Opinion
Orador de Glana: las duas versions
Lo 4 de seteme de 2013, lo president de la republica francesa, En Hollande, vengoc au vilatge d’Orador de Glana (Lemosin) encontrar lo president de la republica alemanda, En Joachim Gauck, entà hèr aunor a las 642 victimas deu chaple deu 10 de junh de 1944 peus soldats de la division SS Das Reich.
Lòc de memòria e de recuelh, lo vilatge d’Orador demòra dens l’inconscient collectiu francés lo simbèu de la barbaria nazi e de la patida deu pòble de cap a la guèrra crusèla mès sustot a la holia deu regime sordeish qu’Euròpa coneishoc. Qu’a ua portada universau.
Aquò qu’ei vertat en França, pr’amor vilatges-martirs com aqueth, l’ex Union Sovietica ne possedís un hardèu, uns 2.000 sonque suu territòri de Bielorussia entad ua totau de 20 milions de mòrts civius.
Ne parlerèi pas deu devís oportunista deu François Hollande qui ne profieitèc entà justificar ua eventuau intervencion en Siria.
Ne parlerèi pas tanpauc de la polemica suus “A-despieit-de-nosautes” e suu ròtle jogat peus soldats de soca alsaciana, subjècte mauaisit, en tot saber que totis los soldats enrotlats son “A-despieit-de-nosautes”.
L’istòria n’ei pas, per malastre, ua sciéncia exacta, e las versions presentadas a l’escòla ne muishan sovent pas sonque la volontat oficiau d’un poder de’s justificar o de justificar accions passadas. Per çò qui ei de la Dusau Guèrra Mondiau, tot n’ei pas enqüèra reglat e la preséncia de subervivents de l’epòca n’ajuda pas a ua vision clara de çò qui’s debanèc vertaderament. Qu’ei la medisha causa entà totis los eveniments recents, que sia la guèrra d’independéncia argeriana o la samsida deu Rainbow Warrior peus barbassuts francés.
Vaquí doncas lo parat de hèr ua mena de bilanç drin objectiu suu drama d’Orador, qui vesoc passar de vida a trespàs civiu innocents deus quaus ua grana quantitat de dròlles. Entà hèr brac, qu’ém en preséncia de duas versions qui, per chepic d’objectivitat, vam aperar version A e version B. Hèm ua comparason de las duas versions element après element:
De qué ne pensar? Que cau purmèr examinar los elements entad ensajar de’s hèr ua idèia de las bonas.
Element n° 1. La part C balha un explic coerent e qui bota d’acòrd las duas parts.
Element n° 2. L’istòria deu comandant Kämpfe ei reau, que manca sovent dens los renduts-compte un drin bracòts suu chaple d’Orador.
Element n° 3. Impossible de verificar.
Element n° 4. Segon los imatges deus còs de las victimas de la glèisa, semblan meilèu estrocicats que non pas cramats tanvau per contra los còs deus òmis qui eths estón brutlats. Nada tralha de hum a las hinèstras com deus bastidas uscladas. La con·hessadera, de husta, demorèc intacta. Dens la duas versions A e B, los Alemands cercavan un depòst de municions de la Resisténcia (Çò qui contraditz la teoria d’un vilatge shens de rapòrt dab lo maquís). E, de mei, dens los actes deu procés de Bordèu, los testimònis francés “a carga” parlan d’ua explosion de la glèisa.
Un element totun hè clinar seriosament la balança deu costat de la version B: se los Alemands avèvan l’intencion de sonque mitralhar los estatjants d’Orador entà terrorizar la populacion a l’entorn (Çò qui ei plausible), lavetz perqué pérder lo temps deus dividir en sèt grops diferents lavetz que son a pujar au combat entà travar l’avançada deus Aliats qui arriban?
Cadun se harà lo son sentit pròpi, lo dossièr n’ei pas barrat.
Se pòdi balhar mon idèia, ça’m par la version B ei mei realista, benlèu mei umana. Solide que pòt estar sonque l’ensai d’Alemands de desculpabilizà’s de cap a un agís particularament hastiau, aquò ei de prénguer en compte, mès la vista maniquèa me sembla drin tròp aisida.
Dens l’Istòria, tot n’ei pas blanc e tot n’ei pas néguer, ne soi pregondament convençut.
Lòc de memòria e de recuelh, lo vilatge d’Orador demòra dens l’inconscient collectiu francés lo simbèu de la barbaria nazi e de la patida deu pòble de cap a la guèrra crusèla mès sustot a la holia deu regime sordeish qu’Euròpa coneishoc. Qu’a ua portada universau.
Aquò qu’ei vertat en França, pr’amor vilatges-martirs com aqueth, l’ex Union Sovietica ne possedís un hardèu, uns 2.000 sonque suu territòri de Bielorussia entad ua totau de 20 milions de mòrts civius.
Ne parlerèi pas deu devís oportunista deu François Hollande qui ne profieitèc entà justificar ua eventuau intervencion en Siria.
Ne parlerèi pas tanpauc de la polemica suus “A-despieit-de-nosautes” e suu ròtle jogat peus soldats de soca alsaciana, subjècte mauaisit, en tot saber que totis los soldats enrotlats son “A-despieit-de-nosautes”.
L’istòria n’ei pas, per malastre, ua sciéncia exacta, e las versions presentadas a l’escòla ne muishan sovent pas sonque la volontat oficiau d’un poder de’s justificar o de justificar accions passadas. Per çò qui ei de la Dusau Guèrra Mondiau, tot n’ei pas enqüèra reglat e la preséncia de subervivents de l’epòca n’ajuda pas a ua vision clara de çò qui’s debanèc vertaderament. Qu’ei la medisha causa entà totis los eveniments recents, que sia la guèrra d’independéncia argeriana o la samsida deu Rainbow Warrior peus barbassuts francés.
Vaquí doncas lo parat de hèr ua mena de bilanç drin objectiu suu drama d’Orador, qui vesoc passar de vida a trespàs civiu innocents deus quaus ua grana quantitat de dròlles. Entà hèr brac, qu’ém en preséncia de duas versions qui, per chepic d’objectivitat, vam aperar version A e version B. Hèm ua comparason de las duas versions element après element:
Part comuna: La 2u Panzerdivision SS Das Reich ei arribada deu front de l’Est après aver patit de pèrdas pesugas e s’installa a Montauban. Après lo desbarcament deus Aliats lo 6 de junh de 1944, que receboc l’òrdi de prénguer posicion dens lo parçan de Tula e Lemòtges entà portar lo contra a la Resisténcia qui intensifiquèc las soas accions en prevision d’ua liberacion imminenta. Lo 8 de junh, 120 civius mascles son penjats a Tula peus Alemands. Puish, las versions divergisson.
1A. Los penjaments de Tula n’èran pas hèit sonque entà terrorizar la populacion e l’escartar de la Resisténcia. 1B. Quaranta soldats alemands desarmats èran estats mutilats e tuats per la Resisténcia d’un biaish òrre. Cada mòrt alemanda ei l’encausa de quate execucions. 1C. Lo testimoniatge deu Robèrt Lajugia, present a l’epòca, sembra botar totis d’acòrd. Ça ditz los Alemands eston fesilhats per armas automaticas e pr’aquò “uns èran fòrça mascanhats, la cervèla que s’escapava deus tèsts.” Se pòt aisidament imaginar l’estat d’esperit deus collègas de regiment a la descobèrta deus cadavres.
2A. Orador de Glana estoc causit pr’amor n’i avèva pas tralha de Resisténcia entà poder agir shens de trabuc ed esglasiar la populacion. 2B. Lo comandant Helmut Kämpfe, un bon amic deu major Adolf Diekmann, èra estat gahat per maquisards qui miaçavan de l’executar. Segon entresenhas de la Milice, èra estat detenguts a Orador.
1A. Los penjaments de Tula n’èran pas hèit sonque entà terrorizar la populacion e l’escartar de la Resisténcia. 1B. Quaranta soldats alemands desarmats èran estats mutilats e tuats per la Resisténcia d’un biaish òrre. Cada mòrt alemanda ei l’encausa de quate execucions. 1C. Lo testimoniatge deu Robèrt Lajugia, present a l’epòca, sembra botar totis d’acòrd. Ça ditz los Alemands eston fesilhats per armas automaticas e pr’aquò “uns èran fòrça mascanhats, la cervèla que s’escapava deus tèsts.” Se pòt aisidament imaginar l’estat d’esperit deus collègas de regiment a la descobèrta deus cadavres.
2A. Orador de Glana estoc causit pr’amor n’i avèva pas tralha de Resisténcia entà poder agir shens de trabuc ed esglasiar la populacion. 2B. Lo comandant Helmut Kämpfe, un bon amic deu major Adolf Diekmann, èra estat gahat per maquisards qui miaçavan de l’executar. Segon entresenhas de la Milice, èra estat detenguts a Orador.
Navèra part comuna: de cap a duas oras deu vrèspe, la colomna de blindats arriba a Orador. Los estatjants deu vilatge son amassats suu camp de hèira, despartits entre òmis d’un costat e hemnas e dròlles de l’aute. Los purmèrs son dividits en sheis grops e miats a bòrdas vesinas quan los autes son embarrats dens la glèisa.
3A. Los Alemands entran dens los ostau enta’us pilhar. 3B. Los soldats perquisicionan los ostaus entà cercar l’oficièr empresoat o ua esconetèra d’armas.
4A. Los SS botan lo huec a la glèisa. 4B. Lo campanèr de la glèisa explosa.
5A. Las mitralhaderas alemandas tuan los òmis shens defensa dens las bòrdas. 5B. Los mitralhadors pensan que son atacats pr’amor de l’explosion de la glèisa, l’òrdi ei balhat d’executar los ostatges.
3A. Los Alemands entran dens los ostau enta’us pilhar. 3B. Los soldats perquisicionan los ostaus entà cercar l’oficièr empresoat o ua esconetèra d’armas.
4A. Los SS botan lo huec a la glèisa. 4B. Lo campanèr de la glèisa explosa.
5A. Las mitralhaderas alemandas tuan los òmis shens defensa dens las bòrdas. 5B. Los mitralhadors pensan que son atacats pr’amor de l’explosion de la glèisa, l’òrdi ei balhat d’executar los ostatges.
De qué ne pensar? Que cau purmèr examinar los elements entad ensajar de’s hèr ua idèia de las bonas.
Element n° 1. La part C balha un explic coerent e qui bota d’acòrd las duas parts.
Element n° 2. L’istòria deu comandant Kämpfe ei reau, que manca sovent dens los renduts-compte un drin bracòts suu chaple d’Orador.
Element n° 3. Impossible de verificar.
Element n° 4. Segon los imatges deus còs de las victimas de la glèisa, semblan meilèu estrocicats que non pas cramats tanvau per contra los còs deus òmis qui eths estón brutlats. Nada tralha de hum a las hinèstras com deus bastidas uscladas. La con·hessadera, de husta, demorèc intacta. Dens la duas versions A e B, los Alemands cercavan un depòst de municions de la Resisténcia (Çò qui contraditz la teoria d’un vilatge shens de rapòrt dab lo maquís). E, de mei, dens los actes deu procés de Bordèu, los testimònis francés “a carga” parlan d’ua explosion de la glèisa.
Element n° 5. Imposible de verificar, la resulta ei la medisha.
Un element totun hè clinar seriosament la balança deu costat de la version B: se los Alemands avèvan l’intencion de sonque mitralhar los estatjants d’Orador entà terrorizar la populacion a l’entorn (Çò qui ei plausible), lavetz perqué pérder lo temps deus dividir en sèt grops diferents lavetz que son a pujar au combat entà travar l’avançada deus Aliats qui arriban?
Cadun se harà lo son sentit pròpi, lo dossièr n’ei pas barrat.
Se pòdi balhar mon idèia, ça’m par la version B ei mei realista, benlèu mei umana. Solide que pòt estar sonque l’ensai d’Alemands de desculpabilizà’s de cap a un agís particularament hastiau, aquò ei de prénguer en compte, mès la vista maniquèa me sembla drin tròp aisida.
Dens l’Istòria, tot n’ei pas blanc e tot n’ei pas néguer, ne soi pregondament convençut.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
A Oradour, la thèse de l'explosion de l'église est très bien documentée. Les SS de Das Reich , entendant cela, ont alors abattu tous les hommes retenus dans les granges, selon l'ordre qui leur avait été donné. Il semblerait que la résistance avait dissimulé des explosifs dans le clocher. Les personnes retenues dans l'église ont donc été tuées, en majeure partie, par l'explosion. Ensuite, dans l'ambiance de la libération, il fallait donner une autre version. Le résultat reste le même, la population d'Oradour a péri dans d'atroces circonstances. Il ne faut pas oublier non plus les exactions perpétrées à Tulle par les mêmes. Les crimes de guerre sont inévitables en temps de guerre et tous les pays s'en sont rendus coupables un jour ou l'autre. Les armées napoléoniennes en Espagne par exemple. On ne mesure pas la souffrance au poids mais, en Europe de l'Est, en Russie, il y a eu des dizaines voire des centaines d'Oradour, commis par les Allemands ou les Soviétiques eux mêmes. Quant à la destruction systématique des villes allemandes en 1945 par l'aviation anglo-américaine, nous ne citerons que
Dresde où il n'y avait aucun objectif stratégique. Remember Coventry! . Qui sèmele vent... Vae victis.
un eveniment taisat o falsificat , a Pertus, au mes d'octobre o novembre 1944, lo castèu de la Simona, seti dei FTP (resistents victorios) ei ravajat per una explosion que fai una vintena de victimas o benlèu mai. l'endeman: titol unanime : dins lei jornaus, lei facistas, lei milciens an comès un atentat . la veritat, coma m'es estat atestat pèr un un testimonatge ocular lei FTP fasiàn una grossa festassa e l'un d'entre eli un pauc trop encigalat, pèr imprudéncia faguèt explosar lo depaus de municion. Desempuei, la version de l'attentat persista totjorn e quauqu'un vuèi o dins vint ans s'adonarà a estudiar lo fet , à la lectura dei jornaus, dobtarà ren de ren, qu'en 1944 falià pas estigmatizar la resistènca....
"Dens l’Istòria, tot n’ei pas blanc e tot n’ei pas néguer, ne soi pregondament convençut."
Ièu tanben.
E mai soi convençut que cercar de responsabilitats dins la genèsi dels eveniments es pas totjorn necessari, e benlèu, de còps, es contraproductiu. Que cadun regarda l'istòria amb son propria agach, e balha a l'istòria son vejaire pròpri : dabans l'istòria, las justificacions son futilas, i a pas que los cadavres que dison la vertat.
Cal manténer la memòria de tal eveniments per pas desmembrar que la guèrra es orrible e aquò, ont que siá, e qualque sián los protagonistas. Que siá en França, en Alemanha, en Russia, en Iraq, en Bosnia, en Serbia, en Malí, en Afganistan, en Siria, e d'autres, e totjorn, e pertot, la guèrra es una porcariá que fa pas que daissar la mòrt, lo dolor, la sofrança.
La guèrra es canda, necite, justificada, justa, pas que dins lo cap de los que la decidisson e que la fan pas, e que'n patisson pas.
Cal manténer la memòria de tals eveniments per pas desmembrar que de còps, l'òme pot tornar fòl, tornar una bèstia e espandir lo malastre.
A ièu, quand me passeja dins las roïnas d'Orador, me balha los quite sentiments que quand visiti Dachau, o quand la television ensenha los mòrts de las guèrras contemporanèas, o quand agachi las fòtos del musèu de la fotografia de guèrra a Dubrovnik, o quand vesi d'imatges de masèls dins de film sus la guèrra d'Argeria o d'autres.
La garganta se nosa, la boca torna seca, un gost amar monta, l'enveja de plorar sus la neciesa d'unes e la sofrança d'autres : l'unic messatge que cal recordar, l'unica utilitat d'aquels eveniments, si un masèl pòt èsser util, es aquí, dins lo fàstic de la guèrra e de las armas.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari