Benlèu adara que’m coneishètz se legissètz las meas cronicas mesadèras. Coneishètz las meas manias, idèias fixas, aranhas au plafon e tintèinas. De costume, denonci las derivas deus mèdias, los lors desbrombs copables e la manipulacion sus las massas entà manténguer en plaça l’ordi actuau de la societat. Dab un chicòi pechic de complotisme, que hèi la caça a las mensonjas, a las armas de destruccion massiva, a l’engana deu deute o aus incubators de Kuwait-vila qui’ns cambian en aulhas masetas de tan bon convéncer.
 
Mès uei, edicion especiau, vaquí la rubrica de l’annada on tot ei inversat.
 
En efèit, lo diluns 29 d’abriu, qu’espièi lo jornau televisat de França 2 alaisat sus mon canapè. Au cap d’ua estona, que’m caloc boishar los uelhs entà estar segur que ne saunejavi pas. A còps, se pòt debanar qu’ua novèla interessanta passe au hinestron, un element qui hasca soscar sus l’anar de la nòsta societat e imaginar qu’un “aute Monde ei possible”, ua informacion qui lo director d’antena auré solide deishat filtrar per mauavisament. Ua, va plan, mès tres!!
 
La purmèra que’ns veng d’Occitània, de Montauban precisament e de l’usina Poult en particular. Estoc, aqueth dia, lo “dossièr deu 13h”. Hascón lum sus ua fabrica qui fonciona “shens de quadre, shens de contramèstre, on los obrèrs son responsabilizats, que prengon decisions estrategicas, se manejan l’emplec deu temps, hèn perpausicions, e aquò se debana meilèu plan.” Atz plan ausit, França 2 que ns’explica l’autogestion n’ei pas ua utopia. E lavetz aprenguèm qu’en çò de Poult n’i a pas cap capdau, pas nada ierarquia, los obrèrs que son complètament autonòmes. Los tribalhadors se sentisson “quauqu’un dens l’entrepresa” au lòc d’ua simpla matricula. En 2006 l’usia perdèva moneda, mès adara a ganhat 20% de chifra d’ahar de mei. Los obrèrs s’amassan cada dijòus e podon prénguer decisions estrategicas. Lo patron (n’i a un!) ça ditz dabans la camera: “L’intelligéncia collectiva ei hèra mei hòrta que non pas l’intelligéncia individuau.” Se lo patron ac ditz! Los mens uelhs que’m dolèvan pr’amor deus boishar.
 
Vaquí doncas ua entrepresa capitalista qui n’ei pas ua SCOOP mès qui fonciona coma ua SCOOP. Enqüèra un petit esfòrç! Ua solucion aus conflictes sociaus, au mauestar dens l’entrepresa (un plaga vertadièra uei lo dia), au caumatge e a l’injustícia, la democracia aplicada a la vita vitanta, tot aquò a portada de man, e presentat peu hinestron estatau, shens aver besonh de distribuir huelhòts per carrèras…
 
Un còp passat l’entrevista de la familha d’ua victima deu tiraire hòu d’Istre, l’Elisa Lucet que’ns presenta un subjècte qui n’a pas arren de véser dab los jòcs video: l’abitat participatiu. De qué se tracta? D’un biaish navèth de lotjar. Particulars s’amassan e fòrman un collectiu qu’apita un projècte de vita shens de promotor. Se pòt atau causir son ostau e los sons vesins e en mei d’aquò, ei mensh car! Reportatge a Estrasborg. Un immòble qui creishoc pas tròp luenh deu centre de la vila e qui los estatjants an concebut de A a Z. Cadun possedís son lotjament pròpi, mès uas crambas èran estadas creadas especiaument per un usatge collectiu. Exemple: la sala comuna, qui pòt servir de sala de las hèstas, d’anniversaris, de repaish en comun e sustot sala de reunion. Cadun s’a dessenhat la mapa de l’apartament e quitament mei: s’a causit los materiaus (husta entau plafon, pinturas ecologicas), lo tipe d’energia, lo montatge juridic, tot aquò validat per un arquitècte causit per las dètz familhas. Un deus creators deu projècte explica qu’an passat hèra temps amassa entà discutir de tot, e tot e validat a l’unanimitat. Ganh: 20% de mensh que dab un promotor abituau. Un drin mei luenh, un aute projècte de dètz familhas, qui dison aver avut un còp de còr entau grop e deu hèit de poder causir los sons vesins.
 
Un còp de mei la cadena nacionau estatau que’ns hè reclama entà l’accion collectiva, la democracia dirècta e las decicions a l’unanimitat. Proudhon se deu revirar dens son tahuc. Mès n’ei pas tot …
 
Vaquí que tornam en Occitània e que’arribam a Arfonts dens la Montanha Negra, país de la bodèga. Lo vilatge de 182 estatjants a … tròp de moneda! En aqueste temps de crisi? De qué an hèit? An desvalisat ua banca? Non pas. An atacat un camion de la Brink’s? Tanpauc. An crompat accions d’ua societat qui esplèita dròlles dens ua usina asiatica? Non pas brica. Tot lo monde que’s dubrís las aurelhas coma pabalhons de gramofònes entà saber lo secret magic. E ben, qu’an installat onze eolianas de l’aute costat de la sèrra. Estonant e simple, non pas? Se pòt redisur la soa marca ecologica shens qu’aquò ne grèuge pas degun e d’un biaish economic positiu. Lo budgèt estoc multiplicat per cinc. E entà despéner los dinèrs, lo conse avoc ua idèia extraordinària: a demandat lo vejaire deus administrats! De non pas créser! Un elegit qui demanda çò qui los electors volon hèr deus lors sòus pròpris … Aquò que s’apèra la “democracia participativa”, çò qui, se soscatz duas minutas, vos pòt hèr demandar qu’ei aquò la democracia “non-participativa”? Cau créser qu’ei çò qui vivèm cada jorn. Son shens de dobte los medish qu’an engibanat lo tri sélectif, com ac dison. E lo purmèr elegit de s’estonar que las perpausicions deu pòble “corresponen a las cuentas jornalèras deus estatjants e que doncas cau començar per respóner ad aquestas preocupacions”. Sufisèva pas sonque d’i pensar …
 
Puish seguiscoc un reportatge mei costumèr deu 13h de França 2 sus çò qui hèn lo monde en vacanças quan plau a la platja. Estoc atau rassegurat.
 
En resumit, lo telespectator deu jornau deu 29 d’abriu s’ei assabentat de çò que:
   
La morala de tot aquò ei simpla: ne cau pas desesperar deu hinestron, la revolucion arriba.
 
Per contra, i a un quaucommet que los jornalistas an esconut (un complòt mediatic, solide!): los biscueits Poult son hèra hèra saborós (Ne soi testimòni)!!