitud de certaneis occitanistas marcats per lo Temps Dos (ans 60-70), que se mòstran tròp sectaris còntra lei formas novèlas d’independentisme dau Temps Tres (ans 90-2000-2010...).
— Lei posicions iperteoricas que tenon pas còmpte de la realitat sociala.
— Lo passadisme.
— La crispacion dins una identitat rigida.
— L’embarrament dins una cultura idillica e en defòra dau temps (l’arcadisme).
— Lo refús de la nòrma lingüistica e de l’estandardizacion.
— Lo culturalisme sectari que refusa tota forma de politizacion.
— L’actitud de certaneis occitanistas marcats per lo Temps Dos (ans 60-70), que se mòstran tròp sectaris còntra lei formas novèlas d’independentisme dau Temps Tres (ans 90-2000-2010...).
— Lei posicions iperteoricas que tenon pas còmpte de la realitat sociala.
— Lo passadisme.
— La crispacion dins una identitat rigida.
— L’embarrament dins una cultura idillica e en defòra dau temps (l’arcadisme).
— Lo refús de la nòrma lingüistica e de l’estandardizacion.
Leis aplicacions futuras dau lafontisme
La volontat d’independéncia de Catalonha, que concernís tanben Aran, es ben un movement de societat e d’istòria. Exactament coma Lafont leis aima. La reconfiguracion dei frontieras politicas en Euròpa occidentala es, ben probable, un movement d’istòria imminent. Poiriam veire lèu l’independéncia de Catalonha (amb Aran) e d’Escòcia. E pus tard, saique, d’autrei nacions seguiràn.
Perqué pas Occitània? Dins leis ans 90 e 2000, Lafont explicava dins lei revistas Har/Far[2], Occitània e La Setmana que l’estat francés aviá autrejat tot çò que podiá per l’occitan, es a dire ben pauc, que s’èra rigidificat e que semblava pas prèst per d’avançadas pus importantas dins l’avenir.
Donc ara, regardem la situacion coma es, amb seis espèrs e sei blocatges, e assagem de ne tirar de perspectivas per lo futur.
1. Analisem la barradura sens espèr de l’estat-nacion francés. Pantaiar d’una “Occitània francesa”, capabla de sauvar la lenga, aquò es devengut definitivament irrealista dempuei la crispacion generala dau chauvinisme francés, a partir deis ans 80.
2. Analisem lo restacament possible de la Vau d’Aran, d’aquí gaire, a un futur estat catalan que reconeisserà probable lo fach nacionau occitan.
3. Ajam l’ambicion de la reconquista sociala de la lenga d’òc. Concentrem leis esfòrç vèrs de nuclèus o de rets de parlants actius, vèrs la transmission intergeneracionala de la lenga dins de familhas militantas: son lei basas d’una transformacion progressiva de la realitat lingüistica (metòde de Joshua Fishman[3], pron convergent amb çò que preconiza Lafont[1]).
4. A dicha que la lenga occitana serà pus presenta, luchem per d’encastres politics pus favorables a l’espelida d’aquesta lenga, coma l’autonomia e, pus tard, l’independéncia (en comptant amb un contèxt europèu renovat, gràcias a Catalonha e Escòcia).
2. Analisem lo restacament possible de la Vau d’Aran, d’aquí gaire, a un futur estat catalan que reconeisserà probable lo fach nacionau occitan.
3. Ajam l’ambicion de la reconquista sociala de la lenga d’òc. Concentrem leis esfòrç vèrs de nuclèus o de rets de parlants actius, vèrs la transmission intergeneracionala de la lenga dins de familhas militantas: son lei basas d’una transformacion progressiva de la realitat lingüistica (metòde de Joshua Fishman[3], pron convergent amb çò que preconiza Lafont[1]).
4. A dicha que la lenga occitana serà pus presenta, luchem per d’encastres politics pus favorables a l’espelida d’aquesta lenga, coma l’autonomia e, pus tard, l’independéncia (en comptant amb un contèxt europèu renovat, gràcias a Catalonha e Escòcia).
Son pas lei solei posicions possiblas, car degun a lo monopòli dau lafontisme. Mai son de posicions compatiblas amb la pensada dinamica de Robèrt Lafont.
___
[1] Lafont Robert (1984) “Pour retrousser la diglossie”, Lengas 15 — Reproduch dins: Lafont Robert (1997) Quarante ans de sociolinguistique à la périphérie, coll. Sociolinguistique, París: L’Harmattan, p. 91-122
[2]Que har/far?, correspondéncia entre Robèrt Lafont e Domergue Sumien, suplement fòra sèria de la revista Har/Far, Pau: 1998.
[3] Fishman Joshua (1991) Reversing language shift: theoretical and empirical foundations of assistance to threatened languages, Clevedon: Multilingual Matters
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#6 L'òbra politica de Lafont foguèt fòrça positiva, 1º, dins l'associacion de l'occitanisme amb lo movement sociau e, 2º, dins la critica necessària deis identitats rigidas.
Çò important, ara, es de tirar de leiçons positivas d'aquelei dos grands òmes que foguèron Robèrt Lafont e Francés Fontan, e mai se trabalhèron pas ensems. Farai tanben un article sus Fontan.
"3. Ajam l’ambicion de la reconquista sociala de la lenga d’òc. Concentrem leis esfòrç vèrs de nuclèus o de rets de parlants actius, vèrs la transmission intergeneracionala de la lenga dins de familhas militantas: son lei basas d’una transformacion progressiva de la realitat lingüistica (metòde de Joshua Fishman[3], pron convergent amb çò que preconiza Lafont[1]).
4. A dicha que la lenga occitana serà pus presenta, luchem per d’encastres politics pus favorables a l’espelida d’aquesta lenga, coma l’autonomia e, pus tard, l’independéncia (en comptant amb un contèxt europèu renovat, gràcias a Catalonha e Escòcia)."
Paríer siu perfectament d'arcorde eme Lafont e lo desvelopament dau siu pensíer e creio que degun pòl esser totalmet contra aquestas duas ideas de basa!
Al mens Francés Fontan es estat CLAR tre 1959.
Per èl i avia pas de "colonialisme interior" ...
I avia e i a tostemps lo colonialisme politic, economic, social e cultural de França sus Occitània sens oblidar lo nòrd de Catalonha e d'Euzcàdi, Bretanha, Corsega, Alsàcia que se deuria reunificar amb lo demai d'Alemanha (èra quasiment fach al moment de la guèrra de 1914-1918), lo pais Flamenc, e Las Antilhas.
Lafont e Fontan aguèsson trabalhat amassas la nòstra causa Patriala seria plan mai avançada que çò qu'es a l'ora d'ara. Disi pas que Fontan èra perfiech (degun o es pas). Mas, los fachs son testards. Lo grand fautos siaguèt Lafont que de lònga tirèt de pèiras contra Fontan, puèi contra lo PNO quand siaguèt mòrt abans d'ensajar de se crompar un descat de desencusas ipocritas.
Denegui pas las qualitats de l'òbra literaria del Lafont ni çò que faguèt en socio-linguistica, mas son accion politica en Occitània es estada desastrosa. Faguèt lo jòc d'una esquèrra (extrema esquèrra compresa) coloniala francesa que n'avia e que n'a totjorn res a batre dels movements autonomistas e/o independentistas.
Quand vòti per qualqu'un e qu'apreni que me mespresa, lo còp d'apuèi quiti de lo votar siquenon soi masoquista. E los occitanistas massissament contunhan sus aqueste camin.
Pels nòstres caps d'occitanistas la vergonha es acabada ... mas de l'autre costat lo mesprètz contunha.
Gèli Grande
Força bon articòl. Es força agradiu de veire que Lafont es estat realament un intelectual al nivèl d'una regeneracion teorica de la pensada occitana, dobèrta, rica e actuala. Grand mercés.
#3 Dins l'extrach que done -en replaçar dins son contèxte- se tracta de la question d'un estat-nacion occitan. E me pensi que sa denonciacion de l'estat-nacion es clarament la denonciacion d'un modèl politic en general, que Lafont afortissia, en antinacionalista e en federalista qu'èra, que l'embarrament estatal èra l'error tragica d'Euròpa. Pr'aquò vos acòrdi qu'a la fin de sa vida començava de regretar sa mesfisança, e que caminava de cap a una mena de nacionalitarisme...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari