A Sent Miquèu, l’apèu
A Sent Luc,  lo gran truc
A Sent Martin,  la fin
   

Pelegrua es una tota petita ciutat de broa de Gasconha, alà dens l’Enter duas Mars.
 
La dimenjada passada, s’i debanava la tresena “Hèsta de la Paloma”, lo rendetz-vos daus caçaires de l’endrèit.
 
La Hèsta de la Paloma n’es pas una hèsta que se ditz “occitana” mes se s’i tròba un chiconet la lenga, es pr’amor que damorèt a “flor de boca” dens lo mitan rurau daus caçaires. Sovent trufada, a mitat desbrombada e francisada, mes indispensabla, a còps,  dens las bocas paisanas, atau de parlar de tradicion.
 
La Hèsta de la Paloma, es en tot purmèir “hèsta de ruralitat”, una ruralitat que se sap en dangèir e que se torna trobar alentorn de sa valors umanas, que la caça a la paloma, ne’n damòra lo simbòu.
 
De hèit, a Pelegrua com un chic de pertot en Gironda, los paisans son vasuts daus minoritaris dens lor vilatge pròpri, on s’estuja,  dempui quauquas annadas,  tota una populacion de lotiments, eslunhada de Bordèu per se pas mei poder pagar los loguèirs de la ciutat.
 
Dens aqueth contexte, çò que damòra de la societat rurau, la de las bòrdas e de la vinha, minorisada a l’ostau, se sent de mei en mei miaçada de desaparicion completa.
 
La Paloma es una mena de resisténcia: ilègi d’un biais de víver contestat per l’ecologisme urban, ensaj de revisoclar, per un moment, la frairetat de la ruralitat, tant trufada per l’eficacitat modernista. Damòra un lòc de paraula, de raconte e de tradicion gascona.
 
Per lo curiós de cultura occitana viva, es l’ocasion d’escotar “lo raconte”: aqueth art de la paraula tant tipic de la cultura gascona (e benlèu occitana tota?). Lo “raconte” parla de la vita vitanta, la dau vesin, dau vilatge d’a costat o de Mossur lo Conselhèir de l’endrèit.
 
Trufandèca, solide, l’istuèra es pas jamei maishanta, e se conta  las cuentas daus uns daus auts. Es tostemps per héser soscar lo monde, pas jamei coma una ataca personau… Lo “raconte” es, a còps, una bèra leçon de vita…
 
Mes dens aqueth mitan rurau miaçat, lo dangèir es dobla: l’ilègi mistificada dau passat de la societat d’autes còps e la critica, a tot vam, de la modernitat. Una pausicion de replec sus si-medish, que se tròba sovent dens las colectivitats en dangèir de desaparéisher.
 
Quan arribèri a la hèsta, aqueste matin, pensavi tastar encara un chic de la halha gascona, e me tapar las aurelhas au folclorisme passeiste…
 
Esturi dau susprés: se la lenga damòra un bèth ram de l’umor gascon (medish en francés o casi), la paraula amuishèt una bèra sapiénçia. Lo monde de la paloma, sabut parlar de sas tradicions dens una analisi beròia de sa condicion d’a l’ora d’ara e de son avenidor possible. Sabut soscar la valor umana de la convivéncia coma universau shens rejectar la modernitat cuitadana e los esfòrç de proteccion de la natura. Entenuri medish, mei d’una autocritica umoristica, a la mòda gascona: los caçaires de Pelegrua pareshuren d’aver sabut se shèitar per s’espiar caminar. E aquò hèi totjorn hrèita!