Non es casual ni per azard. Ièr de tantòst los mèdias de comunicacion catalans publicavan la bona nòva a prepaus de la decision del Tribunal Superior de Justícia de Catalonha d’obligar las escòlas catalanas a far los corses en castelhan per tota la classa entièra quand los parents d’un sol enfant d’una classa demanden l’educacion en castelhan per lor filh. Es a dire, a partir d’ara, quand una de las familhas –ongan, n’i a agut dètz-e-sèt en Catalonha tota– demande que lo sieu filh siá ensenhat en castelhan, non n’i aurà pro que los mèstres balhen a l’enfant una atencion personalizada en castelhan. Non. Ara caldrà que totes los enfants collègas de classa sián tanben ensenhats en castelhan. L’un per dessús dels autres. Evidentament, non cal que vos diga que çò que servís pel catalan en Catalonha o podètz imaginar per l’occitan en Aran. Òsca!
 
Ça que la, coma disiái, tot açò non me sembla ni casual ni per azard. Non vos ditz res aquela istòria que los parents d’un sol enfant valgan mai que totes los autres, amics occitans? Òc, fa tres setmanas parlàvem justament de la nòva lei d’educacion que l’Amassada Generala de París votèt farà lèu-lèu un mes. La nòva lei d’educacion francesa non solament non reconeis l’ensenhament generalizat de las lengas regionalas, qu’es çò que recomandan totes los organismes que trabalhan per la proteccion de las lengas minorizadas. Non solament non reconeis, almens, l’ofèrta generalizada de l’ensenhament de las lengas regionalas, qu’es çò que se deuriá esperar d’un govèrn que s’engatgèt a ratificar la Carta Europèa de las Lengas Regionalas o Minoritàrias. En mai de non reconéisser res d’aquò, la nòva lei especifica que s’una sola familha demanda per escrit que non vòl que lo sieu filh aprenga res de las lengas regionalas, automaticament serà enebit pel mèstre o professor de parlar quitament de l’existéncia d’aquestas lengas regionalas e de far una explicacion minimament superficiala.
 
Malgrat las pichòtas diferéncias, ara vesèm plan que lo principi ideologic dels estats espanhòl e francés es identic: i a cèrtas lengas –e, donc, cèrtes ciutadans– de primièra –le français, la langue de la République; el español, la lengua del Imperio–, e après i a las lengas de segonda, de classa torista, per jogar un pauc l’acordeon e que son plan simpaticas mas que non seràn jamai al meteis nivèl ni legal ni institucional que las lengas de primièra. Non tròbi cap d’autre argument levat aqueste –lo classisme lingüistic– que justifique que lo vejaire d’un sol òme se pòsca impausar per dessús de tot un grop de ciutadans. E non me parletz de constitucions! Quina constitucion democratica pòt acceptar un precèpte aital?
 
Mas bon, benlèu que n’i a pro de se plànher. Ara cal reagir. Per çò qu’es dels catalans, la solucion la vesi plan aisida: mentre l’independéncia politica non arriba, prepausi que per cada familha que demande que tota la classe estudie en castelhan, i aja una autra familha catalana dins lo meteis cors que demande per escrit l’ensenhament en occitan en tant que lenga tanben oficiala en Catalonha. E ben, aviam dit que i aviá tres lengas oficialas en Catalonha, non? E per çò qu’es de l’Occitània francesa... Començam de nos creire d’un còp que sèm un pòble vertadièr? Aquò seriá ja una capitada!