Lei repròchis de marrida fe
 
Entre lei fadesas que podèm ausir regularament, i a un repròchi que d’unei que i a l’adreiçan ais occitanistas: “Criticatz l’estat francés perque defendriá pas l’occitan, mai es ben l’estat francés que subvenciona la cultura occitana e que paga lei professors d’occitan. De qué vos planhètz?”
 
Tanben ausissèm una autra version d’aqueu repròchi, pus sornaruda, que certaneis ipocritas l’adreiçan ai rars foncionaris occitanistas qu’an l’audàcia d’èsser independentistas: “Siatz foncionari e separatista? I pensatz pas! Es pasmens l’estat francés que vos paga, pas’rai?” O en estil metaforic: “Coma podètz mòrdre la man que vos noirís?” O d’un biais mens subtiu: “Es l’estat francés que vos emplena lo frigo.”
 
Pereu, i a lei foncionaris que son pas independentistas mai que sostenon ferme la lenga d’òc. E mai elei subisson lei vexacions e lei repròchis imbecils de la meteissa traca.
 
Leis ipocritas que formulan aquelei repròchis, e que se creson fòrça intelligents, son incapables de bastir un rasonament logic. Vau demostrar la fallàcia d’aqueleis acusacions.
 
 
L’atribucion indecenta de l’argent public en detriment de l’occitan
 
L’argent public que l’estat francés autreja a la lenga occitana es escandalosament escàs. Dins nòstre quite territòri d’òc, ont la sola lenga autoctòna es l’occitan, aicí ont totei parlavan occitan fins au començament dau sègle XX, l’argent public finança fòrça mai la lenga francesa que la lenga occitana. Es indecent.
 
Doni d’exemples que degun pòt contestar.
 
— Dins l’ensenhament public organizat en Occitània, l’estat dona infinidament mai d’argent per finançar lei cors obligatòris de lenga francesa que non pas lei cors facultatius e rars de lenga occitana. Dins cada licèu e cada collègi de l’Occitània Granda, trobam una armada completa de professors de francés, amb de mejans estenduts en ressorsas pedagogicas, en libres escolars, en fotocòpias, en materiau informatic, en engenhs audiovisuaus, mentre que lo professor d’occitan —se per cas n’i a un— manca cronicament d’aqueleis aisinas.
 
— Dins leis universitats d’Occitània, un pichon nombre d’ensenhaires-cercaires se baton cada jorn, amb eroïsme, per ensenhar l’occitan o per finançar la recèrca en occitanistica. Mentretant, i a mila còps mai de mejans per lo francés lenga estrangiera (FLE), per la lingüistica francesa e per la literatura francesa. En mai d’aquò, certaneis universitats occitanas prepausan pas lo mendre cors d’occitan.
 
— Dins l’encastre dei subvencions publicas, lei festenaus per la “francofonia” en Occitània (coma lo de Lemòtges) e, en generau, totei leis actes a la glòria de l’expression culturala en francés recebon fòrça mai d’argent que lei manifestacions occitanistas.
 
Trobam de desequilibris similars dins l’argent public que se despensa per lei lengas de Mónegue e dei Valadas Occitanas. Sabèm qu’en la Vau d’Aran, la situacion es un pauqueton mens desfavorabla.
 
 
Un retorn legitim de l’argent deis occitans
 
La vertat fondamentala es aquesta: tot aquel argent public que la populacion occitana dona a l’estat francés, a travèrs deis impòsts e dei taxas, sèrv per finançar lo francés en detriment de l’occitan.
 
En fàcia d’aquesta injustícia manifèsta, un foncionari occitan, pagat per l’estat francés, es moralament dins son drech absolut de prene posicion per l’occitan e, tombant lo cas, de s’engatjar per la liberacion nacionala d’Occitània.
 
Cada còp qu’un foncionari occitan utiliza sa paga modèsta per finançar la lenga d’òc o quitament l’independentisme, se tracta dau retorn legitim d’un pauc d’argent public deis occitans.
 
E amb aquò, en tot cas, un foncionari es liure de defendre la lenga que vòu, d’aver l’opinion politica que vòu e d’utilizar l’argent que ganha coma vòu. Es una evidéncia democratica que cau ramentar ais ipocritas.
 
Aquestei drechs e principis son valids per lei foncionaris de totei menas: per leis ensenhaires (que forman una part importanta de l’occitanisme), leis infirmiers, lei ferroviaris, lei policiers, leis agents tecnics, lei militars, lei secretaris, lei comptables, leis trabalhadors deis impòsts, lei jutges, lei factors, leis informaticians e tanteis autres que l’estat lei paga.
 
 
D’exemples estrangiers que totei accèptan
 
A l’estrange, dins l’istòria recenta, pron de movements de liberacion nacionala beneficièron dau sosten d’una partida dei foncionaris patriòtas, que pasmens èran pagats per l’estat dominant.
 
Dins leis ans 1910 e 1920, lo movement irlandés de liberacion nacionala recebèt lo sosten creissent de foncionaris pagats per l’estat britanic. Ne trobam un crane exemple dins lo filme Michael Collins, que Neil Jordan dirigiguèt en 1996: una scèna i mòstra coma lo policier Eamon Broy se convertís a la causa independentista après escotar lei discors convenceires dau lidèr patriòta Michael Collins. Uei, degun contèsta l’independéncia de la Republica d’Irlanda e totei tròban normau que de foncionaris aguèsson contribuit a son emergéncia.
 
Poiriam citar lei foncionaris eslovèns e patriòtas, pagats per l’estat iogoslau abans 1991; lei foncionaris lituans e patriòtas, pagats per l’estat sovietic abans 1990; lei foncionaris catalans patriòtas, encara pagats uei per l’estat espanhòu, e que sostenon ja la construccion d’un futur estat catalan.
 
Un foncionari occitan que milita per sa lenga e son país, e eventualament per l’independéncia, es una persona onorabla. Son engatjament pertòca son absoluda libertat d’opinion. Convertís son argent personau e son temps liure en una mission superiora de servici public, que consistís a sauvar la lenga d’òc e la dignitat dau pòble d’òc, quand l’estat francés mena un etnocidi e un lingüicidi. Un tau foncionari fa pròva de civisme elementari.