Opinion
“Es sus la talvèra qu’es la libertat”
Aquò se passèt i a bèra pausa, a la debuta de las annadas 70: quauques professors militants impausèren un ensenhament de l’occitan. Dens Gironda, digun i cresèt vertadèirament.
Nos estut pas aisit, falut acceptar la classa devath l’escalèir on s’enten tot, a la pausa meridiana, quan los dròlles minjan e un còp cada tres setmanas…
Falut acceptar l’espiada trufandèca deus professors nòbles…
Mes egau, aqueths ensenhaires èran davant tot, militants, e las idèias passèren…Tota una generacion d’occitanistes descubrèren la lenga e la cultura, dab aqueth sentit de bastir un navèth monde.
Quant sem, los que començan adara de se cubrir d’argent, a guardar dens l’aurelha l’estrambòrd d’un Marcèu Esquiu?
Probable, esturim de mei en mei, pui qu’un jorn decidiren d’apitar un CAPES…Enfin, un CAPES d’Occitan e de nh’auta causa, Francés, lenga o istòria. Perqué sonqu’aquò? Digun n’a pas jamei sabut…E tots los qu’ensenhavan las scienças, la musica, l’espòrt e lo çò d’aut èran hòrabandits. Perqué? Digun a pas jamei sabut…
Mes èran talament urós los responsables! Talament fièrs de lor diplòmi! Digun pensèt pas mei aus militants.
Enfin! L’occitan anava vàser una matèria escolara coma un auta! Coma una auta! La lenga abanida tornava dens l’Educacion Publica, la dignitat reconquistada! Lo mainatge castigat enfin reconeishut!
E apitèren de las formacion per aqueth CAPES, lo mei vist com possible, per préner las plaças conquesidas per los militants dempui annadas….A còps, se passèt de plan, esperèren la retirada deus vielhs mes a còps, se passèt mei mau: falut deishar la plaça…
Arribèren los professors de la “matèria coma las autas”, dab un nivèu de lenga tròp sovent flaconet, mes egau, avèvan lo CAPES!
Ensenhèren una “matèria coma un auta”, dab lo quotà, lo programi, las evaluacions e las nòtas e tot, e tot…
Los mainatges s’anguren, chic a chic…
Avèvan desbrombat sonqu’una causa: es que l’Occitan n’es pas una matèria coma las autas…
I a tant de diférencias: mes, solide, l’administracion n’anava pas ic contar. En aqueste temps, l’occitan podèva medish estar una lenga segonda, mes aquò n’a pas durat: los pairs s’agradavan milhor l’Espanhòu. Alavetz vasut lenga de l’opcion, valent a díser lenga de la passion. E la passion, la passion deus militants vielhs, s’en èra annada dempui pausa.
Los professors de la “matèria coma las autas”, volèvan estar professors com los auts, e los podem compréner: per eths, l’occitan es un mestier, se pòt pas tostemps lutar per la biaça.
Mes preus mainatges de uei, l’occitan damora un ahar de passion: passion de lenga a còps, mes, plan mei sovent, passion d’umanitat dens un monde desumanisat…
Que de mei beròi per la lenga nòsta que de portar l’umanitat? Mes egau la causida de l’umanitat, dens un colègi, es pas normau! L’Occitan, diu estar, enfin, una “matèria coma las autas”: i a lo programi e l’espròva au bachelierat!
Los cors comencèren de barrar, un chic de pertot, a Bordèu o a la campanha, e los professors d’ensenhar l’auta “matèria”, la seriosa, la qu’es “coma las autas”.
Qui pòt díser que? I a pas mei dròlles! L’administracion i pòt pas arrés! L’Occitan a perdut la batalha dempui pausa e es pas sonque la realitat que ven trucar a la pòrta…Los occitanistes baishan deu cap, vergonhós...Que har, que díser?
Lo vielh professor de l’Universistat de Bordèu, lo qu’ensenhèt a tant de professors militants, se’n tornèt de quauquas annadas de viatge. Damandèt a ensenhar l’occitan dens un licèu…coma autes còps.
Li an refusat: n’a pas lo CAPES!
Es sus la talvèra qu’es la libertat
(Joan Bodon)
Nos estut pas aisit, falut acceptar la classa devath l’escalèir on s’enten tot, a la pausa meridiana, quan los dròlles minjan e un còp cada tres setmanas…
Falut acceptar l’espiada trufandèca deus professors nòbles…
Mes egau, aqueths ensenhaires èran davant tot, militants, e las idèias passèren…Tota una generacion d’occitanistes descubrèren la lenga e la cultura, dab aqueth sentit de bastir un navèth monde.
Quant sem, los que començan adara de se cubrir d’argent, a guardar dens l’aurelha l’estrambòrd d’un Marcèu Esquiu?
Probable, esturim de mei en mei, pui qu’un jorn decidiren d’apitar un CAPES…Enfin, un CAPES d’Occitan e de nh’auta causa, Francés, lenga o istòria. Perqué sonqu’aquò? Digun n’a pas jamei sabut…E tots los qu’ensenhavan las scienças, la musica, l’espòrt e lo çò d’aut èran hòrabandits. Perqué? Digun a pas jamei sabut…
Mes èran talament urós los responsables! Talament fièrs de lor diplòmi! Digun pensèt pas mei aus militants.
Enfin! L’occitan anava vàser una matèria escolara coma un auta! Coma una auta! La lenga abanida tornava dens l’Educacion Publica, la dignitat reconquistada! Lo mainatge castigat enfin reconeishut!
E apitèren de las formacion per aqueth CAPES, lo mei vist com possible, per préner las plaças conquesidas per los militants dempui annadas….A còps, se passèt de plan, esperèren la retirada deus vielhs mes a còps, se passèt mei mau: falut deishar la plaça…
Arribèren los professors de la “matèria coma las autas”, dab un nivèu de lenga tròp sovent flaconet, mes egau, avèvan lo CAPES!
Ensenhèren una “matèria coma un auta”, dab lo quotà, lo programi, las evaluacions e las nòtas e tot, e tot…
Los mainatges s’anguren, chic a chic…
Avèvan desbrombat sonqu’una causa: es que l’Occitan n’es pas una matèria coma las autas…
I a tant de diférencias: mes, solide, l’administracion n’anava pas ic contar. En aqueste temps, l’occitan podèva medish estar una lenga segonda, mes aquò n’a pas durat: los pairs s’agradavan milhor l’Espanhòu. Alavetz vasut lenga de l’opcion, valent a díser lenga de la passion. E la passion, la passion deus militants vielhs, s’en èra annada dempui pausa.
Los professors de la “matèria coma las autas”, volèvan estar professors com los auts, e los podem compréner: per eths, l’occitan es un mestier, se pòt pas tostemps lutar per la biaça.
Mes preus mainatges de uei, l’occitan damora un ahar de passion: passion de lenga a còps, mes, plan mei sovent, passion d’umanitat dens un monde desumanisat…
Que de mei beròi per la lenga nòsta que de portar l’umanitat? Mes egau la causida de l’umanitat, dens un colègi, es pas normau! L’Occitan, diu estar, enfin, una “matèria coma las autas”: i a lo programi e l’espròva au bachelierat!
Los cors comencèren de barrar, un chic de pertot, a Bordèu o a la campanha, e los professors d’ensenhar l’auta “matèria”, la seriosa, la qu’es “coma las autas”.
Qui pòt díser que? I a pas mei dròlles! L’administracion i pòt pas arrés! L’Occitan a perdut la batalha dempui pausa e es pas sonque la realitat que ven trucar a la pòrta…Los occitanistes baishan deu cap, vergonhós...Que har, que díser?
Lo vielh professor de l’Universistat de Bordèu, lo qu’ensenhèt a tant de professors militants, se’n tornèt de quauquas annadas de viatge. Damandèt a ensenhar l’occitan dens un licèu…coma autes còps.
Li an refusat: n’a pas lo CAPES!
Es sus la talvèra qu’es la libertat
(Joan Bodon)
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
La situacion n'ei pas pertot com la descriu l'autor. En Aquitània, que patim un hèra gran arrecul de l'occitan dens lo segondari, mes aquò que s'apren a la manca de volontat deu Rectorat e mei que mei deu "cargat de mission d'inspeccion entà las lengas regionaus". Dens d'autas condicions, l'occitan que's pòrta miélher dens las Academias de Tolosa e de Montpelhièr.
Mi fa pensar a li annadas 1970, Joan Bodon denant una assistença de dòctes intellectuals sus Larzac : "Sietz totes de vacas d'Aubrac".
Alora coma sortir dau tropèu ?
Es una causa estonanta de veire que lo CAPES d'Occitan-lenga d'Òc es bivalent. Valent a dire que se pòt pas tenir drech solet. Sètz -en mai- obligats d'apréner a ensenhar e a presentar al concors una autra matèria d'ensenhament per passar. Doble trabalh. E mai, es coma se ensenhar l'occitan èra pas pron seriós per i consagrar totas sas oras d'ensenhament.
Mas per lo CAPES de Mats, de Francés ò de que que siá, vos es pas demandat d'apréner a ensenhar una autra matèria a costat...
Personalament, ieu se lo CAPES d'Occitan-lenga d'Òc siaguesse "normal" coma los autres CAPES, lo passariái.
Me sembla al revenge, que lo CAPES de Còrse es "normal". Valent a dire que i a de conóisser lo programa d'ensenhament del còrse e la pedagogia per ensenhar -çò qu'es ja d'òbra- per passar lo concors. Demàndan pas de presentar una autra matèria a costat.
Sabètz d'ont vènon aquelas diferéncias ?
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari