L’ahar se debana ua setmana abans Nadau. Coïncidéncia, escadença? Paranòia? Ne sabi pas, disem, ne soi pas segur, mès totun, totun …
 
La jornalista s’apèra Alícia Serrano, que tribalha per France Info. La soa rubrica qu’ei titolada Cinq jours à la une. Dinc ad aquiu, pas arren d’anormau. Lo dossièr qui presenta  possedís tres batents difusits sus tres dias. Aquera setmana que causiscoc com subjècte l’utilizacion de la tauleta tactila peus nenets, e tot qu’ei dit dens los títous. Purmèr jorn, lo 19 de deceme: “Jòcs instintius concebuts entaus parvolets”. Dusau jorn, lo 20 de deceme: “Exit lo tablèu néguer, visca lo tablèu interactiu!!”. E entad acabar aquera bèra seria, lo 21 de deceme “Lo tactile au servici deu desvelh deu dròlle”.
 
Cada part qu’ei ua apologia (ne tròbi pas autes mots entad evitar “publicitat” o “reclama”) de l’utilizacion de la tauleta peus dròlles qui acaban tot escàs de néisher. Quan coneishètz la sensibilitat deus pairs de cap a tot çò qui pòt meliorar l’educacion e lo desvolopament deus lors petits engènis, podètz sentir l’estenuda deu mercat potenciau. Solide, ne crompèssetz pas un I Pad au vòste drollet de 1 an, serètz pairs indignes. Qu’ei lo messatge. Vaquí un extrèit deu purmèr reportatge: “Ed aquò que marcha! Aquesta annada 300 000 exemplars de tauletas peus dròlles deurén estar vendudas en França, sheis còps mei que non pas l’an passat. Dabans aqueste succés, ua marca concurrenta a quitament lançat un produit entaus nenets de 18 mes!”. Òsca! Lo men còr de consumidor ne sauta de gai!!
 
Los dusau jorn serà consacrat a demostrar las vertuts deu tablèu blanc interactiu (le TBI, s’il vous plaît!!) a l’escòla. Atau descobrissem que vau mei plan utilizar aqueste utís pedagogic (deu quau lo prètz, a la carga de la collectivitat n’ei pas dit) entad aprénguer l’anglés, la lenga qui hè de vosautes un uman. Extrèit: “Simon qu’ei au tablèu, que’u cau hèr eslissar lo bon imatge dens la bona casa, la qui correspon a la descripcion àudio deu personatge. Entad eth, arren de mei logic ed aisit. - Dab lo tablèu se pòt hèr un pialat de causas, navigar sus internèt, escanerizar corses, apariar lo son e l’imatge, s’estrambòrda aqueth mainat de 9 ans.”
 
Entad acabar beròiament, vaquí la caucion scientifica. Tresau jorn, entrevista d’Olivier Houdé, cercaire en psicologia deu desvolopament e de l’educacion. Que tribalha dab captaders sus la clòsca e encefalogramas, per díser s’ei seriós lo tipe. Lo reportatge qu’ac ei un drin mensh. Citacions: “Un desvelh cognitiu precòç. Lo processús seré lo medish (ndlr: lo medish que qué?) dab un ecran tactile, segon aqueste professor de psicologia, quitament se nat estudis n’estoc pas enqüèra miat (ndlr: Ah bon, … comprengui pas). Las purmèras resultas (ndlr: de qué se n’i a pas avut d’estudi?) que permeton donc a Olivier Houdé d’assolidar que la tauleta tactila desenvelopa uas cèrtas capacitats en çò deu dròlle. Lo reportatge, totun, emet un bemòl entà rassegurar los sceptics: lo pedopsiquiatre Claude Allard precisa que los pairs déven acompanhar los dròlles, qui n’an pas la capacitat de prénguer distància dab los imatges. Cau que los pairs acompanhen los dròlles, mercés France Info per l’ensenhament.
 
Bon, que cau pausà’s las bonas questions. Ua tau publicitat ad ua setmana de Nadau ne seré pas publicitat redaccionau, com ac dison? Pensatz que los productors de tauleta an la possibilitat de pagar jornalistas? Pagar la ràdio? E seré deliri o complotisme? La question vau la pena d’estar pausada. Cadun que’s hara la soa idèia.
 
Enta’vs influençar jo au men torn, que’vs condarèi qu’aquestes manipòlis be son plan coneishuts despuish … las annadas 1920. Sufís pas que de léger los sonvénguers de l’Edward Berneys, lo papa de la public relation, tornats editar peu quebequés Norman Baillargeon devath lo títou “Propaganda”, entà n’aver ua chicòia idèia. Qu’ei eth qui s’engloriola d’aver hèit fumar las hemnas americanas (Ua de las soas mei bèras escadudas, de qué estar fièr). Qu’èra aisit, mès qu’i calèva pensar. Au bèth miei de la luta de las hemnas entaus drets civics qu’estoc organizada a New York ua manifestacion massiva e populara de las bèras. Lo Berney que paguèc gojatas berojòtas entà reïvindicar lo dret de poder fumar tanvau los òmis (Que marcava mau a l’epòca). Qu’aluquèn e que brandiscon grandosament cigarretas aperadas “las halhas de la libertat” abans de caminar per las carrèras au miei deu cortègi. Lo desviament perhèit d’ua volontat legitima d’egalitat au servici deu gigant industriau American Tobacco. L’azard voloc que fotografes presents suu lòc immortalizèssen aqueste eveniment, jornalistas sodejats tanben peu Barney, se que non l’operacion s’i auré podut mauescàder.
 
E lo propagandista que contunha de citar los artistas e los jornalistas (aperats “miaires d’opinion”) qui paguèc entà que lauden pendent ua entrevista los avantatges de tau o tau produit, de tau o tau bevenda “qui’us agrada particularament”.
 
Quan sabètz que lo nombre de vendas de telefònes portables estoc deliberadament enh·lat las purmèras annadas entà provocar un desir de crompa au demiei deus consumidors, gràcias a l’intòx’ deus fabricants e la complicitat deus jornalistas qui’s desbrombèn de verificar, be’vs podètz hèr ua concepcion deu monde de bisounours dens lo quau vivèm.
 
Solide qu’i a ua aplicacion Bisounours sus la tauleta qui vatz crompar deman entà vòste dròlle.