La publicacion recenta dins la revista de linguistica romanica de l’estudi menat per F. Bernissan sus la practica reala de la lenga occitana e sei resultas an pougut paréisser per de nombrós militants de l’aparament de la lenga e la cultura nòstra coma un còp de pigassa sus la clòsca.
 
Pensatz ! De locutors d’occitan, ne’n sobrarián que 110 000 sus l’ensems dau territòri de l’Occitània francesa, la part màger vièlhs e isolats, e aquesta chifra non deuriá qu’anar en se demesissent pauc a cha pauc, fins que demorèsse ren qu’un nuclèu estrechon d’acarnassits militants per contunhar de blaguejar en occitan de farlabica, un pauc afrancesat, un pauc reinventat, totalament en fòra de la vida vidanta.
 
En delai de l’estudi e de sa pertinéncia d’extrapolar a l’ensems de l’Occitània francesa de resultas obtengudas sus una part de Nautei Pirenèus, aplicant lei memes percentatges de locutors potenciaus en de ciutats coma Niça e Bordèu, tant despariera d’un ponch de vist de la vitalitat de la lenga, la question de l’interés de contunhar la batèsta s’es bessai aguda pausada per d’unei.
 
Evidentament, serai pas aquita per vos venir dire que, luench d’èstre perilhosa, la situacion de nòstra lenga es estrambordanta. Pasmens, me sembla qu’existon encuei, de motius vertadiers de contunhar de non pas manténer, mai far créisser totjorn que pus lo trabalh de reviscòu e de reconneissença de nòstra realitat.
 
Nos fau ramentar que, maugrat qu’èra parlada d’un biais massiu, la lenga occitana au sègle dètz-e-nòu, èra considerada coma una lenga mòrta ò a mand de morir, per la rason simplassa que sa literatura e son estudi scientific existissián pas, ò pas gaire. L’entrepressa de Mistral e dei Felibres passava d’aqueu temps per una quimèra, alòr que la realitat de la vida vidanta mostrava au còntre que l’occitan èra sempre que pus viu encò de sei locutors potenciaus.
 
Un sègle a l’après, au tornar deis annadas cinquantas dau sègle XX, l’occitan començava de perdre de terrenh sus la practica sociala, procès entamenat après de la premiera guèrra mondiala e de la sanhadarassa facha sus la populacion de França en generau e d’Occitània en particular.
 
Pasmens, la situacion institucionala de l’occitan aviá ja evolüida. La lenga aviá reprès sei galons de lenga vertadiera e sortissiá pauc a cha pauc dau lòng sòmi que l’aviá facha cabussar dins un estatut de patoés vergonhós morissent. Lei diccionaris, gramaticas, leis òbras de tria afortissián la realitat de l’occitan coma lenga d’escrich e de saber.
 
Encuei, a la comencença dau sègle XXI, gaireben un sègle après de la mòrt de l’unenc Prèmi Nobel en lenga d’òc, m’onte ne siam?
 
La publicacion d’aquel estudi linguistic menimós sus la practica de la lenga dins Nautei-Pirenèus e son extrapolacion a l’ensem dau territòri occitan sota administracion francesa pòu far crénher que, malurosament, la batèsta es acabada e que, a cha pauc, s’esvalirà la lenga occitana, coma tant d’autrei lengas avans ela.
 
Pasmens, me sembla que fau anar cercar encara e totjorn de rasons de veire que “sèm encar aici “. Acaba de se debanar l’Estivada de Rodés per la vintena annada, un eveniment dei bèus que saupèt recampar la familha granda de l’aparament de nòstra lenga, dins totei sei composantas, per li donar un vesibilitat que jamai aguèt aperavans, ( e maugrat leis auvaris climatics de la serada de dissabte !)
 
De fach, la realitat occitana es a se desenvolopar, a tot lo mens a rapòrt de çò qu’èra l’a un trentenat d’annadas. Podem cercar de rasons de creire dins l’avenidor de nòstra lenga dins sa vitalitat sus internet, sus de sits ben gestionats (pensi au Jornalet, segur, mai tanben a la Pòrta d’Òc, a la Setmana, a l’Ostau Bearnés, a la Wikipèdia occitana, etc...), dins l’espandiments deis escòlas associativas e de l’ensenhament en generau (emai, evidentament d’un biais encara tròp limitat), dins l’existéncia d’una vertadiera creacion e difusion occitana dins lo domèni de la musica ò de l’escrich mai tanben dins d’autrei domènis coma lo grafisme ò l’audiovisuau (e qu’es a se professionalizar), dins la visibilitat de la realitat occitana qu’es a créisser dins l’espaci public ò, d’un biais mai prosaïc, dins son utilisacion coma argument comerciau per d’entrepressas.
 
Es una paradòxa de veire qu’aqueu creis de l’utilisacion de l’occitan e de  “l’occitanitat“ coma mejans de comunicacion modèrnes siegue estat parallèl a sa cabussada dins l’usatge sociau. Bessai que la presa de consciéncia maugrat tot de la pèrda potenciala d’aqueu patrimòni linguistic e culturau ajudèt que l’occitan començe de recampar la recòrta dei famós premiers grius cantats dins la Copa Santa. L’exemple d’una lenga coma l’irlandés nos mòstra fin finala qu’es un fenomène qu’a ren d’excepcionau.
 
Siam luench de passar a una societat unilateralament occitanofòna, segur, mai pasmens, me sembla que podem s’avisar que l’occitanisme capitèt ben quauquarren qu’èra luench d’èstre aquesit dau temps que se parlava d’un biais massiu: tornar far prene consciéncia qu’aquesta lenga es ligada d’un biais indefectible a son territòri e qu’aquesta lenga e aquesta identitat pòdon èstre de bòn servir per desenvolopar de projèctes pas solaments culturaus mai tanben politics, industriaus e comerciaus.
 
Se l’identitat se reviscola, deurà lèu venir lo temps de la lenga, e aquò se farà pauc a cha-pauc, qu’un procès de recuperacion linguistic, n’avem d’exemples a bòudre dins l’istòria, es quauquaren de lòng e fastidiós.
 
Empurar lo “calen “, es l’idèia que Jòrgi Rebol e Carles Camprós avián quora faguèron son associacion de jovents marselhés au mitan deis annadas 1920. Es bèu parier la tòca deis actors de l’occitanisme d’encuei, dins totei sei rams, per posquer ajudar a la retransmission progressiva de la lenga a la societat civila. La reculir non pas per la manténer ò ne’n far un objècte de musèu emposcat mai ben per la posquer transmetre a n’aquelei que, pron vò tard, tardaràn pas de la revendicar.