L’article de la setmana passada es ja passat e serà  lèu desbrombat. Me gaha l’enveja de seguir ma pensada de cap aus politics de la cultura occitana…

 
Quauquas annadas alà, quan esturen nomenats los purmèirs “politics” cargats de la cultura occitana, lo hilat associatiu s’èra plan demesit… Dens la crisi dau militantisme de las annadas 80, los occitans paguèren car.
 
L’arribada de responsables politics, especialament encargats de tot aquò, podut aparéisher com une mena de miracle, e aquò d’autant mei que tots los navèths nomenats sortivan mei o mens dau mitan associatiu.
 
La hisança de cap a aqueth monde  vasut lèu totau: qui se seré permetut de pensar que tot se passava pas au milhor?  L’aubèissença, autoconsentida, prengut valor de dògma.
 
Flacas, las personalitats independentas e las associacions, deisheren de pensar un avenidor, que sonque podèva estar daus bons dens las mans professionaus e politics…
 
Èra de desbrombar qu’un militant, vasut professionau, se va trobar virat cap a d’autas cuentas.
 
Passèren las annadas. Dens la societat, la politica s’es eslunhada dau puble, a l’ora d’ara, la causa es devenuda,  a còps,  risolèira e lo monde ne mancan pas de s’en arríser… Mes tanben la politica occitanista, tròp sovent s’eslunha dau monde associatiu: d’instituts saberuts en “especialistas”,  d’imitacions de la politica culturau francesa en reglaments administratius tòrts e contraproductius, l’accion culturau occitana s’embarra plan sovent dens los crums.
 
Lo silenci de las associacions tradicionaus, de tostemps,  estut assegurat: tot aquò damòra un ahar de familha e pui, i a las subvencions que mancan pas de tombar cada annada.
 
A còps, se tròba una resinança de las estranhas: “S’es atau! Se los quites professionaus non i cabussen pas… Mon òmi! milhor de deishar càder!”.
 
Egau, lo temps de la praubetat dau militantisme es acabat. Los elegits deven estar au servici de la societat e non pas lo contrari e se la paraula n’es pas prepausada, la devem préner! Mes au nom de quau docilitat deisharem d’aver de las ideias e de las héser enténer?
 
E son los politics qu’an compte de balhar aus militants de lora accion! Cinc còps, los ensajs de classa bilingua en Gironda an cabussat e, a cada còp, s’es trobat bonas rasons administrativas… On son los politics? On son los experts?  
 
Militants! Fau tornar préner la paraula e lo vam: las rasons nòstas tant valen coma las de l’administracion e digun  nos defendrà se nos defenem pas nosauts. Solide que trobaràn una tropa de bons arguments per nos provar que n’ i coneishem pas arren, e que fin finau, milhor de se plegar.
 
Lo monde militant diu tornar téisher un hilat de mei en mei estrèit, hòra las pelejas d’un aute temps e préner la paraula cap a tots los que vòlen enténer: sosténer las accions daus uns per las daus auts,  e assegurar los navèths vinuts (e son de mei en mei) d’una solidaritat vertadèira. Atau tornarà partir lo vam occitanista. E quan i a un contrapoder vertadèir las ideias tornan…
 
Damòra tanben dau ròtle dau militantisme d’anar rencontrar la gent. Vui díser, la gent de la carrèira, la que non coneish pas arren de la cultura d’Òc: nat poder politic n’ic pòt héser en dahòra dau sosten dau public, e nòstes politics encara mens que los auts. Son las associacions qu’an d’eslargir de cap au monde per balhar aus politics, en bona concertacion, pro de sosten de tots.