Que cau tostemps brombà’s de çò que lo rugbi teng la soa origina dens las universitats capuladas d’Anglatèrra e qu’eretoc deu lor esperit e sustot de las lors tradicions. Ei per aquò que’ns cau conéisher uns elements d’aqueth univèrs drin estranh entà nosautes qui n’èm pas gessits de la gentry (noblessa) entà comprénguer çò qui hè que l’art mei beròi deu monde possedisca ua cultura rica ed interessanta. D’on veng, per exemple, aquera tradicion de decernir au darrèr deu Tornèi de las Sheis Nacions ua (virtuau) culhera de husta? Qu’ei ua tradicion estudiantina qui veng de luenh, de l’universitat de Cambridge e deu sègle penultime ...
 
Los corses de matematicas de l’universitat que s’aperan Mathematical Tripos (Nom deu petit cadieron de husta suu quau ei sedut lo degan deu collègi). Que son considerats, solide, com los meis importants deu cursus. Los examens qui’us sancionan be son un eveniment, e las huelhas de las resultas que son lançadas (!) deu balcon deu Senate House enlà. L’estudiant qui recep la nòta mei bona qu’ei aperat Senior Wrangler e, per tradicion, la soa vila d’origina organiza ua hèsta en son aunor mentre la premsa nacionau relaia l’eveniment.
 
L’esperit plasent n’estant pas jamei hèra luenh en çò deu nòstes amics anglés, lo darrèr, eth, que recep ua culhera de husta, la wooden spoon. Aqueste prèmi qu’èra representat un còp èra per ua culhera vertadièra qui prengoc proporcions cada còp mei importantas dinc ad aténguer un mètre e miei. La remesa de la culhera que’s hasèva au cors de la medisha ceremonia de las resultas on lo trofèu èra penut au balcon. Un poèma estoc quitament compausat en l’aunor de la distincion trufandèca:
 
And while he lives, he wields the boasted prize
Whose value all can feel, the weak, the wise;
Displays in triumph his distinguish’d boon,
The solid honours of the Wooden Spoon
 
E mentre vivèva, que maneja lo prèmi laudat
Deu quau totis poden sentir la valor, lo feble, lo savi
Que muisha triomfaument lo son avantatge distintiu
Los grans aunors de la Culhera de Husta.
 
(deu Cambridge Tart - 1832)
 
 
E vaquí adara que, en 1884, un William Bolton, ancian estudiant de Cambridge e jogador internacionau deu XV d’Anglatèrra, hascoc un viatge en Soïssa dens lo canton deus Grisons. Que crompèc ua brava culherassa de husta-sovénguer, ua com las qu’utilizan los hormatgèrs alpencs entà mesclar la pasta. Podètz aisidament imaginar lo costat quich de l’objècte qui n’escapèc pas au badinaire William. Que decidiscoc lavetz d’auherir la soa crompa a l’equipa d’Irlanda qui, aquera annada, s’èra perduda tots los encontres deu Tornei de las Home Nations, ajòu deu Tornei de las Sheis. N’estoc pas sonque dètz ans mei tard en 1894 que lo South Wales Daily Post, jornau gallés, notèc peu purmèr còp dens la premsa que l’encontre entre Gallas e Irlanda (un còp de mei!) decidiscore deus quaus anèren recéber la Culhera de Husta. Aquò qu’estoc ua de las purmèras mencions escriutas de la causa dens l’istòria deu rugbi. La dita culhera,era, que desapareishoc un bèth dia, panada, a çò qui sembla, per un estudiant escossés, mès quin conéisher la vertat?
 
Per contra, qu’ei pro complicat de díser quin país a recebut lo mei gran nombre de còps l’objècte infamant pr’amor de la compausicion mavedissa deu Tornei. Ensajam de hèr un petit tablèu entà’ns arretrobar:
 
- Tornei de las Sheis Nacions (2000-2012): Itàlia 4, Escòcia 3
- Tornei de las Cinc Nacions (1910-1999): Escòcia 11, Irlanda 8, França 7
- Tornei de las Quate Nacions (1881-1909): Irlanda 6, Anglatèrra 5
- Tot acomolat: Escòcia 14, Irlanda 14, França 7, Anglatèrra 7
 
Ça’m par, qu’ei mauaisit de’s hèr ua idèia de las precisas, mès lo nom d’Escòcia que torna sovent dens lo “palmarés”!
 
Los títous escarnius de darrèrs ne son pas tan numerós dens l’espòrt. Que podèm citar totun dens lo ciclisme lo títou aunorific de Lantèrne Rouge au mei mau classat deu Tour de France o la Malha Nera, camisòt néguer balhat au darrèr deu classament generau deu Giro,la virada d’Italia. Per çò qui ei de la petanca, la famosa Fanny que perpausa un reconfòrt escdarniu mès agradiu aus qui n’an pas podut mercar lo mendre punt …