Sabi pas legir lèu-lèu. Aimi mai chorrupar un libre a pichons glopets. E plan mai encara quand lo libre es bon e tras que bon. Es çò que m’arribèt encara aqueste còp amb Lo Capitani de la Republica del Glaudi Barsòtti de Marsilha en çò de la revista Lo Gai Saber.
 
En Glaudi lo coneguèri a Marsilha quand faguèrem en 1982, lo passa carrièra per l’Occitan a la television. Dins la molonada dels que se passejavan, èrem d’unes que ja d’aqueste temps afortissiam que la bandièra francesa èra pas la nòstra.
 
Me ramenti del Glaudi que venguèt ensajar de nos explicar que la bandièra francesa èra çaquelà un pauc la nòstra pr’amor qu’èra la qu’èra restacada a la revolucion de 1789, que n’èra sortida la Declaracion dels dreits de l’Òme, quitament s’èran pas totjorn respiechats pel dit país. Cadun demorèt amb sas conviccions e copèrem palha.
 
Lo temps passèt e un jorn en 1985 nasquèt Mesclum la pagina occitana setmanièra (cada dijòus) dins lo quotidian comunista La Marseillaise. Una rubrica plan facha que daissava passar d’un biais subliminal un discors emancipator pel pòble occitan … e lo responsable d’aquesta cronica regulara o auretz endevinat era Mèstre Glaudi Barsòtti.
 
Dins lo trefons del sicap èra nacionalista occitan e o gausava pas dire tant francament coma o fa inalassadament dempuèi 53 ans lo Partit Nacionalista Occitan vengut en 2004 lo Partit de la Nacion Occitana.
 
Dempuèi 1989 e la casuda espectaclosa de la paret de Berlin, las moscas an cambiat d’ase e lo PCF qu’èra un dels pòrta paraulas e pòrta bandièras mai acarnassit del nacionalisme francés e de la franchouillardise es en granda desbranda. Per o dire tot tant melhor per tot l’occitanisme, aquò fa un pes colonial de mens. Emai aqueste foguèsse d’esquèrra un pes colonial es un pes colonial.
 
Glaudi Barsòtti es un pauc mai liure d’escriure çò que li agrada vertadierament. La pròva bèla e resplendenta es aqueste libre.
 
Lo Capitani de la Republica es bèl primièr un roman istoric que trata d’una de las paginas mai interessantas de l’istòria de la vila mai granda d’Occitània … Marsilha.
 
Fòrça sovent aquesta ciutat se faguèt remarcar per son estacament e son afogament per las idèas independentistas e/o revolucionàrias.
 
Amb lo libre aqueste sèm dins lo periòde 1580-1596. Marsilha la catolica refusa de plegar bandièra davant lo Rèi uganaud Enric II de Navarra, III de Biarn e IV de França.
 
Entre 1591 e lo triste 17 de febrièr de 1596, Marsilha menada pel Carles de Casaus serà una Republica crestiana e independenta a malgrat fòrça dificultats tant economicas coma politicas.
 
Carles de Casaus èra un òme politic qu’avía una consciencia istorica. Volía restablir la Republica de Marsilha del sègle XIII que durèt unes seissanta ans.
 
Volía que Marsilha siaguèsse marselhesa e per aquò o farà tot per que la ciutat gaudisca d’una vertadièra autonomia administrativa ligada damb un cert dardalhament cultural.
 
Es èl que faguèt s’installar dins la vila la primièra estamparia de l’istòria de Marsilha. Es èl que farà publicar las òbras del Belaud de la Belaudièra un grand de la literatura occitana de la fin del sègle XVI.
 
Duscas al moment que los franceses capitèron de lo far assessinar lo 17 de febrièr de 1596, Carles de Casaus refusèt de lònga l’integracion de Marsilha al reialme de França.
 
Las temptativas d’aliganças nosadas amb lo Ducat de Savòia emai Espanha èran de pura tactica per destibar las tentaculas del pofre francés que somiava de senhorejar Marsilha.
 
L’istoriografia francesa presentèt e presenta encara la politica diplomatica del Casaus coma d’actes de traïment. Quand sabètz que l’istòria oficiala es escrita pels venceires comprenètz lèu las rasons d’aquelas acusacions.
 
Lo Glaudi Barsòtti causiguèt d’escriure un roman istoric que los fachs e los noms son totes vertadièrs. Atal se pòt identificar damb un mai especialament … lo Joan Guilhèm Isoard.
 
Joan Guilhèm Isoard coma totes los de son epòca es oficialament crestian mas pel sicap o es pas. Glaudi Barsòtti es oficialament de fe comunista e francés, mas dins lo trefons de son èime es occitan(ista) abans que d’èsser marxista.
 
Tot lo libre es una mena d’autò psicanalisi del Glaudi Barsòtti. crida fòrt e mòrt lo seu patriotisme marsilhés, provençal e occitan. Per l’entremesa del Joan Guilhèm Isoard ditz tot çò qu’es e a la tota fin del libre se sentís qu’es coma desliurat d’un pes.
 
A l’epòca del Carles de Casaus, Barsòtti auría aimat èsser lo servicial tant fisèl coma critic de sa politica. Uèi e doman aimaría èsser al servici d’una societat occitana independenta, liura e sobeirana representada per un estat nacional reconegut inter,nacionalament.
 
I a doas causas del “Capitani de la Republica” que fan tanben qu’es un grand e bon libre.
 
La primièra es la qualitat de la lenga e del vocabulari emplegats (lexic, idiomatismes, biaisses de dire)’fant de chichorla quin chale!
 
La segonda es lo respiech menimós de la diversitat dialectala de nòstra lenga que mòstra plan qu’es pas jamai estada una empacha per l’intercompreneson entre lo relarg marsilhés e los parçans mai o mens luenchencs coma Gavotina e d’autres.
 
Joan Guilhèm Isoard parla gavòt e a ges de problèmas per se far comprendre dels marsilheses (e subretot de las marsilhesas … per comprendre vos cal a tota fòrça legir lo libre).
 
Fa plan de temps un autre escrivan occitan Joan Larzac diguèt que calía descolonizar l’istòria occitana. Lo libre del Glaudi Barsòtti i contribuís bravament e i a encara d’òbra.
 
Esperi de romans istorics que nos parlaràn de la Catarina Segurana de Niça, del Pèir Berland de Bordèu o de la Republica Gascona de Bordèu tot bèl just seissanta ans apuèi lo fracàs de Casaus.
 
Se volètz crompar Lo Capitani de la Republica lo cal comandar en çò de Dòna Domenja Blanchard, 347 rte d’Estantens, 31870 Bèumont de Lèsa / Beaumont sur Lèze. Còsta 15 € mai 2,50 € de pòrt.