“Vos vau parlar d’un pais”?  … non! d’un òme que cinquanta cinc ans fa, lo 23 de novembre de 1957, quitèt Tunisia, lo país que i aviá tostemps viscut.
 
Veniá de far trenta ans.
 
Partent d’aqueste jorn refusèt de consumir d’òli d’oliu. Atal recaçava tota la cultura miègterranenca, tant val dire tot çò qu’èra prigondament… cultura aràbia del país d’ont veniá, cultura italiana de son monde, cultura espanhòla de la familha de la molher e tanben cultura occitana, la siá cultura d’adopcion, que per èl la lenga d’Òc de sos colègas de trabalh èra d’italian desformat o abastardit.
 
Del temps qu’èra en Tunisia parlava arabi. Emai los comprenguèsse, refusava de lo parlar damb los arabis que podiá encontrar sul mercat d’Agen. Per èl, èra en exili per la fauta dels arabis. Soi solide qu’es çò que se pensava.
 
Es pr’amor d’aquò que se sentiguèt coma vengat quand l’Estat d’Israel fotèt una rosta en 1967 als estats arabis ligats contra el. Avíai tretze ans e me ramenti plan que mon paire jubilava. Lo general Moshe Dayan èra lo seu eròi per procuracion.
 
L’autò-òdi anava encara mai luènh. En familha refusava de parlar italian damb quauqu’un mai que la sia maire abans o apuèi la despartida d’aquela d’aqui.
 
De quora en quora quand badalhàvem per que aviam pas pron dormit, daissava escapar ironicament “a la sera leone, a la mattina coglione”.
 
Un solet còp lo vegèri parlar italian. Un parelh d’amics èran venguts en Agenés. L’òme èra napolitan e parlava coma sa maire. Lo mot de santa Clara èra trobat.
 
Faguèt tot aquò conscientament per venir un òme novèl. Per venir francés. Per far de nosauts, la generacion d’apuèi de franceses ni cort ni costièr. Reneguèt fòrt e mòrt çò qu’èra per que pensava que França o demandava.
 
Malgrat aqueste eiretatge de renegament consentit soi vengut occitan, occitanista e nacionalista occitan. Miraclós non? Eudipenc çò me respondèt un amic a l’encòp un pauc psicanalista e occitanista.
 
Mon paire nos ensenhèt quicòm que li venía de son paire “Cal respiechar lo país que nos aculhiguèt” e retròbi sovent aqueste biais de pensar en çò de monde que son coma ièu de soca italiana.
 
Fa quaranta tres ans, quand prenguèri consciencia de l’existéncia d’una nacion occitana, pauc a cha pauc per ièu venguèt clar que per respiechar lo país que nos aculhiguèt me caliá aprendre e far mieuna la lenga e la cultura occitanas.
 
Coma mon paire e tant d’autres ai causit lo camin de l’assimilacion. Ça que la quand cosini las pastas (los espaguetis per exemple) las còpi pas per las botar dins l’aiga que bulís dins l’ola e las talhi pas quand son dins l’escudèla … Occitània m’o demanda pas!