Lo puma argentin. Vaquí un còp de mei ua error de las bèras. La bestiòta qui’s tròba suus camisòts deus jogaires de rugbi d’Argentina n’ei pas un puma. Non pas. Qu’ei un jaguar. E totun, n’ei pas mauaisit de véser la diferéncia, que lo puma n’a pas tacas quan lo jaguar n’ei pigalhat. Los Argentins avèvan causit aquera bèstia qui pòbla la lor pampa entà remplaçar lo lion qui èra estat perpausat en 1941 per l’Abelardo Guttiérez deu club Gimnasia y Esgrima de Buenos Aires en medish temps que lo camisòt arrajat blanc ed azur. Mei locau que non pas lo rei de la jungla, lo jaguar avèva sedusit per la soa agilitat e lo son coratge, segon los mots de l’epòca. Mès de quan en quan l’istòria que’vs guarda suspresas de las bèras. En 1965 l’equipa argentina que hascoc ua virada en Africa deu Sud. Lo jornalista afrikaan Carl Kohler deu jornau Die Transvaler èra encargat de relatar l’eveniment. Benlèu mei bon editorialista esportiu que non pas naturalista, que cerquèc un nom de bon brombar un drin a la mòda deus Wallabies o deus Springboks. Shens de dobte pressat peu temps e shens de prénguer la pena de verificar, que balancèc entre los dus felides sudamericans e que causiscoc … lo maishant. L’error que s’espandiscoc e los Argentins, pas brica rancurós, qu’adoptèn eths medish aqueste nom benlèu mei aisit de prononciar.
 
La gasèla sudafricana. E lo bestiari que s’alarga. Vengut deu veld pregond, lo “boc qui sauta”, en afrikaan Springbokke, estoc causit per la soa rapiditat e la soa facultat de hèr sauts deus hauts quan ei perseguit per un predator. Introdusit en 1906 deu temps deu capitani Paul Roos, que serviscoc sustot d’emblèma de reconciliacion (lo nom qu’ei gaireben lo medish dens la duas lengas) entre los Afrikaans e los anglofònes arron d’ua guèrra “deus Boers” de las crudèlas, mès que vasoc lo simbèu de l’espòrt practicat peus Blancs. A la fin de l’apartheid, las instàncias navèras de l’espòrt nacionau, nègras per la màger part, decidiscón de remplaçar la bèstia qui sauta per la flor de protea, mei neutrau e mensh associada a la segregacion raciau. Estoc l’intervencion personau deu Nelson Mandela eth medish, amator de rugbi, qui empachèc aquò. La solucion trobada lavetz estoc de hicar a l’encòp suus camisòts de la representacion nacionau lo boc e la flor. De lavetz enlà, la situacion ne cambièc pas.
 
Lo wallaby australian. Aqueste nom qu’ei d’origina aborigèna e definís un petit cangoró. Aquera bèstia estoc causida shens de dobte pr’amor que n’existís pas sonque en Australia e non pas endacòm mei. Segon uas honts de l’epòca, los Australians aurén avançat lo nom de wallaby entad escapar au chafre de “conilh” qui’us volèvan pegar los jornalistas britanics mentre que hasèvan la lor purmèra virada en 1908 en Euròpa e America deu Nòrd. Lo marsupiau domestic estoc preferit au petit arroganhaire qui representa en çò lor ua plaga importada. Aquesta denominacion a la debuta ne s’apliquèc pas sonque a las equipas en virada qui portavan numèros: Wallabies 1 (los de 1908), Wallabies 2, etc … L’equipa de XIII, era, a causit lo cangoró comun com emblèma.
 
Lo heuç neozelandés. Vaquí que tornam a la botanica. Coneishuda suus camisòts despuish 1884, quitament s’èra daurada e non pas argentada com uei, lo heuç neozelandés n’ei pas quin heuç que sia, que s’agís deu heuç arborescent argentat, lo silver fern o ponga en maòri, ua espècia especifica de las huelhas verdas en devath e blancas en dessús, au demiei deu milierat d’autas qui existisson sus l’iscla. Dens la mitologia maòria, que representa l’energia e la creishença. Aquesta planta que jòga tanben un ròtle important dens la legenda maòria de Ti Ara, qui, tanvau lo Petit Pocet dab los sons calhavets blancs, muisharà lo camin au son òmi Rahi qui la recèrca en tot plegar las huelhas verdas entà hèr paréisher lo cap argentat en fòrma de sageta. Un arreproèr maòri ça ditz tanben: “Espia devath lo heuç e trobaràs lo ton camin”. Lo camin de la saviesa? Solide.