capçalera campanha

Opinion

Era crisi der individu ... e der estat

Jusèp Loís Sans Socasau

Jusèp Loís Sans Socasau

Jusèp Loís Sans Socasau ei èx-president der Institut d'Estudis Aranesi-Acadèmia Aranesa dera Lengua Occitana (IEA-AALO)

Mai d’informacions
Era crisi que viuem a ua gessuda complicada. Era absorcion d’energia e subertot d’intelligéncia que hèn des d’instàncies de païsi emergents ei continua e menace damb deishar-mos en ua posicion menora.
 
Aguesta ei ua crisi multipla, que se manifèste en diuersi encastres sociaus; son moltes crisis e entre totes eres, era que mès me preocupe ei era crisi individuau o crisi der individu.
 
Exercisqui de professor, o coma m’agrade de díder, hèsqui de mèstre, e detècti enes mèns alumnes ua grana e creishenta crisi d’aprenentatge. E eth problèma non ei cap de mancança de capacitat intellectuau, ne de condicions personaus... Eth problèma ei d’actitud. Auem desvolopat un sentit fals deth plaser e un endiosament der edonisme que mos bloquege actuacions de produccion, vertadèr fonament deth benèster e dera felicitat.
 
Eth nòste sentiment de plaser ei ath cant d’un viatge entà platges exotiques, çò de mès luenh possible; ei ena observacion d’un fonamentau partit de fotbol, o en un film; ei ena tarde passada en uns grani magatsems, tot comprant tot çò possible, encara que non n’agegam besonh... Er aire bon, eth cigar puro, eth que mos hè felici, ei eth dera Riviera Maya e auem perdut eth gost per respirar er aire de casa nòsta. Èm en un procés de pèrta deth plaser que rapòrte er esfòrç, eth trabalh, er aprenentatge, era creacion,... De mès en mès eth plaser ven conformat peth léser, eth temps liure, eth consum, eth viatge long, eth non hèr arren, eth non produsir,... e ei aguest aspècte dera crisi eth que mès me preocupe. La veigui enes mès alumnes de 14 ans e non sabi com capvirar-lo. Non se centren, tostemp son dispèrsi, tot eth dia arrissen, non vòlen trabalhar, non son amators deth rigor ne deth trabalh ben hèt, s’escapen, hugen,....
 
E se quauquarrés pense que tostemp a estat atau, s’engane. Quinze ans endarrèr non ère atau. Alavetz  aqueri mainatges de 14 ans, es mèns alumnes, èren seriosi, liegien e escriuien damb atencion, sabien mantier ua convèrsa auien critèri e opinion. Ara, era majoria, non son documentats e non ne vòlen èster, vòlen acabar era classe çò d’abans possible, vòlen que sigue dissabte e dimenge cada dia, tostemp an rasons entà non hèr es déuers, tostemp an motius entà non anar tà classe.
 
Ei açò çò de mès terrible. Ei cèrt qu’es païsi coma China, India, Brasil... mos prenen es idèes, produissen a mès bon prètz que nosati, cerquen sistèmes de major productivitat, desbanquen es nòstes economies, e produissen era nòsta crisi. Ei cèrt que molti des nòsti enginhèrs, mètges, arquitectes se n’an d’anar a trabalhar en d’auti païsi, perque en casa nòsta eth trabalh a amendrit. Ei cèrt que nosati les formam, que son era bandèra dera nòsta intelligéncia e es auti se’n aprofiten. Ei cèrt que còpien es nòsti productes e es nòstes creacions. Mès arren m’espantarie se veiguessa ena majoritat des nòsti joeni ua ambicion  peth trabalh, peth melhorament, un interès per estudiar, pera creacion, ua volentat pera superacion,...  Ei aguesta era crisi que temi: era dera manca de renovacion, era dera pèrta dera regeneracion intellectuau, era deth seguidisme facil, era dera manca de valentia, era manca de luta, era conformacion, era pèrta d’ambicion, eth desir de non hèr arren, de despensar, de viatjar luenh,...
 
E es generacions mès granes non ajuden massa. Prediquen era facilitat, era valor des vacances, es auantatges deth contracte de ueit ores de trabalh, hèn publicitat deth viatge (dera Riviera Maya), estafen (escròquen) ath que se dèishe, panen quan pòden, manifèsten òdi e son uns aprofitats. E ath sòn darrèr es mès joeni n’aprenen e ac multipliquen ...
 
Non ei era crisi economica se que me preocupe, n’es panatòris des bancs, n’es irresponsabilitats e es dolentes arts des politics, ne ... Ce que me preocupe ei que non generam era reaccion, non formam eth recambi, non promoiguem ua transformacion dera mentalitat entà que cree naui modèls. Es nòsti joeni non reaccionen, non genèren ce que cau,... e tot e qu’eri non en son es solets responsables, maugrat qu’es responsables n’èm nosati, eri, es joeni ne seràn es afectats.
 
E des des instàncies politiques se hèn naues formulacions legaus, en França hèn  era Refondacion dera escòla dera Republica, en estat espanhòl possen ua naua lei, era LOMCE. Non creigui cap qu’es problèmes enes nòstes escòles e es manques de capacitacions des nòsti joeni se solucionen damb ua Lei. Era situacion der ensenhament enes dus estats ei pro penibla. Ac manifèsten pròves extèrnes, coma eth darrèr informe Pisa que met en evidéncia qu’es adults de França e d’Espanha an greus mancances de comprenença lectora e matematica.
 
E ac reflèxe tanben era grana preocupacion der estat espanhòl en tot emplegar era naua lei educativa entà posar era unitat lingüistica der estat e atemptar contra era identitat catalana. Ei era identitat catalana que les preocupe, mès que non pas eth nivèu academic.
 
Era preocupacion ei deth madeish tipe qu’era qu’exprimís era naua regulacion francesa que s’a ocupat de méter fòrça clarament, ena Refondacion, que era “divisa dera republica e era bandèra tricolor deuen figurar ena façada de tot establiment escolar” Aguestes son es preocupacions ...! Quina pena!

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Bandièra05 1180x150: PUBLICITAT

Comentaris

pèire cardenal siverga
1.

mestre, magistre, ancian temps, leis instit' ambe lei professors fasiàn aprene ais escolans, a escriure, a legire a chifrar, de chifrar, èra impausat d'enaut; la nova pedagogia qu'ocupan de milieràs de professors destacats dins de burèus confortables, luènh dei tressimacis de l'ensehnament e d'escoliers o d'elevas que lei mautractan, parte de l'enfant que supausan dèu aprene d'espereu ço que saup pas, aprene en jugant, tot aquo dins una atmosfèra d'edonisme eisacerbat que lei parents pratican, l'esforç coneisson pas, apren de tèsta de fablas, de poesias, jamai de la vida, . de qué pot saubre un enfant que rientra dins l'existènça e que ne fan un pichot rei barjolat per sei parents e la pedagogia laxista dei fonccionaris embastilhats dins sei forterassas de l'educacion nacionala ?

  • 2
  • 5

Escriu un comentari sus aqueste article