Un drin coma ua seguida de la cronica “Rugbi e literatura”, vaquí uas pensadas plan sentidas qui vengon un jorn a personalitats qui, ad un cèrt nivèu, se son interessats a l’art de la veishiga ovau.
 
Arthur Honegger estoc un compausitor de musica soïssa. Coneishut magèrment per Pacific 231, qu’estoc jogador au Havre Athletic Club e que compausèc en 1928 lo Movament Simfonic n°2 intitolat “Rugby”. Ei shens de dobte com ancian jogador qu’avoc aquesta frasa: “Acceptar d’estar capitani, aquò qu’ei pérder lo dret a la facilitat e a l’indulgéncia.”
 
Frédéric Rossifestoc un realizator de cinèma especializat dens lo rodatge de scènas de la vida sauvatja, lo monde que’u coneish màgerment peus documentaris televisuaus “La Vida de las Bèstias”, mès tanben per filmes engatjats sus l’istòria deu son sègle: “Morrir a Madrid”, “Pablo Picasso, pintre” o enqüèra “De Nuremberg a Nuremberg”. Que vasoc au Montenegro, qu’estudièc a Roma e que tribalhèc a París, pas nada predispausicion per la veishiga ovau. Ça digoc totun: “Que m’ei tostemps demorat deu rugbi qu’endurciva l’individu dens proporcions insospectablas.”
 
GérardPuechmorel, ei un autor e realizator. Coneishut sustot per un filme sus l’ayatollah Khomeyni en França, que rodèc “All Blacks, au còr deu mite” en 2007 o un documentari sus l’exili d’Alain Juppé au Canadà. “Non i a pas un aute espòrt on la foncion d’intelligéncia tròba mei plan a s’exprimir qu’au rugbi.”
 
Louis Malle, un deus realizators mei coneishuts deu cinema francés, benlèu lo mei titrat mès solide tanben lo mei ch’ti. La lista deus sons filmes que pòt hèr virar lo cap de quin ahuecat de cinèma que sia: Ascenseur pour l’échafud, Zazie dans le métro, Le souffle au cœur, Lacombe Lucien, Au revoir les enfants, Milou en mai. Citacion: “I a de tot dens lo rugbi. Ua comedia umana plena de sensibilitat, d’esperança e de decepcions, d’arríser e de lagremas.”
 
Claude Nougaro, lo cantaire mondin vasut au barri deus Minims, autor d’ua de las mei bèras cançons sus sa vila, ça con·hessèc un jorn: “Ne soi pas sonque un jogador de tresau miei-temps.”
 
Kleber Haedens estoc un escrivan pròishe de l’Action Française, mès titolat deus prèmis Interallié 1966, deu gran prèmi deu roman de l’Academia Francesa 1974: “Los nòstes sovénguers de rugbi son entà nosautes com medalhas. Au demiei deus mei plan estampats se tròba lo d’ua bala presa per duas mans dens lo cèu, liberada com l’eslambrec au miei passionat qui tempta la jòga de tira.”
 
Francis Marmande ei un escrivan, contrabassista de jazz, critic, dessenhaire e revistero (jornalista de corridas). Que vasoc a Baiona en 1945. A guardat deu son joenèr en bòrd d’Ador ua vision meilèu artistica deu jòc mei beròi deu monde: “Au rugbi, cada gèste ei unic, la veishiga pèga, las trajectòrias carculadas per un sabent hòu.”
 
Claude Simon èra un escrivan vasut a Antananarivo mès qui hascoc ua part de la soa escolaritat a Perpinhan. En 1985, que receboc lo Prèmi Nobel de Literatura. Lo rugbi èra entad et hua vertadèra escòla de la vida: “De mei, de mainatge ençà, l’avèvan ensenhat a ne pas cridar ceba abans que lo darrèr shiulet deu jutge n’avosse retrenit e a quitament doblar lo nhac e lo ponhastrèr a fin e a mesura que se precisavan las perspectivas d’escac, a’s har trepejar per cauçaduras de crampons, se tornar lhevar shens quitament d’ausir los horvets deu son apracticaire qui cor lo long de la tòca mentre que boishava d’un revèrs de la man la sang qui pishava deu son nas o de son pòt henut, trepejat un còp de mei, se tornava lhevar, èra enqüèra trepejat, e atau en seguint.”
 
Sèrgi Gainsbourg, un deus autors e compausitors mei prolific e mei popular deu sègle XX-au qui n’a pas jamei muishat un gran amistosèr de cap a l’espòrt en generau ça digoc totun un jorn: “Lo rugbi ei hèra mei estetic que non pas la butabala.”
 
Jean-Pierre Bourguignon ei un matematician especialista de la geometria diferenciau e de la Corbe de Ricci. Sòci de l’Escòla Politecnica e deu CNRS, estoc tanben director de l’Institut deus Hauts Estudis Scientifics. De son temps d’estudiant guardèc shens de dobte un sovénguer esmavut e liric de las longas òras passadas a córrer a l’endarrèr d’ua veishiga ovau: “E lo balon s’enairèc au cèu tanveu un objècte volant volent conquesir las estelas.”
 
Alfrèd Sauvy èra un economista, demografe e sociològue nascut a Vilanova de Raò en Catalonha-Nòrd on hascoc tota la soa escolaritat. Hasent autoritat dens la soa especialitat, qu’èi lo precursor de teoria “deu devèrs” e lo pair de l’expression “Tèrçmonde” en 1952. Que practiquèc lo rugbi au Racing dab un cèrt Jacques Tati. Un bèth jorn totun ça con·hessèc: “Que hèi au rugbi despuish mei de 26 ans e’m cau con·hessar que ne’n coneishi pas las règlas.”
 
E entad acabar com cau, vau balhar la paraula a quauqu’un de desconegut, non pas ua sommitat de la sciéncia o de las arts, mès un pichon cabolhon simpatic qui, un jorn a l’escòla a escrit sus la pagina blanca, que’u podèm imaginar s’i har en tirar la lenga dab la pluma trempada dens la tinta: “Montaigne a inventat lo rugbi. A escrit Los Ensais.”