Dins los tèrmes qu’utilizam per promòure la lenga d’òc, devèm exterminar un certan confusionisme qu’es indigne dels objectius nòbles que nos fixam.
 
Avèm de restablir un usatge autentic, clar e logic per de mots que tròp sovent se son voidats de lor sens original: occitanisme, provençalisme, gasconisme, arvernisme e niçardisme (e aquò’s valable per los mots correspondents en ‑ista: occitanista, provençalista, gasconista, arvernista, niçardista).
 
 
Una definicion logica de l’occitanisme
 
Es clar per fòrça gents que lo bretonisme es la promocion del breton, del galò e de Bretanha. S’admet largament que lo catalanisme es la defensa del catalan e dels Païses Catalans. Pus particularament, una bèla majoritat de valencians admeton uèi que lo valencianisme es ben la defensa del País Valencian e de la lenga catalana dins sa varietat valenciana.
 
Aquò ven d’un usatge normal e racional dels sufixes ‑isme e ­‑ista quand s’empegan al nom d’una comunautat culturala.  
 
En tota logica, donc, l’occitanisme es lo movement que defend la lenga occitana, la cultura occitana, lo país d’Occitània, lo pòble occitan e los interèsses d’aqueste pòble. Arriba qu’òm done a l’occitanisme los sinonims de Renaissença Occitana o de renaissentisme occitan.
 
L’occitanisme englòba divèrsas tendéncias que cultivan la meteissa lenga occitana, e mai s’utilizan de grafias divergentas. Lo grand sociolingüista Georg Kremnitz o a explicat dempuei 1974 dins sa tèsi^[1].
 
Ansin son occitanistas, de segur, los utilizaires de la grafia classica, qu’escrivon per exemple, dins totes los dialèctes, e de manièra pro omogenèa: La fòrça de la volontat es la melhora solucion per/tà ganhar.
 
Tanben son occitanistas, en tota objectivitat, los partisans de la grafia mistralenca perque la lenga que defendon es ben l’occitan. Eles escrivon: ‘La forço de la voulounta es la meiouro soulucioun pèr gagna’ (en provençal general); o ben: ‘La fouòrça de la voulountà es la melhoura soulucioun pèr gagnà’ (en niçard).
 
E inclurem naturalament dins l’occitanisme los partisans de la grafia de l’Escòla dau Pò que son presents dins las Valadas. Escrivon aital en vivaroalpenc: ‘La forso de la voulountà es la melhouro soulusioun per ganhar’.
 
Los partisans d’aquelas tres grafias —classica, mistralenca e de l’Escòla dau Pò— an defendut, dins lors tradicions pus autenticas e pus ancianas, l’idèa d’una sola e unica lenga que pòdon apelar occitan, lenga d’òc o provençal (al sens larg). Lo Felibritge e l’IEO, per exemple, afortisson sovent aquela unitat de la lenga sens ambigüitat, de còps en fasent de comunicats comuns.
 
 
Provençalisme, gasconisme, arvernisme e niçardisme
 
En coeréncia amb çò que veni d’expausar, arribam donc a las definicions seguentas (vos prègui d’excusar l’estil repetitiu, mas aicí vòli parlar clar).
   
Ara, pasmens, de confusions lamentablas dels senses se son desvolopadas pendent lo sègle XX e an provocat tota una sèria d’errors, que vau denonciar rapidament:
   
O explicarai en detalh dins los articles venents, consagrats pus especialament als concèptes de provençalisme, gasconisme, arvernisme e niçardisme.
 
 
 
_______
^[1] KREMNITZ Georg (1974) Versuche zur Kodifizierung des Okzitanischen seit dem 19. Jh. und ihre Annahme durch die Sprecher, coll. Tübinger Beiträge zur Linguistik, Tübingen: Narr.