L’actor francés Gerard Depardieu es estat un dels centres del debat politic d’aquesta darrièra setmana. Primièr poguèrem legir que lo celèbre actor aviá decidit de portar la siá adreça fiscala en Belgica. Segon los mèdias de comunicacion, la rason èra qu’aital Depardieu s’estalviarà de pagar las importantas talhas francesas. Après foguèt lo primièr ministre de “Monsieur François Hollande”, lo sénher Jean-Marc Ayrault, que diguèt que l’attitud de Depardieu èra “minable”. E la dimenjada passada l’actor castelroussin, fòrça otratjat, escriguèt una letra obèrta al primièr ministre, publicada sul jornal Le Journal du dimanche, ont explicava la siá decision d’abandonar França non solament d’un punt de vista fiscal, mas tanben de voler daissar la nacionalitat francesa. “Non avèm la meteissa patria, ieu soi un vertadièr europèu, un ciutadan del mond, coma lo mieu paire me l’inculquèt tostemps”, exprimissiá Depardieu dins la siá letra.

Mai enlà del debat sul sistèma de talhas e d’impòstes francés, Depardieu enceta dins la siá letra una soscadissa filosofica e ideologica. “Malastrosament non ai pus res de far aquí. (...) Me’n vau perque vosautres consideratz que lo succès, la creacion, lo talent, en fait, la diferéncia, se deu sancionar.” Quina senténcia! Qualqu’un podriá dire sens exagerar que Depardieu descriu la societat d’una de las ancianas republicas sovieticas. Segon l’actor –ara ja– belga, França a un modèl de societat que penaliza l’individu que vòl sortir un chic de la mediocritat generala, que lo sistèma francés fa que siá prigondament complicat de desvolopar un esperit individual creatiu, perque la creativitat, es a dire, l’enveja de far quicòm diferent de çò qu’existís, pòt èsser perilhós per la quita supervivéncia de l’Estat, qu’es e deu èsser lo garant de tot. Es, efectivament –e aital o ditz Depardieu dins lo sieu escrit–, la guèrra de França contra la diferéncia, la persecussion de l’especificitat individuala.

Aquò o podèm constatar cada jorn en cò nòstre. Quand lo govèrn de la Republica Francesa, al meteis moment qu’exprimís la siá volontat de ratificar la Carta Europèa de las Lengas Regionalas o Minoritàrias, promòu un projècte de lei d’educacion que non fa cap de mencion a l’ensenhament de las lengas regionalas, sonque se pòt interpretar siá coma una evidenta mòstra d’ignorància de la realitat sociolingüistica e culturala de França, siá coma una attitud de cinisme d’una finesa extraordinària. Dins totes dos cases, ça que la, i a la meteissa causa, la meteissa basa ideologica: la negacion e lo mensprètz del dreit individual e collectiu a la diferéncia.

Cal dire que lo debat de Depardieu non s’estanquèt aquí, car fa dos jorns l’actor francés d’esquèrra Torreton tanben redigiguèt una letra obèrta per raprochar a Depardieu la siá decision de partir de França. La letra es, basicament, una explosion ortografica de patriotisme nacionalista de magnituds prodigiosas. Dins la letra de Torreton, non i a cap mena de debat o de soscadissa sul ròtle de l’Estat francés a rapòrt dels individus, coma prepausava Depardieu. Non i a cap de responsa a prepaus de las acusacions del sieu collèga contra lo modèl de societat de l’Estat francés. Res. La sola causa que i a es la reafirmacion de l’orgulh de la granda França e lo mensprètz d’aqueles que se’n van.

E enmièg de tot aquò constati que de modèls d’estat e de societats n’i a de divèrses tipes, mas que los estats son coma los individus: lor cal poder respirar e èsser liures. E mentre Depardieu e Torreton se batestavan, ièr en Barcelona se signava un acòrd istoric entre los dos partits majoritaris del Parlament catalan que permetrà de convocar un referendum d’independéncia en 2014. Torreton aurà fòrça trabalh ara: li caldrà escriure una letra a totes los catalans per lor dire “Vous ne voulez plus être espagnols…? Vous quittez le navire Espagne en pleine tempête?” E òc, amic, e òc: partissèm, amic Torreton, perque, de tot biais, la nau s’enfonsa, donc, val mai qu’almens qualqu’un se salve. Adieu!