Opinion
Tornar prene lo nòstre territòri
L’aflaquiment de la nòstra lenga e la nòstra cultura es fortament ligada a la remesa dau poder decisionau dei parçans occitans a n’un unic centre exterior au país despuei quasi Loís lo XIV. Amb la pèrda de la possibilitat d’organizar lo pais, s’es pauc a cha pauc perduda la consciéncia de pensar lo país. Per inercia, la cultura, venguda una sotacultura dicha “regionala” e la lenga, venguda un patoés localista, subrevisquèron fins a la seconda mitat dau sègle XX que l’afortiment definitiu dau ròtle centrau de la capitala francesa dins l’organizacion e lo contròtle dau territòri nacionau cotria amb lo desvolopament dei mejans de comunicacion fisics e a distància li venguèron portar un còp quasi fatau.
Ben pus piéger, se n’es pas la rason unenca, aquela disparicion dau “decidir” au país es per ieu la rason màger de la desparicion programada de l’occitan...
Aquesta problematica es evidentament partejada per totei lei regions en periferia dau grand bacin parisian. La soleta diferéncia per Occitània rapòrt ais autrei regions linguisticas istoricament non-francesas –e son paradòx evident– es que lei nombrós parçans d’aqueu país units per sa lenga foguèron unificats politicament unicament sota l’autoritat francesa, franc dei breguetas d’Aran e dei Valadas aupencas de Pèdmont.
Lei felibres pensavan que per reviscolar la lenga e la cultura bastava de li porgir d’òbras literàrias de tria e jamai metèron a-de-bòn en causa l’organizacion territoriala francesa qu’es pasmens una dei claus per analizar la situacion critica que siam a viure encuei.
Pauc d’occitanistas an ja assajat de ligar aquelei problematicas, maugrat la pensada de Robèrt Lafònt qu’insistissiá ja au sortir de la seconda guèrra mondiala sus la necessitat de far tornar en Occitània lei mejans de viure e trabalhar aquí. Sa pensada politica aguèt un cèrt resson dins leis annadas 1970 amb lo moviment dau Larzac per exemple mai per de rasons de dissensions intèrnas a l’occitanisme, aqueu vam s’esvaliguèt au tornar deis annadas 1980, ajudat per lei esperanças de l’arribada de F. Mitterrand coma President de la Republica Francesa.
Vuei, l’aparament de la lenga e la cultura occitana s’incluís quasi ren que dins lo culturau e l’educacionau. La vitalitat dei grops de musica occitana e sa popularitat, la santat (relativa pasmens mai reala rapòrt a la politica francesa en matèri de lenga “regionala”) deis escòlas en occitan son de religar a l’abséncia quasi totala de ressons dei partits politics occitans au sieu.
L’occitanisme d’encuei, un pauc per facilitat, qu’es totjorn malaisit de nhacar la man que vos porgisse lo manjar, un pauc per abséncia de formacion, la grand majoritat dei diplomats d’occitan son de fach, destinats a l’educacion nacionala ò a l’associatiu culturau, s’es a cha pauc mes en defòra dei grands debats ligats a l’organizacion de l’espaci, e particularament de l’espaci occitan, quitant aquesta politica a l’administracion francesa.
D’aquí una decredibilizacion complèta dau pensament politic a l’entorn de la question de l’organizacion territoriala sus tot l’espaci occitan. L’es ligada la paur, comprenesible de còps, de bastir un centralisme occitan en mirau au centralisme francés e, au revers, la tendéncia a renfortir lo trocejament culturau e politic dau país en exagerant de còp d’un biais excessiu lei diferéncias que pòdon existir dei Aups fins ai Pirenèus... D’aqui lo pauc de vesibilitat dei partits politics occitans, remandats au mièlhs a de simpatiquei mai gaire serioseis associacions d’illuminats , au piéger a de recampaments sectaris de fanatics trencats de la vida vidanta.
Es dins aqueu domèni que faudriá prepausar una amira occitanista credibla. Avèm l’astre de pas partir de ren, que lei fondamentas son ja estadas establidas au sortir de la seconda guèrra mondiala. Es pecat de va dire mai lo pauc de cambiament au nivèu deis institucions nacionalas fa que la problematica pausada a n’aquela temporada es sempre que mai d’actualitat... Ja lei cauvas començan de se bolegar. La mesa en plaça dei euroregions, la metropolizacion marselhesa, la question dei LGV e, subretot, son traçat, son tant d’escasenças per l’occitanisme de venir porgir sa paraula e sa veision au desvolopament dau país.
Deu èstre l’ora encuei de prepausar un autre modèle de desenvolopament per Occitània e, per nautres, deu èstre l’ora de se sacher mòstrar present e, mai que mai, competents per li participar... au tot lo mens!
Ben pus piéger, se n’es pas la rason unenca, aquela disparicion dau “decidir” au país es per ieu la rason màger de la desparicion programada de l’occitan...
Aquesta problematica es evidentament partejada per totei lei regions en periferia dau grand bacin parisian. La soleta diferéncia per Occitània rapòrt ais autrei regions linguisticas istoricament non-francesas –e son paradòx evident– es que lei nombrós parçans d’aqueu país units per sa lenga foguèron unificats politicament unicament sota l’autoritat francesa, franc dei breguetas d’Aran e dei Valadas aupencas de Pèdmont.
Lei felibres pensavan que per reviscolar la lenga e la cultura bastava de li porgir d’òbras literàrias de tria e jamai metèron a-de-bòn en causa l’organizacion territoriala francesa qu’es pasmens una dei claus per analizar la situacion critica que siam a viure encuei.
Pauc d’occitanistas an ja assajat de ligar aquelei problematicas, maugrat la pensada de Robèrt Lafònt qu’insistissiá ja au sortir de la seconda guèrra mondiala sus la necessitat de far tornar en Occitània lei mejans de viure e trabalhar aquí. Sa pensada politica aguèt un cèrt resson dins leis annadas 1970 amb lo moviment dau Larzac per exemple mai per de rasons de dissensions intèrnas a l’occitanisme, aqueu vam s’esvaliguèt au tornar deis annadas 1980, ajudat per lei esperanças de l’arribada de F. Mitterrand coma President de la Republica Francesa.
Vuei, l’aparament de la lenga e la cultura occitana s’incluís quasi ren que dins lo culturau e l’educacionau. La vitalitat dei grops de musica occitana e sa popularitat, la santat (relativa pasmens mai reala rapòrt a la politica francesa en matèri de lenga “regionala”) deis escòlas en occitan son de religar a l’abséncia quasi totala de ressons dei partits politics occitans au sieu.
L’occitanisme d’encuei, un pauc per facilitat, qu’es totjorn malaisit de nhacar la man que vos porgisse lo manjar, un pauc per abséncia de formacion, la grand majoritat dei diplomats d’occitan son de fach, destinats a l’educacion nacionala ò a l’associatiu culturau, s’es a cha pauc mes en defòra dei grands debats ligats a l’organizacion de l’espaci, e particularament de l’espaci occitan, quitant aquesta politica a l’administracion francesa.
D’aquí una decredibilizacion complèta dau pensament politic a l’entorn de la question de l’organizacion territoriala sus tot l’espaci occitan. L’es ligada la paur, comprenesible de còps, de bastir un centralisme occitan en mirau au centralisme francés e, au revers, la tendéncia a renfortir lo trocejament culturau e politic dau país en exagerant de còp d’un biais excessiu lei diferéncias que pòdon existir dei Aups fins ai Pirenèus... D’aqui lo pauc de vesibilitat dei partits politics occitans, remandats au mièlhs a de simpatiquei mai gaire serioseis associacions d’illuminats , au piéger a de recampaments sectaris de fanatics trencats de la vida vidanta.
Es dins aqueu domèni que faudriá prepausar una amira occitanista credibla. Avèm l’astre de pas partir de ren, que lei fondamentas son ja estadas establidas au sortir de la seconda guèrra mondiala. Es pecat de va dire mai lo pauc de cambiament au nivèu deis institucions nacionalas fa que la problematica pausada a n’aquela temporada es sempre que mai d’actualitat... Ja lei cauvas començan de se bolegar. La mesa en plaça dei euroregions, la metropolizacion marselhesa, la question dei LGV e, subretot, son traçat, son tant d’escasenças per l’occitanisme de venir porgir sa paraula e sa veision au desvolopament dau país.
Deu èstre l’ora encuei de prepausar un autre modèle de desenvolopament per Occitània e, per nautres, deu èstre l’ora de se sacher mòstrar present e, mai que mai, competents per li participar... au tot lo mens!
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Que la tia critica sia constructiva o cresi mas lo constat es aqui :
Quant d'occitanistas que tenon en public de discors enflambats contra Paris e França que nos escanan, semblant fòrça als que se pòdon ausir en Corsèga, Catalonha (del Principat) o Bascoat e que tanlèu davant un bulletin de vòte te van votar per de partits que sabon plan que menaràn totes e totjorn la medisha politica colonialista anti-occitana al lòc de votar pel candidat occitanista quand n'i a un ?
Al mes de junh de 2012 votèri pas pel Partit Socialista, per que sabiai çò qu'anava arribar damb la Carta Europenca, la lei d'orientacion de l'escòla o la lei sus la decentralizacion.
Occitanistas un pauc de coeréncia al mens un còp dins la vòstra vida !
Se los occitanistas votavan e fasian votar occitan per disciplina, l'occitanisme pesaria mai e i a un fum de projèctes qu'enantisson pas pel moment e que coma d'asard crebarian l'uòu
Se los bascos e los catalans i son arribats es per que an res esperat dels autres e se son fach fisança ...
N'i a pron de se desencusar d'existir
Los franchimands e los que los sosténon se desencusaràn pas jamai de nos escanar e/o de nos téner a l'estaca.
Avèm de pensaires de granda qualitat coma Fontan o Lafont que nos balhèron enveja d'èsser fiers d'aqueste pais e del seu pòble ... nos cal far viure aqueste messatge portaire d'emancipacion nacionala e sociala
#9 La critica se vòu constructiva. Fau pas lo prene coma quauquaren de personau ò definitiu.
Siau pas lo solet, pecat, de trobar que lei partits politics occitan an pauc de resson dins la populacion occitana. Lei resultas ais eleccions ne'n son malorament un indicator pron evident.
E l'excuse de la "fagocitacion" per lei grands partits jacobins marcha pas se comparam amb de regions qu'an de partits "regionaus" que fan d'escòres mai significatius (Corèga, Alsàcia, Iparralde).
Enfin Initiativa per Occitània me sembla mai un "think tank" qu'un partit politic non ?
Car Matiu Castel es plan polit de criticar
"lo pauc de vesibilitat dei partits politics occitans, remandats au mièlhs a de simpatiquei mai gaire serioseis associacions d’illuminats , au piéger a de recampaments sectaris de fanatics trencats de la vida vidanta."
Al lòc de criticar sistematicament lo PNO, lo PÒC, Iniciativa per Occitània o Libertat cadun segon sa sensibilitat faria melhor de los renforçar e atal la consciencia nacionala occitana serà de mai en mai fòrta e tornarem prendre lo contraròtle del nòstre territòri.
#7 Ahahahaha ! Mon aliàs secrèt es deplegat !
#6 Mmm. Cresi que se comprenem pas.
"Daissem Paris a sas dificultats e concentrem-nos sul desvolopament de nòstres territòris per ne capitar la mondializacion."
Òc, es çò que dieu dins mon article. M'onte legiguères l'encontrari ?
Qu'enchau qu pòrta la carga dau Grand Paris ? Que siegue l'Esta, leis entrepresas ò lei Collectivitats localas. La resulta es, encara un còp, una afortiment de l'ipertrofia parisenca e la politica d'amentajament nacionala es, encara un còp, virada devèrs un amolonatge dei centres economics, de poders, de populacion au mesme endrech, laissant lei breguetas ais autres territòri.
23 miliards de sòus donats d'un biais dirècte ò indirècte per l'Estat per lei transpòrts collectius d'IDF, a peraqui 900 milion per tot lo demai de França !
Un ponch de mai. Ma critica parlava puslèu d'una mena de preson mentala que mena leis actors locaus coma lei Collectivitats Territorialas, justament, d'aver una politica, que lo vougues ò non, quasi exclusivament virada devèrs lo rapòrt a la capitala.
Vòs que ti ramenti lei campanhas publicitàrias de Lengadòc Rosselhon ? Lo traçat de la LGV en dessèrta dirècta de Niça per leis aprochar de Paris ? Euromediterrània que sa tòca es pas de melhorar lei condicions de vida dei marselhés mai de lei forabandir per far venir de cadres d'entrepresas parisenca que pòdon anar a seis acampadas de direccion en tres oras via lo TGV ?
As lo drech de creire lo contrari. Pasmens, me permeti de far aquesta remarca per de qu'es quauquaren que pòdi observar cada jorn dins mon mestier.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari