Opinion
Rintrada escolara: la moneda confiscada
Tèxte legit
Es vengut lo temps de tornar a l’escòla pels joves occitans. Pensi ieu al temps que podiam anar far vendémias ja que la rintrada èra cap al 15 de setembre. Ara la joventut passa pas pus la fin d’estiu per las vinhas. Son assetats entre las parets d’una sala de classa a gaitar lo solelh per las fenèstras. Dison qu’es lo progrès.
Lo subjècte preocupant d’aquesta rintrada escolara es lo del finançament de l’ensenhament de la lenga nòstra. Regularament s’ausís, se legís que dins aquel temps de crisi, caldriá pas tròp somiar a un refortiment dels mejans financièrs balhats per l’estat francés als corses d’occitan al motiu de la crisi financièra planetària. Se suggerís que l’occitan e las autras lengas ditas “régionales” deurián donar lor quòta a l’esfòrç economic demandat als franceses. La consequéncia es, per exemple, lo nombre vergonhosament bas dels professors d’occitan recrutats dempuèi qualques annadas. Mas se cal rendre compte que l’argument de la crisi es completament fals. Atal coma son falses totes los arguments financièrs que pòdon servir d’excusas a l’estat francés per non pas desvolopar l’ensenhament occitan. La manca de sòus es una invencion de la politica anti-occitana de l’estat. L’excusa financièra es una messorga d’estat.
Se prenem las chifras, l’ensenhament de l’occitan dins lo segondari (colègis e licèus) representa aproximativament l’equivalent de 165 emplecs a temps complet. Lo finançament annal d’aquestes emplecs puja a 7,5 milions d’euros. Aquela soma pòt semblar nauta, mas se la redusèm a la populacion occitana, que compta 16 milions de personas, aquò fa una pression fiscala de 0,47 èuros per abitant, es a dire pas res. Aquestes paucs milions permeton a unes 25 000 escolans de receure un ensenhament de l’occitan de naut o bas tres oras per setmana.
Los 481 establiments escolars franceses de l’estrange (malhum de l’A.E.F.E.) son a far la rintrada tanben. D’efièit, l’estat francés possedís o contraròtla tot un malhum d’escòlas francesas suls 5 continents. Aquestas escòlas son presentadas per l’estat coma la fiertat de la politica culturala exteriora e son consideradas per la diplomacia coma un espleit de tria d’aqueste trabalh per la “grandeur de la France”. Me permetrai pas de portar un jutjament sus l’utilitat d’aqueste malhum de colègis, escòlas e licèus dins de païses coma los Estats Units, Argentina, Qatar, Israel, China e ne passi. S’existisson, serà que tenon qualque utilitat politica. Per contra, se gaitam la moneda que l’estat francés dona al sieu malhum d’escòlas exterioras e que lo comparam amb la moneda que dona per l’ensenhament de l’occitan, aquí n’i a per èsser pregondament tustat, macat, nafrat e umiliat.
Sens que i aja una obligacion legala o morala d’o far, al solet motiu de la rason d’estat, cada annada, França balha 795 milions d’euros per finançar las siás escòlas exterioras. 795 milions d’euros per escolarizar 306 000 escolans amb 6500 professors expatriats! Per comprendre çò que i a darrièr aquestas chifras, se cal rendre compte qu’aquò es lo budgèt de foncionament annal de dos departaments occitans! Aquò vòl dire que del moment que i a una volontat politica, la moneda se trapa. D’un costat, per far dardalhar l’ensenhament de la lenga francesa sul planèta, l’estat trapa 795 milions e de l’autre per asfixiar l’occitan ne sortís sonque 7,5 milions del fons de la pòcha valent a dire cent còps mens! A partir d’ongan una nòva lei rend obligatòri de placardar la devisa de la republica francesa sus la faciada de las escòlas: libertat, egalitat, fraternitat. Las questions que nos podem pausar los occitans en tot legir aqueles tres mots son aquelas: sèm egals nosautres quand la moneda per ensenhar la nòstra lenga es confiscada al profièit de l’exportacion linguistica francesa? Sèm liures nosautres d’obténer una educacion que desaliene los nòstres dròlles? Sèm liures de nos poder exprimir dins nòstra lenga dins cada circonstància de la vida, privada coma publica? E la fraternitat ont es? Recentament una delegacionde professors occitans, anèt a París per ensajar de sensibilizar lo ministre a las insuportablas condicions d’ensenhament de la nòstra lenga. Foguèron recebuts dins un recanton del ministèri per un foncionari lambda que la siá paura cara amagava pas lo sieu fàstic que teniá de perdre son temps amb de provincials. Es aquò la fraternitat?
Fa longtemps que l’estat francés a decidit de far crebar la nòstra lenga, d’o far lentament e d’o far en emplegar totes los mejans possibles. Cal pas que la retorica anti-occitana de l’estat francés engane los occitans. Nos an fait lo còp de la lenga de la republica, de la constitucion, de “perqué vos planhètz, gaitatz tot çò qu’avètz”, del conselh constitucional, de las promessas pas tengudas. Ara nos voldrián far creire que i a pas d’argent per l’occitan quand l’argent raja per anar pagar l’escòla en francés als pichòts escolans de Londres, Nòva York o Beijing! Nos vòlon far sentir colpables de reclamar mai d’ensenhament per l’occitan en periòde de crisi economica quand d’aquel temps las talhas occitanas pagan l’expansionisme linguistic francés. Quin cinisme!
Sus aqueste mercat de trufas nos farem pas colhonar. Lèu o tard los occitans refusarem aquesta condemnacion programada e nos confrontarem a la politica occitanicida de l’estat amb la meteissa conviccion e la meteissa fòrça que França emplega contra nosautres. Aquò serà una etapa màger de la reconquèsta sociala de la lenga. Es una question de subrevivéncia. Es una question de justícia e de democracia. Es una question de paratge.
Lo subjècte preocupant d’aquesta rintrada escolara es lo del finançament de l’ensenhament de la lenga nòstra. Regularament s’ausís, se legís que dins aquel temps de crisi, caldriá pas tròp somiar a un refortiment dels mejans financièrs balhats per l’estat francés als corses d’occitan al motiu de la crisi financièra planetària. Se suggerís que l’occitan e las autras lengas ditas “régionales” deurián donar lor quòta a l’esfòrç economic demandat als franceses. La consequéncia es, per exemple, lo nombre vergonhosament bas dels professors d’occitan recrutats dempuèi qualques annadas. Mas se cal rendre compte que l’argument de la crisi es completament fals. Atal coma son falses totes los arguments financièrs que pòdon servir d’excusas a l’estat francés per non pas desvolopar l’ensenhament occitan. La manca de sòus es una invencion de la politica anti-occitana de l’estat. L’excusa financièra es una messorga d’estat.
Se prenem las chifras, l’ensenhament de l’occitan dins lo segondari (colègis e licèus) representa aproximativament l’equivalent de 165 emplecs a temps complet. Lo finançament annal d’aquestes emplecs puja a 7,5 milions d’euros. Aquela soma pòt semblar nauta, mas se la redusèm a la populacion occitana, que compta 16 milions de personas, aquò fa una pression fiscala de 0,47 èuros per abitant, es a dire pas res. Aquestes paucs milions permeton a unes 25 000 escolans de receure un ensenhament de l’occitan de naut o bas tres oras per setmana.
Los 481 establiments escolars franceses de l’estrange (malhum de l’A.E.F.E.) son a far la rintrada tanben. D’efièit, l’estat francés possedís o contraròtla tot un malhum d’escòlas francesas suls 5 continents. Aquestas escòlas son presentadas per l’estat coma la fiertat de la politica culturala exteriora e son consideradas per la diplomacia coma un espleit de tria d’aqueste trabalh per la “grandeur de la France”. Me permetrai pas de portar un jutjament sus l’utilitat d’aqueste malhum de colègis, escòlas e licèus dins de païses coma los Estats Units, Argentina, Qatar, Israel, China e ne passi. S’existisson, serà que tenon qualque utilitat politica. Per contra, se gaitam la moneda que l’estat francés dona al sieu malhum d’escòlas exterioras e que lo comparam amb la moneda que dona per l’ensenhament de l’occitan, aquí n’i a per èsser pregondament tustat, macat, nafrat e umiliat.
Sens que i aja una obligacion legala o morala d’o far, al solet motiu de la rason d’estat, cada annada, França balha 795 milions d’euros per finançar las siás escòlas exterioras. 795 milions d’euros per escolarizar 306 000 escolans amb 6500 professors expatriats! Per comprendre çò que i a darrièr aquestas chifras, se cal rendre compte qu’aquò es lo budgèt de foncionament annal de dos departaments occitans! Aquò vòl dire que del moment que i a una volontat politica, la moneda se trapa. D’un costat, per far dardalhar l’ensenhament de la lenga francesa sul planèta, l’estat trapa 795 milions e de l’autre per asfixiar l’occitan ne sortís sonque 7,5 milions del fons de la pòcha valent a dire cent còps mens! A partir d’ongan una nòva lei rend obligatòri de placardar la devisa de la republica francesa sus la faciada de las escòlas: libertat, egalitat, fraternitat. Las questions que nos podem pausar los occitans en tot legir aqueles tres mots son aquelas: sèm egals nosautres quand la moneda per ensenhar la nòstra lenga es confiscada al profièit de l’exportacion linguistica francesa? Sèm liures nosautres d’obténer una educacion que desaliene los nòstres dròlles? Sèm liures de nos poder exprimir dins nòstra lenga dins cada circonstància de la vida, privada coma publica? E la fraternitat ont es? Recentament una delegacionde professors occitans, anèt a París per ensajar de sensibilizar lo ministre a las insuportablas condicions d’ensenhament de la nòstra lenga. Foguèron recebuts dins un recanton del ministèri per un foncionari lambda que la siá paura cara amagava pas lo sieu fàstic que teniá de perdre son temps amb de provincials. Es aquò la fraternitat?
Fa longtemps que l’estat francés a decidit de far crebar la nòstra lenga, d’o far lentament e d’o far en emplegar totes los mejans possibles. Cal pas que la retorica anti-occitana de l’estat francés engane los occitans. Nos an fait lo còp de la lenga de la republica, de la constitucion, de “perqué vos planhètz, gaitatz tot çò qu’avètz”, del conselh constitucional, de las promessas pas tengudas. Ara nos voldrián far creire que i a pas d’argent per l’occitan quand l’argent raja per anar pagar l’escòla en francés als pichòts escolans de Londres, Nòva York o Beijing! Nos vòlon far sentir colpables de reclamar mai d’ensenhament per l’occitan en periòde de crisi economica quand d’aquel temps las talhas occitanas pagan l’expansionisme linguistic francés. Quin cinisme!
Sus aqueste mercat de trufas nos farem pas colhonar. Lèu o tard los occitans refusarem aquesta condemnacion programada e nos confrontarem a la politica occitanicida de l’estat amb la meteissa conviccion e la meteissa fòrça que França emplega contra nosautres. Aquò serà una etapa màger de la reconquèsta sociala de la lenga. Es una question de subrevivéncia. Es una question de justícia e de democracia. Es una question de paratge.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#14
Lo combat per la dignitat de l'occitan seriá pas legitim (es a dire val pas la pena qu'òm desobeïsca) e la lucha contra l'expulsion dels sens-papièrs o seriá?
Polida mentalitat!
#14 Sus çò dels obrièrs e del rapòrt de fòrça, sèm d'a fons d'acòrdi, evidentament. Mas se la lei obliga pas l'administracion a una informacion (que ça que la sembla d'èsser una evidéncia), quina es son utilitat? Compreni pas plan ta comparason amb los sens-papièrs e l'Ocupacion, aquò baila l'impression (falsa, de segur) que dobtas de la legitimitat d'un combat legal per l'occitan e las autras lengas en perilh. Precisament, nòstre combat fa coïncidir completament çò legal e çò legitim.
A Gerard : pas segur que la lei, coma es redigida, done cap d'obligacion a l'Estat. Segur, nos an fachas de concessions, mas se nos mobilizam pas, tot aquò demorarà de l'òrdre del proclamatòri, aqui tanben
Tot me sembla mai afaire de rapòrt de fòrça que de respièch de la lei.
La question que pausi de contunh es la del rapòrt de fòrças de bastir... e donc dels obrièrs per aquò, e mai dels argumentaris de trobar e de las aliganças de cercar.
Per l'afaire de l'obligacions dels foncionaris de respectar la lei, es un argument qu'emplegam sovent prèp de l'administracion, mas que me gèina personalament : s'èri foncionària de la prefectura, auriai pas enveja d'aplicar los òrdres sus l'expulsion dels sens-papièrs, per exemple.
E pendent la Resisténcia, urosament que i aguèt de foncionari per desobeir !
E dins aqueles temps ont vesèm lo fascisme s'installar tranquillament en Euròpa, amb, en França, de comunas que riscan de passar al FN, serai primièra de presicar la "désobéissance civile", tant coma sosteni los segaires del maïs transgenic... Tota lei es pas legitima, es pas besonh d'o rampelar.
#12 Maria-Joana, çò qu'escriguèri èra pas un repròchi (sabi que la FELCO trabalha fòrça e son accion es indispensabla) mas, per d'eventualas accions avenidoiras, una question juridica a la quala ieu ai pas de responsa clara. Un naut foncionari pòt dire publicament qu'aplicarà pas una lei de l'estat? S'es un abús de poder, que farem? Poiriam sasir de tribunals? Malgrat mas mancanças personalas (soi pas jurista), vos pòdi ajudar, de segur.
Per GJ Barcelo : o torni dire, la FELCO accepta volontièrs los conselhs e aquel de nos servir de l’argumentacion de T. Lausa me sembla un bon conselh.
Per contra, accepta encara mai volontièrs los obrièrs. Sus l’afaire del Rector de Marselha, avèm reagit còp-sec e tu nos dises çò qu’auriá calgut dire en mai…
Sovetam, lo mai lèu possible, trobar mai de mond per bastir nòstres argumentaris, recampar las chifras… Es pro aisit (e o fasèm tanben), de tenir una cronica mesadièra dins lo Jornalet o de comentar los articles e punts de vista dels autres.
Mas se tenir, cada jorn, en estat de velha, bastir de dorsièrs de 50 paginas (http://www.felco-creo.org/mdoc/docs/t_doc_2_20130906205126.pdf), amb una part argumentativa validada democraticament per circulacion dins totas nòstras acadèmias, seguir l’actualitat parlamentària (listar e analisar totas las questions escriches dels deputats dempuèi 2012, per exemple : http://www.felco-creo.org/mdoc/detail_fr.php?categ=deputat&id=1462), escriure regularament als elegits amb de dorsièrs argumentats (http://www.felco-creo.org/mdoc/index_fr.php?categ=deputat), es un trabalh que se vèi pas, qu’a pas lo biais proclamatòri que d’unes afeccionan, mas es un trabalh que seriá encara mai eficaç s’èra mai partatjat entre collègas...
Vòli pasmens aicí saludar los que s’implican de mai en mai dins la FELCO e aprenon, en fasent las causas amb lo burèu, lo trabalh revindicatiu. Son de mai en mai nombroses que seguisson dins son parçan las accions en interpellant sos elegits, en nos comunicar d’informacions. E pasmens o fan alara que sas condicions de trabalh son pas totjorn aisidas...
Per Quentin, la lucha pel CAPES, la menam, dempuèi 2002 que los pòstes an començat de baissar. Te poiriái mostrar las pilas de dorsièrs sus la question, las peticions, las letras als elegits, las interpellacions del Ministèri. Se vas sus nòstre sit e que fas « rechercher / CAPES » auràs una pichòta idèa de l’accion menada dempuèi 4 ans que lo sit es dubèrt. E aquí tanben, per menar aquela lucha, i a besonh d’obrièrs sul terrenh.
Pasmens lo gròs del problèma, es la manca de mond formats per se presentar als concorses d’ensenhament (Calandreta coma public) e doncas la manca de candidats, e i a urgéncia de menar una campanha al prèp dels parents d’escolans bilingues (Calandreta coma public) per lor dire que los estudis d’occitan menan a des mestièrs.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari