Opinion
Guèrra de la sau a Gwenrann
Quan l’entrepresa internacionau de sau deishèt Gwenrann, n’i damorèt pas arren mei.
La saliga estut abandonada, los salinèirs partiren au caumatge e los vilatges salinèirs, en broa de palud, se mudèren en residéncia segondari per los Nantés o per los Parisencs.
Aquò se passava dens las annadas setanta: un exemple de mei de la fin de l’economia dau parçan au profièit de las firmas gròssas que fin finau deishan tot càder per manca de rentabilitat.
Ja los promotors espiavan dau costat de la saliga abandonada: una estenuda liura que s’i puirén instalar los lotiments.
Ja los elegits locaus contavan los amenatjaments: la modernitat enfin trucava a la pòrta dau país salinèir per ic héser passar l’economia toristica de uei.
Fau díser, qu’a costat de Gwenrann, se tròba lo breç de la modernitat bretona, l’esmiraglanta ciutat d’Ar Baol-Skoubleg…Una rocada èra prevista dens la paluda!
M’an dit que la revòlta es vasuda dens lo Cercle Celtic. A la debuta, èran sonque quauques:
Vergonha cap aus aujòus benlèu, mes solide, lo sentit de l’engana: l’avenidor dau país n’èra pas dens lo “tot torisme” que sonque engreisheré los que puiren investir tant que damoraré per los auts lo camin de hèr que t’empòrta las vitas de cap a Nantes o mei a Paris!
Alavetz un matin, gahèren los gadges desbrombats, e baishèren a la saliga. Falut tornar apréner los gestis, tronar trobar las tecnicas d’autes còps, shens aver gaire d’esper d’i bastir fortuna. Mes rai! La saliga tornava víver, e chic a chic se cubriva dau son manteth blanc.
S’a la debuta esturen chic, lèu comprenuren los auts que milhor la sau que non pas l’usina de banlèga: salinèirs navèths se presentèren de pertot, tant que falut apitar un centre de formacion.
Los elegits comencèren lèu de tushir: la rocada s’eslunhava e los lotiments s’aurén de trobar una auta plaça:
Son los quites elegits, los que voluren tuar la saliga que tornèren solets ajudar los salinèirs: an cambiat d’ideia, fau díser que l’aur blanc emplega a l’ora d’ara mei de 400 personas.
La produccion es encara mendre que çò qu’estut au sègle passat, mes egau damòra preciosa per lutar contra lo caumatge. Los salinèirs an sabut utilisar la modernitat comerciau per bastir un imatge de qualitat, per véner la “salicòrna” aquesta planta de la paluda tant bona coma la jota, per tirar la “flor de sau” au gost tant fin coma lo vin vielh.
Lo malastre s’eslunha sus un país que, solet, tornèt trobar la vita.
Aqueth conte de uèi, acabèt de me héser soscar: lo poder, quau que sii, pòt pas inventar, pr’amor que sa dralha es tostemps de se manténer. A nosauts, los dau pòble, d’inventar, e lo poder aurà de seguir!
La saliga estut abandonada, los salinèirs partiren au caumatge e los vilatges salinèirs, en broa de palud, se mudèren en residéncia segondari per los Nantés o per los Parisencs.
Aquò se passava dens las annadas setanta: un exemple de mei de la fin de l’economia dau parçan au profièit de las firmas gròssas que fin finau deishan tot càder per manca de rentabilitat.
Ja los promotors espiavan dau costat de la saliga abandonada: una estenuda liura que s’i puirén instalar los lotiments.
Ja los elegits locaus contavan los amenatjaments: la modernitat enfin trucava a la pòrta dau país salinèir per ic héser passar l’economia toristica de uei.
Fau díser, qu’a costat de Gwenrann, se tròba lo breç de la modernitat bretona, l’esmiraglanta ciutat d’Ar Baol-Skoubleg…Una rocada èra prevista dens la paluda!
M’an dit que la revòlta es vasuda dens lo Cercle Celtic. A la debuta, èran sonque quauques:
“Com se pòt atau deishar càder mil ans de culhida de l’aur blanc? Com se pòt deishar passar la rocada sus la saliga hargada praus Ducs de Bretanha? Qui auré lo coratge de contar aus vielhs que la paluda èra venuda?”
Vergonha cap aus aujòus benlèu, mes solide, lo sentit de l’engana: l’avenidor dau país n’èra pas dens lo “tot torisme” que sonque engreisheré los que puiren investir tant que damoraré per los auts lo camin de hèr que t’empòrta las vitas de cap a Nantes o mei a Paris!
Alavetz un matin, gahèren los gadges desbrombats, e baishèren a la saliga. Falut tornar apréner los gestis, tronar trobar las tecnicas d’autes còps, shens aver gaire d’esper d’i bastir fortuna. Mes rai! La saliga tornava víver, e chic a chic se cubriva dau son manteth blanc.
S’a la debuta esturen chic, lèu comprenuren los auts que milhor la sau que non pas l’usina de banlèga: salinèirs navèths se presentèren de pertot, tant que falut apitar un centre de formacion.
Los elegits comencèren lèu de tushir: la rocada s’eslunhava e los lotiments s’aurén de trobar una auta plaça:
“Es tostemps atau dab la gent: i a los tardèirs, los que refusan la modernitat, los que corren après lo passat”. Se passèt com tostemps en aqueth cas: envièren la polícia e mei tots los mejans modernes per impausar la modernitat. Mes èra tròp tard, los de la paluda tornèren arracaptar la saliga e dab l’ajuda daus biologistes, escaduren de héser classar lo lòc: i aurà pas mei jamei lotiments e rodaca!
Son los quites elegits, los que voluren tuar la saliga que tornèren solets ajudar los salinèirs: an cambiat d’ideia, fau díser que l’aur blanc emplega a l’ora d’ara mei de 400 personas.
La produccion es encara mendre que çò qu’estut au sègle passat, mes egau damòra preciosa per lutar contra lo caumatge. Los salinèirs an sabut utilisar la modernitat comerciau per bastir un imatge de qualitat, per véner la “salicòrna” aquesta planta de la paluda tant bona coma la jota, per tirar la “flor de sau” au gost tant fin coma lo vin vielh.
Lo malastre s’eslunha sus un país que, solet, tornèt trobar la vita.
Aqueth conte de uèi, acabèt de me héser soscar: lo poder, quau que sii, pòt pas inventar, pr’amor que sa dralha es tostemps de se manténer. A nosauts, los dau pòble, d’inventar, e lo poder aurà de seguir!
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#2 Ne sèi pas se s'i a jamei parlat breton, mes que i a un nom breton d'aquera vila, com i a un nom occitan de Mauleon o un nom basco de Sauvatèrra.
Gwenrann. C'est quand qu'on a parlé breton dans le coin?
Bon, alors je vais restituer tous les noms basques de Gascogne tant qu'on y est. Faut être logique.
Arengosse = Arangoitze, Dax = Akize, Arcachon = Arkaitzo etc... C'est pas plus illégitime.
Un article fòrça polit e interessant. mercés !
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari