Opinion
Cultura occitana?
Lo joen Arnaut ven d’escàser au concors de professor des las escòlas bilinguas au cap de dus ans de formacion.
La sua escòla per l’an que ven es a Agen, dens lo país londanh d’Òlt e Garona… Lo moment es donc vinut d’anar véser e de rencontrar lo monde prau purmèir còp.
Es la dauna que suenha los mainatges (ce ditz l’”Atsem” en francés) que li en parlèt:
E com s’en tornava a l’ostau, gahèt lo telefona:
Lo jornaliste arribèt un matin:
Lo Silvan coneish de per còr aquesta musica occitana, e dempui bèra tropa d’annadas. Sap pas sonque la tradicionau, tanben trabalhèt la musica sabenta, e tornèt trobar cançons de la cort dau nòste Enric en mei de quauques compositors daus temps barròcs.
Es de dòu que nat editor non sii pas interessat… Aurim plan hrèita de tornar bastir una cultura sabenta.
On es partida la cultura d’Òc? Quan damora tant chic de joens actors, com es possible que coneishin tant chic de l’istòria, de la literatura o de la musica occitana?
Solide nos devem d’anar cap endavant, solide devem crear e inventar tostemps, mes com es possible en partir d’arren? Los saunèis s’en van quan los passats son desbrombats.
Com assegurar la creacion occitana shens conéisher la cultura occitana? Com balhar aus joens la fiertat de deféner una cultura shens que n’en sabossin lo passat milenari?
Parli pas de la coneishença tecnica de la literatura, atau com hasèvan los libes de 20 ans enlà. Parli d’una entrada vertadèira dens la cultura occitana, d’aqueth estrambòrd que pòt vàser de la descuberta daus qui an bastit lo passat. La reconquista de la dignitat non se pòt passar de la coneishença culturau.
Cadun sap qu’una lenga n’es pas sonqu’un utís: es lo resson de sègles e sègles de paraulas, de cançons e de saunèis. Cadun sap qu’una lenga es lo frut d’una cultura, es una vista originau dau monde. Guardar la cultura d’Òc, es guardar son imaginari: regents, professors o animators culturaus, avem la carga d’ensenhar l’originalitat prigonda de la nòsta cultura. Pr’amor que sa paraula damora unica dens los pòbles europeencs e que sa fin seré una perta per l’umanitat tota. Es d’aquesta consciència que vaderà l’estrambòrd!
Los anglés, que tant nos inspiran, ensenhan çò que lo Mélanchon apèra lo “globish”: un molon de mots per se héser compréner. Pas arren a véser dab una lenga. Son los quites britanics que s’en desolan!
Jansemin coneishèva la magia dau “raconte”, aqueste raconte que tant viu dens la cultura d’Òc. Ic sabut portar dinc a l’universau, com un present a tots los òmis, que hasut lo “patoès mespresat”. Pérder la memòria de Jansemin, es pérder un chic dau nòste imaginari.
La sua escòla per l’an que ven es a Agen, dens lo país londanh d’Òlt e Garona… Lo moment es donc vinut d’anar véser e de rencontrar lo monde prau purmèir còp.
Es la dauna que suenha los mainatges (ce ditz l’”Atsem” en francés) que li en parlèt:
– “Sabetz, qu’açí es lo país de Jansemin?
– Jansemin?” responut lo gojat.
Èra tota suspresa, la prauba, de s’apercéver que lo regent ne coneishèva pas Jansemin… Eth se carava, sentiva que quauquaren li escapava.– Jansemin?” responut lo gojat.
E com s’en tornava a l’ostau, gahèt lo telefona:
– “Coneishes aqueste autor locau d’Òlt e Garona que se dit Jansemin?”
Lo jornaliste arribèt un matin:
– “Puiretz venir explicar a la television la musica tradicionau de Gasconha? Lo grop dau hestenau ne sap pas… Farré contar un chic d’on ven la cultura vòsta”.
Lo Silvan coneish de per còr aquesta musica occitana, e dempui bèra tropa d’annadas. Sap pas sonque la tradicionau, tanben trabalhèt la musica sabenta, e tornèt trobar cançons de la cort dau nòste Enric en mei de quauques compositors daus temps barròcs.
Es de dòu que nat editor non sii pas interessat… Aurim plan hrèita de tornar bastir una cultura sabenta.
On es partida la cultura d’Òc? Quan damora tant chic de joens actors, com es possible que coneishin tant chic de l’istòria, de la literatura o de la musica occitana?
Solide nos devem d’anar cap endavant, solide devem crear e inventar tostemps, mes com es possible en partir d’arren? Los saunèis s’en van quan los passats son desbrombats.
Com assegurar la creacion occitana shens conéisher la cultura occitana? Com balhar aus joens la fiertat de deféner una cultura shens que n’en sabossin lo passat milenari?
Parli pas de la coneishença tecnica de la literatura, atau com hasèvan los libes de 20 ans enlà. Parli d’una entrada vertadèira dens la cultura occitana, d’aqueth estrambòrd que pòt vàser de la descuberta daus qui an bastit lo passat. La reconquista de la dignitat non se pòt passar de la coneishença culturau.
Cadun sap qu’una lenga n’es pas sonqu’un utís: es lo resson de sègles e sègles de paraulas, de cançons e de saunèis. Cadun sap qu’una lenga es lo frut d’una cultura, es una vista originau dau monde. Guardar la cultura d’Òc, es guardar son imaginari: regents, professors o animators culturaus, avem la carga d’ensenhar l’originalitat prigonda de la nòsta cultura. Pr’amor que sa paraula damora unica dens los pòbles europeencs e que sa fin seré una perta per l’umanitat tota. Es d’aquesta consciència que vaderà l’estrambòrd!
Los anglés, que tant nos inspiran, ensenhan çò que lo Mélanchon apèra lo “globish”: un molon de mots per se héser compréner. Pas arren a véser dab una lenga. Son los quites britanics que s’en desolan!
Jansemin coneishèva la magia dau “raconte”, aqueste raconte que tant viu dens la cultura d’Òc. Ic sabut portar dinc a l’universau, com un present a tots los òmis, que hasut lo “patoès mespresat”. Pérder la memòria de Jansemin, es pérder un chic dau nòste imaginari.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Per respondre al8
Justament, lo Cristian RAPIN es lo pilar del prèmi e crèsi pas un ancian professor parisenc, tanpauc un occitanista de farlabica.
Lo prèmi Gensemin d'argent son ara, un curat local, ancian professor de l'ensenhament privat (e qu'a installat l'occitan sonque dins un collègi e licèu, jamai per las escòlas pichonas) e un professor de l'Éducation Nationale qu'a sempre refusat de far inscriure l'oficialitat de l'occitan en Aran per un metòde d'ensenhament.... Èri lo clavaire del metòde coma militant ! (cal demandar a Marcèu Esquieu sul tèma)
Son pas borgeses local, son occitanistas a la retirada ! L'informacion la tèni de Cristian rapin per li aver pausat la question en mai 2013 !
Per respondre al 4
Dins la societat qu' autreja LOS "Jasmin d'argent" i son a l'ora d'ara de monde de la borgesiá locala,eles
amb tot çò que lor correspon. Lo "Jasmin d'argent" en lenga occitana es atribuit per una jurada que lo ligam a nòstra cultura es fòrt. Aurèlia Lassaca l'obtenguèt l'an passat amb un trabalh que nos es de bona lei coma occitanistas e aqueste còp l'aguèri per un poèma suls refugiats republicans de la guèrra
d'Espanha. Veiretz a la lectura del papièr d'un jornal local que lo prèmi en lenga occitana sap tenir son reng dins un environament , solide, que pòt semblar la vièlha societat; legissetz: "Dans l'ambiance feutrée de la salle des Illustres de la mairie d'Agen, ce dimanche 23 juin, un petit air de liberté et d'engagement a soufflé."
Ai entendut a la tv parlar quauqu'un que se trobava a "La Pènn d'Ajné". La cultura orala occitana li semblava pas accessibla ò se pòt qu'a plus sa plaça dins la societat ?
#2 t'o pòdi confirmar.
amai coma i a una guèrra entrte ensenhament d'Estat (ministèri de l'EN) e ministèri agricòle (los diplòma son desconegut per lo mai fòrt).
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari