Opinion
Leis ensenhaments dau grèc (III)
Una experiéncia a Patmos
Après aver liurat au Jornalet lei partidas I e II sus lo grèc, pensavi de vos parlar, aquesta setmana, d’un tèma completament diferent. Mai ai viscut una experiéncia extraordinària sus l’usatge actuau dau grèc modèrne e la vòli contar per edificar nòstra consciéncia occitana.
Eriam un grop de quatre personas e aviam traversat en una nuech la Mar Egèa dins un gròs vaissèu. Eriam partits lo pòrt dau Pirèu, près d’Atenas, e arriberiam a l’illa pichoneta de Patmos en Dodecanès. Fogueriam blocats a Patmos pendent la fin de la nuech, entrò au jorn seguent, perque nos caliá esperar un autre batèu per anar vèrs un illòt mai a l’èst.
Segon la tradicion, es a Patmos qu’òm auriá escrich l’Apocalipsi, aqueu libre fòrça particular de la Bíblia crestiana. Òm l’auriá redigit vèrs leis ans 80 o 90 dau sègle I. Son autor seriá un Joan, bensai l’apòstol Joan, aqueu que seguiguèt Jèsus. Lo tèxt d’origina de l’Apocalipsi es en grèc...
Per passar la fin de la nuech a Patmos, s’asseteriam dins un cafè dau pichon pòrt e comanderiam quatre chocolats fregs que se regaleriam de lei chimar amb lei palhas. Cau saupre qu’en Grècia, es frequent de trobar de cafès o de comèrcis que rèstan dobèrts tota la nuech dins lei luòcs de passatge —bòna costuma mediterranèa que cau reïmplantar en Occitània—.
Lo cafè s’èra emplenat d’un quarantenat de fremas e d’òmes originaris, vesedoirament, de l’Extrèm Orient. Quasi totei portavan de camisetas jaunas e arange e cantavan dins una lenga exotica, d’una sola votz, plens de gaug mistica, en plena nuech, maugrat la lassiera. Lo sol element que comprenguèri dins la cançon èra lo mot ebrieu alleluia. Puei poguèri identificar qu’èran de crestians coreans que fasián un romavatge en aqueste luòc biblic de Patmos. En Corèa lo cristianisme es tras que dinamic.
E après aver cantat sa pregària en corean, avistaz-vos qu’aquelei romieus coreans s’obstinavan a parlar unicament en grèc amb lei gents dau cafè... Aurián pogut parlar en anglés, qu’es una lenga ben coneguda en Grècia. Que non, s’exprimissián ren qu’en grèc modèrne!
Pus tard pogueriam blagar un pauc amb leis emplegadas dau cafè: tres fremas joves, polidas e elegantas qu’o fasián tot metodicament, amb coratge e perfeccion, sens renar. Que servián lei clients —coreans, grècs, italians e occitans—, qu’aprestavan lei taulas, que lavavan la terralha o que passavan la pèça. Ai clients, a nosautres e au patron, parlavan ren qu’en grèc modèrne amb un accent exotic. Una d’elei nos expliquèt que venián totei tres de Marròc e que se fasián esplechar amb d’oraris imprevisibles. Lo govèrn grèc, sabètz, demolís lei condicions de trabalh e impausa l’ultraliberalisme en pretextant la crisi... Pasmens lei tres marroquinas arribavan de galejar entre elei dins una lenga que poguèri pas saupre s’èra de berbèr o d’arabi.
E ara, vejam d’ensenhaments suplementaris.
Après aver liurat au Jornalet lei partidas I e II sus lo grèc, pensavi de vos parlar, aquesta setmana, d’un tèma completament diferent. Mai ai viscut una experiéncia extraordinària sus l’usatge actuau dau grèc modèrne e la vòli contar per edificar nòstra consciéncia occitana.
Eriam un grop de quatre personas e aviam traversat en una nuech la Mar Egèa dins un gròs vaissèu. Eriam partits lo pòrt dau Pirèu, près d’Atenas, e arriberiam a l’illa pichoneta de Patmos en Dodecanès. Fogueriam blocats a Patmos pendent la fin de la nuech, entrò au jorn seguent, perque nos caliá esperar un autre batèu per anar vèrs un illòt mai a l’èst.
Segon la tradicion, es a Patmos qu’òm auriá escrich l’Apocalipsi, aqueu libre fòrça particular de la Bíblia crestiana. Òm l’auriá redigit vèrs leis ans 80 o 90 dau sègle I. Son autor seriá un Joan, bensai l’apòstol Joan, aqueu que seguiguèt Jèsus. Lo tèxt d’origina de l’Apocalipsi es en grèc...
Per passar la fin de la nuech a Patmos, s’asseteriam dins un cafè dau pichon pòrt e comanderiam quatre chocolats fregs que se regaleriam de lei chimar amb lei palhas. Cau saupre qu’en Grècia, es frequent de trobar de cafès o de comèrcis que rèstan dobèrts tota la nuech dins lei luòcs de passatge —bòna costuma mediterranèa que cau reïmplantar en Occitània—.
Lo cafè s’èra emplenat d’un quarantenat de fremas e d’òmes originaris, vesedoirament, de l’Extrèm Orient. Quasi totei portavan de camisetas jaunas e arange e cantavan dins una lenga exotica, d’una sola votz, plens de gaug mistica, en plena nuech, maugrat la lassiera. Lo sol element que comprenguèri dins la cançon èra lo mot ebrieu alleluia. Puei poguèri identificar qu’èran de crestians coreans que fasián un romavatge en aqueste luòc biblic de Patmos. En Corèa lo cristianisme es tras que dinamic.
E après aver cantat sa pregària en corean, avistaz-vos qu’aquelei romieus coreans s’obstinavan a parlar unicament en grèc amb lei gents dau cafè... Aurián pogut parlar en anglés, qu’es una lenga ben coneguda en Grècia. Que non, s’exprimissián ren qu’en grèc modèrne!
Pus tard pogueriam blagar un pauc amb leis emplegadas dau cafè: tres fremas joves, polidas e elegantas qu’o fasián tot metodicament, amb coratge e perfeccion, sens renar. Que servián lei clients —coreans, grècs, italians e occitans—, qu’aprestavan lei taulas, que lavavan la terralha o que passavan la pèça. Ai clients, a nosautres e au patron, parlavan ren qu’en grèc modèrne amb un accent exotic. Una d’elei nos expliquèt que venián totei tres de Marròc e que se fasián esplechar amb d’oraris imprevisibles. Lo govèrn grèc, sabètz, demolís lei condicions de trabalh e impausa l’ultraliberalisme en pretextant la crisi... Pasmens lei tres marroquinas arribavan de galejar entre elei dins una lenga que poguèri pas saupre s’èra de berbèr o d’arabi.
E ara, vejam d’ensenhaments suplementaris.
— La sociolingüistica a desvolopat lo concèpte de foncion discriminanta: es la foncion que fa qu’una lenga es indispensabla per qu’una persona s’intègre dins una societat. La lenga qu’a aquela foncion “discrimina”, “marca”, “distinguís” leis individús integrats. Dins una societat, una sola lenga pòt ocupar aquela foncion, jamai doas a l’encòp... Lei tres emplegadas marroquinas se son integradas en Grècia en parlant grèc per ocupar un trabalh que demanda un contacte regular amb de clients de lenga grèga. Lo grèc èra a mand de recular au començament dau sègle XIX —coma l’occitan a la meteissa epòca, o expliquèri dins la partida I—, e uei lo grèc es indispensable e indefugible per interagir normalament amb lo primier vengut. L’occitan deu arribar a aqueu nivèu d’usatge, deu conquerir aquela foncion discriminanta, se volèm que siá una lenga normala e egala ais autras. Pòt pas partejar una tala foncion amb lo francés, l’italian o l’espanhòu. La deu recuperar per eu solet, dins un conflicte assumit. Oblidatz lo “bilingüisme”.
— La sociolingüistica a explorat la nocion de prestigi d’una lenga. Lo grèc modèrne a cessat dempuei lòngtemps d’èsser una granda lenga de comunicacion internacionala. Pasmens garda un prestigi immens gràcias au pes dau grèc ancian dins la filosofia, la sciéncia, la literatura e leis Evangèlis. Ièr vegèri un documentari a la television grèga que mostrava lo seminari dei prèires ortodòxes a Alexàndria d’Egipte: lei futurs prèires en formacion venon de divèrs país de l’Africa Negra e estúdian lo grèc —modèrne e ancian— per accedir a tota la riquesa de la documentacion grèga dins la teologia. L’occitan a mancat un tau prestigi. Au sègle XVI, una granda partida dei regions d’Occitània passèt au protestantisme mai lo francés foguèt la sola lenga dau culte protestant... Lei vaudés dei Valadas faguèron excepcion e utilizèron l’occitan, un temps. Uei preferisson sovent l’italian. Lo catolicisme occitan tanben preferís lei lengas dominantas. Parli de religion mai tot aquò es valable dins d’autrei domenis.
— La leiautat a una lenga dona enveja ais autres de l’aprene e de la cultivar. De romieus coreans e de seminaristas africans son capables de parlar lo grèc modèrne perque lei grècs an cregut en sa lenga e an donat l’exemple, obstinadament, e mai se cugèron pèrdre sa lenga dins lo passat. Se leis occitans conscients parlan sa lenga en public e se l’escrivon pertot, saique donaràn pus sovent l’enveja ais autreis occitans, e ais estrangiers, de parlar la lenga d’òc.
— La sociolingüistica a explorat la nocion de prestigi d’una lenga. Lo grèc modèrne a cessat dempuei lòngtemps d’èsser una granda lenga de comunicacion internacionala. Pasmens garda un prestigi immens gràcias au pes dau grèc ancian dins la filosofia, la sciéncia, la literatura e leis Evangèlis. Ièr vegèri un documentari a la television grèga que mostrava lo seminari dei prèires ortodòxes a Alexàndria d’Egipte: lei futurs prèires en formacion venon de divèrs país de l’Africa Negra e estúdian lo grèc —modèrne e ancian— per accedir a tota la riquesa de la documentacion grèga dins la teologia. L’occitan a mancat un tau prestigi. Au sègle XVI, una granda partida dei regions d’Occitània passèt au protestantisme mai lo francés foguèt la sola lenga dau culte protestant... Lei vaudés dei Valadas faguèron excepcion e utilizèron l’occitan, un temps. Uei preferisson sovent l’italian. Lo catolicisme occitan tanben preferís lei lengas dominantas. Parli de religion mai tot aquò es valable dins d’autrei domenis.
— La leiautat a una lenga dona enveja ais autres de l’aprene e de la cultivar. De romieus coreans e de seminaristas africans son capables de parlar lo grèc modèrne perque lei grècs an cregut en sa lenga e an donat l’exemple, obstinadament, e mai se cugèron pèrdre sa lenga dins lo passat. Se leis occitans conscients parlan sa lenga en public e se l’escrivon pertot, saique donaràn pus sovent l’enveja ais autreis occitans, e ais estrangiers, de parlar la lenga d’òc.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
El que diré ara no te gens a veure amb el contingut directe de l'article del senyor Sumien. I doncs, demano disculpes. Bé: és el següent. Aprofitant la relació que el senyor Dumien fa entre Grècia i Occitània voldria expressar un paral.lelisme que m'ha frapat molt entre els inicis de la literatura occitana i la literatura grega. És a dir, Homer i els trobadors, respectivament. La llengua grega de la Il.líada i la de l'Odissea és una mena de barreja sovint inextricable entre tots els dialectes grecs de l'antiguitat. Però és que s'esdevé el mateix entre la llengua que empraven els trobadors: en un mateix poema trobem solucions provençals, solucions, llenguadocianes, llemosines i fins i tot catalanes! A la manera d'Homer. Trobo que és un fenomen altament curiós. I encara ni de la banda grega ni de la banda occitana pel que jo sé s'ha sabut explicar prou satisfactòriament.
#9 ai jamai dich qu'èra pas çò que disiás! Mai fòra de çò que disiás d'alhors dins un autre article, que seriá necite d'establir de comunitats non pas linguisticas solament mai tanben de paraula, de practica linguistica, vesi pas coma se podriá establir.
#3 Gerard, parlam pas de la meteissa causa...
#5 Jim a escrich: "Ok, mai onestament li creses?"
Cresi en ren. Militi per l'accion.
"Breu, es pas l'occitan que pòt conquerir que que siegue, mai sei locutors."
Es exactament çò que disi. Basta de voler comprene lo sens de meis articles.
#7 Segur que de consciéncia nacionala occitana, n'i a pas gaire, e mai en cò dels occitanistas... Me pausi la question de la "leiautat": se'n pòt encara parlar quand ara i a fòrça neolocutors, benlèu mai actius per la revitalizacion lingüistica que los parlaires naturals que demòran? Quant de familhas occitanas parlan la lenga? Las caldriá poder recensar per ensajar d'organizar de malhums...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari