Solide cresètz que lo títol ei un grossiment, ua provocacion entà’vs hèr clicar sus l’article. O lavetz un tèxte suu regime de Vichy. Pr’amor que, benlèu, cresètz enqüèra que vivètz dens ua democracia ed un Estat qui’vs assegura la libertat. Maishanta limonada: vaquí pr’amor be sèm dens un regime au quau Vichy lo susnomat n’a pas arren d’envejar*.
 
Ça’m par, vosautes qui ètz plan informats coneishètz l’istòria de l’escroqueria deu deute. Non pas? Un drin d’explic: en 1973, un òmi politic totun d’origina occitana, lo Jòrdi Pompidor, vasut president de la doça Franca, hè votar ua lei discreta qui obliga l’Estat francés a non pas mei estar finançat per la soa Banca Centrau com ac hasèva abans, mès de manlhevar a bancas privadas: la crisi deu deute èra nascuda. Ne soi pas un especialista de la finança, e çò qui’vs escrivi qu’ei un simple resumit. Especialistas vertadièrs dison qu’aquera lei n’èra pas sonque la debuta d’un procèssus qui mière ad aqueste estat, aquò rai. L’article 123 deu tractat de Lisbona qu’a estenhut aquò ad Euròpa sancèra. Mès lavetz, qué s’i passèc en aquera cabuishòla de cantalon? La responsa ei simpla: èra director-generau de la banca Rotschild, ua de las bancas a la quau l’Estat manlheva moneda entà cavar lo son deute. Ua engana, ça digoi? Lo mot ei pòc.
 
La soma que puja, que puja, dinc a aténher la chifra astronomica de 1700 miliards d’euros, qui son, qu’ac cau díser, haut o baish lo montant deus interès qui am pagat a En Rotschild ed aus sons collègas. Dens los mèdias francés, dus jornaus an hèit ua campanha a favor d’aquesta politica: Le Monde et Libération. Aquò qu’ei plan normau: i a besonh de l’explicar au public d’esquèrra qui ne sap pas soscar, lo public de dreta ei dejà convinçut per un tribun carismatic qu’ei lo Jean-François Copé. Ah, tiò, que desbrombèi: lo jornau Le Monde qu’ei la proprietat deu Matèu Pigassa (Quin beròi nom occitan!) director-generau-delegat de la banca Lazard e Libération la proprietat d’un cèrt … Edouard de Rotschild!
 
Normaument, aquò qu’aurí devut estar lo tèma màger de la campanha presidenciau de 2012. E ben, praube monde, non l’estoc pas. La question d’aqueste deute n’estoc pas pausada clarament sonque per Na Le Pen o d’un biaish meilèu amagat peus mèdias peu Mélenchon o Poton. Dens un tèxte precedent aperat “Complòt mediatic”, qu’avèvi parlat de çò que los Islandés avèvan reglat d’un biash radicau mès eficaç lo problèma en tot devarar per las carrèras dinc a la demission deu govèrn e ne tornar pas çò qui devèvan devath lo silenci pesuc, un còp de mei, deus mèdias francés. Non solament França Television s’i ei escadut d’escóner la revolucion islandesa, mès a lançat au contra ua campanha de propaganda a favor d’ua politica liberau de regulacion de la crisi. Au ser deu 26 de seteme 2012, qu’a difusit un reportatge vergonhós sus Suècia (Un aute país escandinau) en tot laudar lo biaish dab lo quau an redusit lo lor deute: barradura d’un terç deus espitaus, mesa au caumatge de foncionaris (dab, solide, intervista d’ua anciana foncionària qui èra plan contenta d’aquera reconversion!) e tot aquò per un govèrn d’esquèrra!
 
L’esquèrra justament, vatz díser, que’ns va arreglar tot aquò viste hèit quan serà arribada au poder. L’esquèrra, pensi que volètz díser lo Partit Socialista. Ah bon, comprengui. E ben justament qu’ei arribada au poder en mai 2012 en la persona deu Francesc Hollande elegit president normau de la republica. Eth qui avèva declarat estar “l’enemic de la finança”, que va, atau com Zorro, estancar aqueste panatòri deus praubes de cap taus rics. As rason, Carles, la purmèra causa qui hascoc en tot arribar au palau de l’Elisèu, ei de nomentar com secretari adjunt l’Emmanuel Macron, un sòci … de la banca Rotschild. Los banquèrs ne tremolan, … d’arríser.
 
Dens un regime totalitari de tipe fascista, los mejans de comunicacion que son au servici deus poderós e que tengon un devís contra-rotlat per monde installats intencionalament entà que nada informacion qui posca genar lo poder n’arribèsse pas a la coneishença deu public. Dens un regime democratica de tipe “fascista a la francesa”, l’esquèma qu’ei lo medish. Cada ser, un pelat nomat François Lenglet que veng au finestron explicar aus Francés çò qui cau pensar de l’actualitat economica, e, cada còp, que dehen dab un ton sangpausat e pairau un biaish de soscar capitalista-liberau extrème ed ideologic shens cap de contradictor. Que vasoc capredactor deu servici “França” de la redaccion de França 2, un còp qu’avoc deishat BFM Business.
 
Botèm, que cau estar onèste, i a ua diferença entre los dus regimes: dens un Estat totalitari fascista, lo monde qui volon exprimir ua posicion contrària a la deu poder qu’ei hicat en preson, ed aquò qu’ei meilèu inconfortable. Dens un Estat democratic fascista, an comprés que n’èra pas besonh (Lhevat la lei Gayssot, ne cau pas desbrombar). Lo tipe be pòt exprimir ua posicion contrària (Etienne Chouard, Franck Lepage, Jacob Cohen) mès que serà espotit peu rotlèu-compressor de la pensada unica. Aquesta pensada, en darrèras, s’ei acordada (UMP, PS, especialistas economics de tots) entà hèr passar au cervèths deu public lo mot “competitivitat de las entrepresas” entà justificar las refòrmas liberaus navèras qui s’aprestisson. Un petit article dens lo Monde Diplomatique d’octobre ne hè pas brica pes fàcia aus mastodontes liberaus que son lo Figaro, lo Monde o Libération.
 
Per astre i a Internèt e … lo Jornalet! Pòm pòm pòm pòm, aquí Londres…


 
_____ 
* solide que pensatz de tira a la deportacion deus Judius, legissètz “França n’existís pas” dens las cronicas deu Jornalet.