Lo jòc de cartas de la belòta es pron celèbre dins l’estat francés e en Occitània dempuei lo començament dau sègle XX. Sembla pauc conegut alhors, levat ai País Bas ont se tròba un jòc identic, lo klaverjassen. Se practica entre dos, tres o quatre jogaires e solament amb trenta doas cartas. Lo mot belòta vendriá dau nom d’un jogaire misteriós que se seriá apelat F. Belot.
 
Un recent sit web francofòn, Belote en ligne, vòu perfeccionar lei règlas de la belòta e ven de lei publicar, delà lo francés, tanben en occitan, en catalan, en alemand alsacian, en basco, en breton, en còrs e en “normand”. Ça que la, lo sit utiliza de tèrmes fòrça inexactes coma “patés” o “lengas [mau nomenadas] regionalas”.
 
E avèm de suspresas... Lo sit fornís doas versions en occitan. Una es en occitan provençau, en grafia mistralenca, e la presentan tau còp coma de “provençau”, tau còp coma d’“occitan provençau”, en la marcant amb lo blason de Provença. L’autra es en occitan gascon, en grafia classica, e la presentan coma d’“occitan” tot cort, en fasent servir lo blason d’Occitània (de segur, aquò farà bravament plaser a certaneis occitanistas-gasconistas que se preocupan de far aplicar, de lònga, lo respècte legitim degut au gascon)...
 
Dins lo sit, una benda dessenhada inventa una ciutat de la belòta, Belote City, qu’a la forma de l’estat francés exagonau, e dedins trobam un “Quartier Provençau” (o “Quartier de Màrius”!), separat absurdament d’un “Quartier Occitan”... Ansin demolisson l’unitat culturala d’Occitània e nos embarran dins una vision francocentrica. Segon lei conceptors de Belote en Ligne, Occitània, Catalonha, lo Bascoat e lei país de lenga alemanda son amputats, abocinats, e pòdon pas existir en defòra de l’Exagòn oficiau francés.
 
De jogar a la belòta en occitan, si qu’es una idèa dei bònas. E de segur, cau saludar la volontat sincèra dau sit d’encoratjar l’usança de l’occitan. Mai lo sit Belote en Ligne arbora una bòna volontat ninòia e clafida de prejutjats e d’inexactituds. A aquelei belotaires dau ciberespaci, li caudrà suggerir de se documentar pus pacientament e de fornir una presentacion pus valorizanta e coerenta de la lenga d’òc.
 
Aquel afaire de belòta sus Internet es pas anodin. I a de centenats de sits web coma aquò que parlan de la meteissa maniera de la cultura occitana, en escrivent quasi tot en francés e en restant dins la preson mentala de l’estat francés.
 
Belote en Ligne ditz sei grandmercés a l’Institut Occitan (l’InÒc, de Bearn), qu’auriá servit, se comprenèm ben, de conselhier lingüistic... D’autra part, l’Institut Occitan, dins sa letra d’informacion e dins la rubrica Actualitats de son sit web, se mòstra fièr d’aver contribuit a la version en occitan gascon de Belote en Ligne, e se’n vanta en disent exactament aquò:
   
Dins aquel afaire, vesèm ben que l’Institut Occitan es completament indiferent, complasent, envèrs lo tractament escandalós de nòstra lenga:
 
1º Perque apròva tacitament la separacion dau provençau de la rèsta de l’occitan.
 
2º Perque apròva tacitament que lo provençau se faga exclure de l’usatge de la grafia classica.
 
Se l’Institut Occitan a vocacion de defendre tota la lenga occitana, perqué prepausa pas una vision solidària de la lenga occitana? Perqué l’Institut Occitan demanda pas a Belote en Ligne d’agropar gascon e provençau dins lo “Quartier Occitan”? Perqué l’Institut Occitan prepausa pas una version provençala, en grafia classica, au costat de la version gascona? (Çò qu’interditz pas, de segur, de gardar la version en grafia mistralenca.)
 
Aquò es un simptòma deis avançadas fòrça ambiguas de l’occitanisme en aqueste començament dau sègle XXI. Se devèm interrogar sus l’impacte reau dau movement occitanista. E en particular, se podèm pausar de questions sus lo seriós “lingüistic” de certaneis instituts, institucions e acadèmias occitanoïdas que florisson de mai en mai.
 
Maugrat lei progrès evidents e meritòris de l’occitanisme d’aquestei darriers ans, s’arriba pas encara de difusar dins la societat una bòna informacion de basa sus la lenga occitana. A l’òbra!
 
 

Precision brèva sus l’ortografia de ça que la   Dins Jornalet dau 31.1.2013, Marçal Girbau reagís a mon article de la setmana passada sus lei cents ans dei Nòrmas ortograficas dau catalan. Girbau i contèsta l’ortografia ça que la e preferís la cacografia çaquelà*. Pretend invocar lo grand lingüista catalan Joan Solà. Aquel argumentari de Girbau es erronèu e ineficaç.   En occitan, la nòrma es fragila e atacada de lònga, a causa de la grèva situacion de subordinacion de nòstra lenga (çò qu’ai demostrat en detalh dins de publicacions scientificas). Lei propòstas de cambiament de la nòrma de l’occitan son innombrablas, sovent extremistas e irresponsablas. En generau, lei que vòlon cambiar ça que la en çaquelà*, son lei meteis que vòlon cambiar dialòg en dialògue*, telefòn en telefòne*, volum en volume*, fotograf en fotografe*, Occitània en l’Occitania*, etcetèra. Es un grop ben identificat d’antinormistas que pretendon destabilizar de miliers de formas de l’occitan... çò que jamai non ausarián pas prepausar en catalan (...o en francés).   En catalan, la nòrma es solida, establa e respectada. Un lingüista catalan a benlèu prepausat de cambiar si us plau en sisplau. Mai aquelei propòstas de cambiaments en catalan son extrèmament limitadas, remeton pas en causa la logica globala de la nòrma catalana, que s’es ben consolidada dempuei cent ans. Aquò a ren de veire amb l’occitan...