Los Anglés, perdon, los Britanics ne hèn pas las causas simplament com tot lo monde. E benlèu pr’amor d’aquò que’ns agradan. Ei benlèu pr’amor d’aquò qu’an inventat lo rugbi. Be’us podèm estar reconeishents e’us mercejar com cau. Imaginatz duas minutas un monde shens d’Anglés, quitament se, en çò lor, tot ei complicat. Be seré plan avegiu: pas nat rugbi, pas cap Beatles ni Doctor Feelgood, pas cap film d’Alfred Hitchcock o de Ken Loach, pas nada galejada deus Monty Python, zèro MG ni Jaguar, pas nada Kate Middleton, lo vin de Bordèu seré ua chicòia piscantina. De qué tirà’s ua bala au cap.
 
Mès qu’an inventat mei que non pas solament l’art mei beròi deu monde. Qu’an apitat l’equipa mei rugbistica deu rugbi: los “Lions Britanics e Irlandés”. Ua equipa qui n’existís pas qu’un còp de quan en quan. Tiò, pas nat estadi dedicat, pas nada competicion regulara, ua sòrta de flor qui n’espelís pas que cada olimpiada, un desfís a la regularitat e a la matematica, ua òda a la raretat, non pas un club, non pas un país, mei qu’aquò e tot a l’encòp. Ua istòria complètament romanesca, hòra copa o campionat establits, dab règlas complicadas a volontat, ua question de viatges luenhècs ed exotics, d’aunor e de prestigi, au contra de l’esperit deu professionalisme. Los Lions ne ruglan pas adara qu’ua annada de quate e los lors adversaris ne’us podon pas encontrar mei sovent que non pas cada dotze ans. Jogar dens los Lions qu’ei un aunor vertadièr, mès los encontrar tanben.
 
Purmèr que caloc trobar un nom, e aquò, de l’aute costat deu Channel, n’ei pas causa aisida, quan sabètz lo biaish dab lo quau los punts be’s descomptan au tenis (ua invencion anglesa). A la debuta, l’equipa que s’apèra the British Isles, sia “las Isclas Britanicas”: Bretanha Grana, Irlanda e las autas petitas (l’Iscla de Man, ua de las sheis nacions celticas,  ne hè partida, mès pas deu Reiaume Unit, tanvau las Isclas Anglo-normandas, seguissètz?!). Mès quan Irlanda deu Sud accedís a l’independéncia en 1922, lo tèrmi british evoca meilèu l’iscla màger e desagrada ad uas sensibilitats. De 1924 enlà, lo mot “Lion” vaserà lo chafre deus jogadors … au moment justament, té, quan ladita bèstia desapareisherà deus camisòts (Mès demorarà sus las caravatas mentre los tresaus mieitemps), remplaçada per l’escut dividit en quate cantons. Lo nom deu felin vaserà oficiau a comptar de 1950. Los Lions Britanics e Irlandés (en gallés: Llewod Prydeinig a Gwyddelig, en gaelic escossés: Leòghainn Bhreatainn agus Èireann, e en gaelic irlandés: Leoin na Breataine agus na hÉireann) sembra ua apellacion consensuau e simpla qui conveng a cadun. Oof!
 
Dusau, que calèva colors. Après versions de totas, sustot camisòts cerclats de rotge, blanc e blau (l’espessor de las listradas cambiavan sovent segon las annadas), la tenguda deus Lions que passa au rotge e blanc, au blau escur puish que s’estabilizèc definitivament (?) en 1950 dab un camisòt tot rotge marcat de l’escut quadricròme deus quate simbèus ed un shòrt blanc.
 
Tresau, un imne. Quan se sap com ei complicada (ah bon?) la règla deus imnes mentre lo Tornei, on lo God Save the Queen n’ei pas jogat en Irlanda qui ne jòga dus entà se medish, podètz comprénguer pr’amor l’equipa n’avoc pas nat imne dinc a l’annada 2005 quan The Power of Four, ua cançon compausada peu Neil Myers estoc causida (sus comanda), mès n’agradèc pas au public ed estoc lèu abandonada.
 
L’aventura deus nòstes Rei de las Bèstias que comencèc i a bèra pausa adara, en 1888 …
 
L’iniciativa ei privada. Dus jogadors de … cricket (!) qu’an l’idèa d’apitar ua equipa de rugbi panbritanica entà se n’anar tà l’aute cap deu monde. La vocacion de l’equipa serà d’anar representar lo(s) país mentre granas viradas dens l’emisfèri sud. La federacion ne seguís pas e espia aquò com un viatge de vacanças. Los toristas, màgerment Anglés e Escossés,  visitèn Navèra Zelanda e Australia, on joguèn 19 encontres de 35 segon las règlas deu football australian!
 
Puish las viradas que vason oficiaus e la bèstia simbolica que torna en 1891 tau son país d’origina: Africa deu Sud. De lavetz enlà, la legenda ei nascuda e las paginas de glòrias deus insulars que s’escriuràn mentre longas viradas dens l’emisfèri austrau. 1896: Africa deu Sud, 1899: Australia, 1903: Africa deu Sud, etc … De notar: 1910, 1927, 1936: Argentina.
 
L’annada 1977 que veserà un encontre ganhat contra los Barbarians de JPR Williams, Gerald Davies, Gareth Edwards, JP Rives et JC Skrela (arren qu’aquò!) au parat d’ua operacion de caritat. En 1986 los Lions que’s van acarar a la “Rèsta deu Monde” e pérder entà celebrar l’anniversari de l’International Rugby Board.
 
En 1989 que jogaràn un encontre victoriós a París contra França au parat deu bicentenari de la Revolucion. En 1990, en seguida de la caduda deu president Ceauşescu, ua equipa similària dab los medish camisòts e simbèus, mès entitolada Four Home Unions (pr’amor hèr mei simple?) qu’encontrèc e que mestregèc la “Rèsta d’Euròpa” apelhada, era, dab las colors de Romania.
 
La legida sola deus noms deus capitanis qui an agut l’aunor de miar aquesta herumada capvath los emisfèris que balha ua idèa de la qualitat e deu prestigi de la seleccion leonina: Gareth Thomas, Brian O’Driscoll, Martin Johnson, Gavin Hastings, Phil Bennett. Sonque monde de qui cau.
 
De vertat, l’ahar n’ei pas tan complicat qu’aquò en çò de l’Albion: lo Reiaume Unit (deu quau la devisa ei en francés), qu’acampa Anglatèrra, lo País de Galas, Escòcia (en un mot Bretanha Grana manca l’iscla de Man e las Anglo-normandas, com ac sabètz, mès dab las Shetlands, las Orcadas e las Hebridas) e la província irlandesa d’Ulster, mancan tres comtats (Cavan, Donegal e Monaghan) e los punts au tennis se decomptan atau: love, quinze, trenta, quaranta, après as un jòc e quan as sheis jòcs as lo set mentre en copa d’Euròpa son qualificats entaus quarts de finala los purmèrs de cada pola e los dus mei bons dusaus segon lo nombre de punts marcats, bonus ofensius e dehensius comprés, classificats de 1 a 8, cada equipa deu haut deu classament qu’encontra ua equipa deu baish dab lo principi deu purmèr que recep lo darrèr. Simple, non pas? Qu’ei anglés, perdon, britanic.